1. Tổng thống Zelenskiy nói rằng cuộc tấn công của Nga ở tỉnh Sumy đã bị ngăn chặn hoàn toàn

Trong diễn từ gởi quốc dân đồng bào tối Thứ Bẩy, 13 Tháng Chín, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy sau cuộc họp với bộ chỉ huy quân sự cao cấp của Ukraine rằng cuộc tấn công của Nga vào tỉnh Sumy đã bị lực lượng Ukraine “hoàn toàn ngăn chặn”.

Mạc Tư Khoa đã phát động chiến dịch tấn công mùa hè ở các vùng đông bắc và đông Ukraine vào tháng 5, mở ra một mặt trận mới ở tỉnh Sumy. Lực lượng Nga đã chiếm được một số thị trấn trong tháng 5 và tháng 6, cách thủ phủ Sumy của tỉnh này chỉ 20 km (12 dặm).

“Tính đến hôm nay, chúng tôi có thể tuyên bố rằng chiến dịch tấn công của Nga vào Sumy đã bị lực lượng của chúng tôi ngăn chặn hoàn toàn”, Tổng thống Zelenskiy phát biểu trong bài phát biểu đêm qua, trích dẫn báo cáo tiền tuyến từ Tổng tư lệnh Oleksandr Syrskyi.

“Giao tranh vẫn tiếp diễn ở khu vực biên giới của Tỉnh Sumy, nhưng lực lượng Nga ở khu vực Sumy đã mất khả năng tấn công do những tổn thất phải chịu.”

Vào cuối tháng 6, Syrskyi báo cáo rằng bước tiến của Nga tại tỉnh Sumy đã chững lại, khi Ukraine ổn định được tuyến liên lạc và bắt đầu giải phóng lãnh thổ. Lực lượng Ukraine báo cáo đã có thêm những bước tiến và giải phóng được các làng mạc vào tháng 7 và tháng 8.

Mạc Tư Khoa đã phát động cuộc tấn công vào tháng 5, ngay sau khi Putin ra lệnh cho quân đội thiết lập một “vùng đệm an ninh” dọc biên giới phía bắc với Ukraine. Lệnh của Putin được đưa ra sau khi Nga một lần nữa bác bỏ đề xuất của Hoa Kỳ và Âu Châu về một lệnh ngừng bắn hoàn toàn và vô điều kiện tại Ukraine.

Tỉnh Sumy là mục tiêu chính của lực lượng Nga trong suốt cuộc xâm lược toàn diện do vị trí của tỉnh này ở biên giới đông bắc. Tỉnh này tiếp tục phải đối mặt với các cuộc không kích gần như hàng ngày, nhưng lực lượng Ukraine vẫn kiểm soát được phần lớn khu vực.

Đầu tuần này, Syrsky đưa tin quân đội Ukraine đã ngăn chặn lực lượng Nga tiến hành một cuộc tấn công lớn theo kế hoạch vào Tỉnh Zaporizhzhia.

Nga tiếp tục giành được thắng lợi ở miền Đông Ukraine, tập trung phần lớn lực lượng tại tỉnh Donetsk nhằm chiếm giữ trung tâm hậu cần chiến lược Pokrovsk. Ngày 7 tháng 9, tướng Syrskyi tuyên bố quân đội Ukraine đã giành lại được diện tích lãnh thổ gấp năm lần so với những gì đã mất ở khu vực Pokrovsk hồi tháng 8.

[Kyiv Independent: Russian offensive in Sumy Oblast 'completely thwarted,' Zelensky says]

2. Chỉ huy Nga thừa nhận đã ném các đầu bếp vào máy xay thịt Zaporizhzhia

Đầu bếp là một ngành nghề được đánh giá rất cao. Các nghiên cứu về khả năng chấp nhận di dân vào Hoa Kỳ, Úc, Canada nhất loạt cho rằng người xin di dân có khả năng được chấp nhận cao nhất không phải là các bác sĩ, kỹ sư, là những người mà các xã hội phương Tây có rất nhiều. Trong thực tế, các vận động viên thể thao, và các đầu bếp là những người có khả năng được chấp nhận cao nhất khi nộp đơn xin di dân vào Hoa Kỳ, Úc, và Canada.

Tuy nhiên, người Nga không đánh giá cao các đầu bếp. Người ta có thể nghe thấy một chỉ huy người Nga nói với cấp dưới của mình rằng các đầu bếp đã bị đưa ra mặt trận làm bia đỡ đạn ở tiền tuyến Hulyaipole, miền nam Ukraine vì những kẻ vô dụng trong các đơn vị chiến đấu của Nga.

Cuộc gọi, được Cơ quan Tình báo Quốc phòng Ukraine, gọi tắt là HUR công bố hôm Thứ Bẩy, 13 Tháng Chín, diễn ra giữa một người sĩ quan Nga và chỉ huy của anh ta, trong đó lời cầu xin giúp đỡ của người sĩ quan cấp dưới đã bị chỉ huy đáp lại bằng sự từ chối đầy mỉa mai.

Lúc đầu, người sĩ quan cấp dưới nói rằng anh cảm thấy yếu, không thể đi bộ được và yêu cầu được đưa di tản bằng xe. Người ta đoán rằng đơn vị của anh ta bị quân Ukraine tràn ngập, anh ta bị thương ngất đi nhưng không chết, và được quân tiếp viện đến cứu.

“Tôi không thể cử động được. Đầu gối tôi yếu đến nỗi không thể bước lên nổi,” người sĩ quan nói.

Vị chỉ huy ở đầu giây bên kia chế nhạo anh ta vì đã yêu cầu ông lái xe đưa anh ta đi.

“Mầy quên mất đội di tản của chúng ta ở đâu rồi à. Mầy đang đề nghị tiểu đoàn trưởng cầm lái đưa mầy đi vòng quanh sao. Tao nói vậy có đúng không?”, vị chỉ huy nói.

Sau khi người sĩ quan bị thương khẳng định mình không có ý như vậy, viên chỉ huy đã buông lời chửi thề, cáo buộc anh ta vô năng và nói rằng nhiều người đã chết - bao gồm cả các đầu bếp - vì những thất bại của anh ta.

“Chả có ai cả, mọi người đã chết hết rồi, tất cả các đầu bếp đã ra trận rồi vì mày bất tài không thể thắng được bọn nó” vị chỉ huy nói.

Sau đó, ông nói thêm rằng một số quân lính có các chuyên môn khác cũng được điều đi làm bộ binh và đã tử trận.

“Họ mang đầu bếp đến đây, họ mang nhân viên liên lạc đến đây, bọn Ukraine đã giết chết chúng rồi. Đó là để cứu bọn bất tài như mầy” hắn nói thêm.

Phát ngôn nhân Cục Tình Báo Quân Đội Ukraine, Đại Úy Andriy Yusov, cho biết những bước tiến của Nga tại khu vực Hulyaipole đã bị đình trệ, vì hệ thống phòng thủ của Ukraine và “sự bất lực” của quân đội Nga.

Ở cuối thông cáo báo chí, HUR cũng quảng bá một đường dây nóng để quân đội Nga đầu hàng.

Theo Ukraine, Nga đã cố gắng tiến vào khu vực Zaporizhzhia trong những tuần gần đây nhưng không đạt được tiến triển nào.

Tổng tư lệnh quân đội Ukraine Oleksandr Syrsky cho biết vào ngày 8 tháng 9 rằng Nga đã lên kế hoạch tấn công quy mô lớn vào các khu vực Novopavlivka và Zaporizhzhia, nhưng tất cả các cố gắng của Nga đã thất bại.

Tính đến tháng 8 năm 2025, Nga xâm lược khoảng 73% vùng Zaporizhzhia của Ukraine và 75% vùng Donetsk.

[Kyiv Post: ‘They’ve Already Killed Them All’ – Russian Commander Admits Throwing Cooks Into Zaporizhzhia Meat Grinder]

3. Hoa Kỳ bị thiệt hại khi Đan Mạch chọn hệ thống phòng không Pháp-Ý thay vì Patriot của Mỹ

Đan Mạch đã chọn hệ thống phòng không SAMP/T của Pháp-Ý thay vì Patriot của Hoa Kỳ, đây là chiến thắng lớn của Paris và là đòn giáng mạnh vào Ông Donald Trump.

Bộ Quốc phòng Đan Mạch cho biết hôm thứ sáu: “Quân đội Đan Mạch đang xây dựng một hệ thống phòng không mặt đất có thể bảo vệ dân thường, các mục tiêu quân sự và cơ sở hạ tầng quan trọng khỏi các mối đe dọa từ trên không”.

Tuyên bố tiếp tục: “Đối với hệ thống tầm xa, SAMP/T do Pháp-Ý sản xuất sẽ được mua, trong khi đối với các hệ thống tầm trung, sẽ có sự lựa chọn giữa một hoặc nhiều hệ thống từ NASAMS do Na Uy sản xuất, IRIS-T của Đức và VL MICA của Pháp”.

Cuộc đua giữa SAMP/T và Patriot được theo dõi sát sao — đây là phép thử đầu tiên về thiện chí của Âu Châu trong việc hạn chế mua sắm từ Mỹ để phản ứng với sự thiếu tin cậy của Tổng thống Trump. Copenhagen cũng bị tổng thống Mỹ nhắm đến với nhiều lời đe dọa sáp nhập Greenland, một vùng tự trị của Vương quốc Đan Mạch.

Lựa chọn của Đan Mạch cũng là một chiến thắng cho Paris, vì Thủ tướng mới được bổ nhiệm Sébastien Lecornu đã tích cực vận động hành lang các thủ đô Âu Châu khác khi ông còn là bộ trưởng quân đội để thuyết phục họ rằng SAMP/T thế hệ tiếp theo tốt hơn Patriot.

Đan Mạch là quốc gia Âu Châu đầu tiên ngoài Pháp và Ý mua hệ thống SAMP/T - được sản xuất bởi MBDA và Thales.

Bộ Quốc phòng Đan Mạch cho biết: “Các hệ thống này được lựa chọn dựa trên đánh giá tổng thể về các yếu tố hoạt động, kinh tế và chiến lược”.

Tổng chi phí liên quan đến việc mua và vận hành các hệ thống phòng không và hỏa tiễn trên mặt đất ước tính là 58 tỷ kroner (7,7 tỷ euro).

[Politico: Loss for Trump as Denmark chooses Franco-Italian air defense system over US Patriots]

4. Ukraine đẩy lùi hệ thống phòng không của Crimea—sau đó tấn công một con tàu trong vùng biển quê nhà

Lực lượng Ukraine đã tấn công và làm hư hại một tàu khác hỗ trợ nỗ lực chiến tranh của Nga trên Hắc Hải vào đêm thứ năm.

Một vụ tấn công tàu khác không có gì đáng chú ý. Trong 43 tháng kể từ khi Nga mở rộng chiến tranh với Ukraine, quân đội Ukraine đã đánh chìm hoặc làm hư hại khoảng một phần ba trong số ba mươi tàu chiến của Hạm đội Hắc Hải Nga. Đáng chú ý nhất là tàu tuần dương Moskva, bị hai hỏa tiễn chống hạm Neptune của Ukraine bắn thủng vào tháng 4 năm 2022.

Điều đáng chú ý về vụ tấn công hôm thứ Năm vào tàu cấp cứu và cứu nạn Dự án MPSV07 là cách thức và địa điểm các tàu Ukraine tấn công. Con tàu cấp cứu dài 73 mét, do cơ quan cấp cứu phụ trợ của Nga vận hành, đang tuần tra ngay bên ngoài cảng Novorossiysk, miền Nam nước Nga, cách tiền tuyến 400 km.

Thay vì cử một phi đội tàu điều khiển từ xa tương đối chậm hoặc tiêu tốn một hỏa tiễn hành trình quý giá có thể có giá 1 triệu đô la trở lên, cơ quan tình báo quân sự Ukraine, HUR, đã điều khiển một máy bay điều khiển từ xa tấn công cánh cố định ở độ cao rất thấp đến tận Novorossiysk và tấn công khu vực cầu tàu của Dự án MPSV07, nơi có nhiều thiết bị điện tử tinh vi nhất.

Vụ tấn công vào Dự án MPSV07 có tác dụng “phá hủy các hệ thống tác chiến điện tử và buộc nó phải ngừng hoạt động”, cơ quan truyền thông chiến lược của Ukraine thông báo.

Cuộc đột kích diễn ra chỉ hai tuần sau khi một nhóm máy bay điều khiển từ xa của Ukraine thực hiện một vụ tấn công vào tàu hộ tống hỏa tiễn của Hạm đội Hắc Hải theo cách tương tự—bằng cách điều khiển một máy bay điều khiển từ xa tấn công ở độ cao ngang mặt sóng và tấn công vào hệ thống điện tử trên đỉnh của tàu hộ tống.

Việc phá hủy các cột radar trên đỉnh tàu và các máy thu vệ tinh bằng một chiếc drone nhỏ có thể không đánh chìm được tàu, nhưng nó có thể gây ra rất nhiều thiệt hại khó sửa chữa—và với chi phí thấp, đồng thời cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro cho kẻ tấn công. Ngay cả những chiếc drone tấn công đắt nhất cũng chỉ có giá 200.000 đô la; hầu hết đều có giá khoảng năm con số.

Cần lưu ý rằng Dự án MPSV07 là một tàu được tôi luyện để chống băng, với thân tàu được gia cố để di chuyển qua vùng biển băng giá phía bắc. Lượng thép bổ sung này khiến Dự án MPSV07 trở thành mục tiêu khó nhằn hơn so với, chẳng hạn, một tàu hộ tống hỏa tiễn có thân mỏng hơn.

Trong bối cảnh đó, việc tấn công vào hệ thống điện tử của tàu càng có lý hơn. Phía Ukraine đã tấn công vào điểm yếu nhất của con tàu.

Cuộc đột kích điêu luyện này không diễn ra trong một sớm một chiều. Cho đến gần đây, vùng biển xung quanh Crimea bị Nga tạm chiếm được bảo vệ bởi một trong những mạng lưới phòng không dày đặc nhất thế giới: hàng chục radar, pháo di động, xe hỏa tiễn đất đối không và các khẩu đội pháo của Nga, bao gồm cả các hệ thống hỏa tiễn đất đối không tầm xa S-300 và S-400.

Nhưng các cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa liên tục của Ukraine đã dần phá hủy hệ thống phòng không này, giúp làm sạch không phận Crimea và mang lại cho những người điều khiển máy bay điều khiển từ xa nhiều tự do hơn.

Hơn nữa, các thiết bị đầu cuối vệ tinh Starlink của Ukraine, mà hầu hết máy bay điều khiển từ xa của họ dựa vào để điều khiển và liên lạc, hoạt động hoàn hảo trên Crimea. Chúng thường không hoạt động trên lãnh thổ Nga - có lẽ là một lựa chọn có chủ đích của nhà sáng lập Starlink, Elon Musk.

Bayraktar đã trở lại—và nó đã lan rộng khắp Crimea

Không phận trên và xung quanh Crimea đang trở nên thuận lợi hơn cho Ukraine là điều hiển nhiên—và không chỉ trong vụ tấn công vào tàu cấp cứu của Nga hôm thứ Năm. Máy bay điều khiển từ xa Bayraktar TB-2 do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất của Ukraine hiện đang hoạt động rất tích cực trên Crimea, phóng những hỏa tiễn chính xác nhỏ vào tàu thuyền và các thiết bị khác của Nga.

Ukraine vừa đưa máy bay điều khiển từ xa Bayraktar TB-2 trở lại—và chúng đang phá vỡ hệ thống phòng không của Nga

Khoảng 60 chiếc TB-2 của Ukraine đã dẫn đầu cuộc phản công bằng máy bay điều khiển từ xa đầu tiên của Ukraine trong những tuần đầu tiên của cuộc xâm lược rộng lớn hơn của Nga vào đầu năm 2022. Tuy nhiên, chiếc TB-2 to lớn và đắt tiền - nặng gần 700 kg và có giá hàng triệu đô la - cuối cùng đã mất đi sự liên quan.

TB-2 to, nặng và khó thay thế. Những chiếc máy bay điều khiển từ xa nhỏ hơn, tốt hơn và rẻ hơn - nhiều chiếc được sản xuất tại Ukraine - đã sớm thay thế những chiếc TB-2 còn sót lại.

Việc một số máy bay TB-2 hoạt động trở lại trên Crimea cho thấy nhu cầu máy bay điều khiển từ xa vô độ khi cuộc chiến tranh toàn diện của Nga bước sang tháng thứ 43. Tuy nhiên, điều này cũng cho thấy những lỗ hổng lớn trong hệ thống phòng không của Nga.

TB-2 đã dễ bị tấn công từ ba năm trước. Giờ đây, chúng thậm chí còn dễ bị tấn công hơn, nhưng chỉ khi Nga có thể điều động hệ thống phòng không tốt nhất.

Rõ ràng là, trên vùng biển phía Nam, người Nga không thể điều động hệ thống phòng không tốt nhất của mình. Ít nhất là nếu không họ sẽ nhanh chóng bị tấn công bởi chính những máy bay điều khiển từ xa mà họ được tường trình phải đánh bại.

[Europe Maidan: Ukraine rolled back Crimea’s air defenses—then hit a ship in home waters]

5. Ba Lan phản bác Tổng thống Trump: Máy bay điều khiển từ xa của Nga không phải là một sai lầm

Warsaw đã chỉ trích Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump sau khi ông đánh giá rằng sự xâm nhập của máy bay điều khiển từ xa Nga vào không phận Ba Lan có thể là một tai nạn.

“Chúng tôi cũng mong rằng vụ tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa vào Ba Lan là một sai lầm. Nhưng không phải vậy. Và chúng tôi biết điều đó”, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk phát biểu hôm thứ Sáu để đáp trả phát biểu của Tổng thống Trump, sau khi loạt đòn tấn công của Điện Cẩm Linh khiến các đồng minh NATO lo ngại.

Ngoại trưởng Ba Lan Radosław Sikorski cũng tuyên bố rằng: “Không, đó không phải là một sai lầm.”

Hôm thứ Tư, máy bay chiến đấu của Ba Lan và Hòa Lan đã được điều động để bắn hạ các máy bay điều khiển từ xa của Nga xâm phạm không phận Ba Lan. Cảnh sát Ba Lan cho biết đã tìm thấy các mảnh vỡ của 16 máy bay điều khiển từ xa trên khắp miền đông Ba Lan.

Vụ việc này là một trong những hành vi vi phạm chủ quyền nghiêm trọng nhất từ trước đến nay của một quốc gia NATO và được Âu Châu coi là một phép thử quân sự và chính trị từ Putin. Ba Lan đã viện dẫn Điều 4 của NATO, triệu tập các đồng minh để thảo luận về tình hình.

Phản ứng ban đầu của Washington khá im lặng, khi Tổng thống Trump đăng một thông điệp khó hiểu trên nền tảng Truth Social của mình: “Nga đang vi phạm không phận Ba Lan bằng máy bay điều khiển từ xa sao? Chúng ta bắt đầu thôi!”

Hôm thứ Năm, tổng thống Mỹ sau đó đã bày tỏ nghi ngờ về việc liệu vụ xâm nhập bằng máy bay điều khiển từ xa của Nga có phải là cố ý hay không. “Đó có thể là một sai lầm. Có thể là một sai lầm, nhưng tôi cũng không hài lòng với bất cứ điều gì liên quan đến tình huống đó”, ông nói.

Theo WELT, một cơ quan truyền thông liên kết của POLITICO thuộc Axel Springer Group, năm máy bay điều khiển từ xa đang bay theo đường thẳng hướng tới một căn cứ của NATO trước khi bị máy bay chiến đấu Lockheed Martin F-35 của Hòa Lan chặn lại.

Các nhà lãnh đạo khác đồng tình với quan điểm của Ba Lan.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz cho biết Điện Cẩm Linh cố tình khiêu khích NATO bằng máy bay điều khiển từ xa, gọi đây là “mối đe dọa rất nghiêm trọng đối với hòa bình ở Âu Châu”.

Kaja Kallas, nhà ngoại giao hàng đầu của Liên Hiệp Âu Châu, cho biết đầu tuần này rằng “có dấu hiệu cho thấy đây là hành động cố ý chứ không phải vô tình”.

Ngoại trưởng Pháp Jean-Noël Barrot tuyên bố việc Mạc Tư Khoa bắn máy bay điều khiển từ xa trên không phận Ba Lan là “hoàn toàn không thể chấp nhận được” và cho biết thêm rằng đại sứ Nga tại Pháp sẽ được triệu tập vào thứ Sáu về vụ việc. “Chúng tôi sẽ nói với ông ấy rằng... chúng tôi sẽ không bị đe dọa”, Barrot nói.

Các nước Âu Châu khác bao gồm Tây Ban Nha, Đức, Hòa Lan, Cộng hòa Tiệp, Bỉ và Rumani cũng đã triệu tập đại sứ của Mạc Tư Khoa.

[Politico: Poland to Trump: Russian drones were no mistake]

6. Hoa Kỳ cam kết bảo vệ ‘từng tấc đất’ của NATO sau vụ máy bay điều khiển từ xa của Nga xâm nhập Ba Lan

Hoa Kỳ đã thông báo với Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc vào ngày 12 tháng 9 rằng họ sẽ bảo vệ “từng tấc lãnh thổ NATO” sau vụ máy bay điều khiển từ xa của Nga xâm nhập vào Ba Lan - đánh dấu trường hợp đầu tiên được biết đến về một quốc gia NATO bắn hạ máy bay điều khiển từ xa của Nga trong cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine.

“Hoa Kỳ sát cánh cùng các đồng minh NATO của chúng tôi trước những hành vi vi phạm không phận đáng báo động này”, Đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hiệp Quốc Dorothy Shea phát biểu trước Hội đồng Bảo an gồm 15 thành viên.

Những phát biểu của bà dường như nhằm mục đích trấn an các đồng minh sau khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump bị chỉ trích vì cho rằng cuộc xâm nhập “có thể là một sai lầm”.

Shea nói thêm rằng Nga đã leo thang chiến dịch ném bom ở Ukraine kể từ khi Tổng thống Trump gặp Putin tại Alaska vào ngày 15 tháng 8. Bà cho biết: “Những hành động này, giờ đây cùng với việc vi phạm không phận của một đồng minh của Hoa Kỳ - cố ý hay vô tình - cho thấy sự thiếu tôn trọng to lớn đối với những nỗ lực thiện chí của Hoa Kỳ nhằm chấm dứt cuộc xung đột này”.

Trước đó, Ba Lan xác nhận đã bắn hạ máy bay điều khiển từ xa của Nga trên lãnh thổ nước này với sự hỗ trợ của máy bay NATO. Warsaw mô tả vụ việc là hành vi cố ý xâm phạm chủ quyền.

“Chúng tôi biết, và tôi xin nhắc lại, chúng tôi biết rằng đó không phải là một sai lầm,” Đại Sứ Ba Lan Marcin Bosacki phát biểu trong phiên họp, đồng thời trưng bày ảnh chụp xác máy bay và chỉ vào các dấu hiệu của Nga trên máy bay điều khiển từ xa. “Ba Lan sẽ không bị đe dọa.”

Đại sứ Slovenia tại Liên Hiệp Quốc Samuel Zbogar cũng bác bỏ ý kiến cho rằng vụ vi phạm là vô tình. “Thật khó tưởng tượng rằng có quá nhiều máy bay điều khiển từ xa bay sâu như vậy trên lãnh thổ Ba Lan, một cách vô tình”, ông phát biểu trước hội đồng.

Đại sứ Nga tại Liên Hiệp Quốc Vassily Nebenzia bác bỏ cáo buộc, khẳng định lực lượng Nga đã tấn công vào Ukraine vào thời điểm đó và không có ý định tấn công lãnh thổ Ba Lan. “Không có mục tiêu nào được đánh dấu trên lãnh thổ Ba Lan”, ông nói. “Tầm bắn tối đa của máy bay điều khiển từ xa được sử dụng trong cuộc tấn công này không vượt quá 700 km, điều này khiến chúng không thể tiếp cận lãnh thổ Ba Lan.”

Nebenzia nói thêm rằng Mạc Tư Khoa sẵn sàng đối thoại nếu Warsaw “thực sự quan tâm đến việc giảm căng thẳng thay vì gây căng thẳng”.

Trước cuộc họp của Hội đồng Bảo an, ông Bosacki đã đọc một tuyên bố chung được 43 quốc gia, bao gồm cả Hoa Kỳ, lên án vụ xâm nhập bằng máy bay điều khiển từ xa và cáo buộc Nga vi phạm luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên Hiệp Quốc. Tuyên bố kêu gọi Mạc Tư Khoa chấm dứt “cuộc chiến xâm lược chống lại Ukraine” và kiềm chế các hành động khiêu khích tiếp theo.

[Kyiv Independent: US vows to defend 'every inch' of NATO territory after Russian drone incursion into Poland]

7. Tổng thống Trump nói sẵn sàng áp đặt lệnh trừng phạt ‘lớn’ đối với Mạc Tư Khoa nếu NATO ngừng mua dầu của Nga

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết ông sẵn sàng áp đặt “các lệnh trừng phạt lớn” đối với Mạc Tư Khoa nếu các thành viên NATO ngừng mua dầu của Nga.

Trong một lá thư gửi các thành viên liên minh, được đăng tải trên mạng xã hội Truth Social của mình, Tổng thống Trump viết: “Tôi sẵn sàng áp dụng các biện pháp trừng phạt lớn đối với Nga khi tất cả các quốc gia NATO đã đồng ý và bắt đầu làm điều tương tự, và khi tất cả các quốc gia NATO ngừng mua dầu từ Nga.”

Ông nói thêm rằng việc các quốc gia NATO mua dầu là “gây sốc”, lập luận rằng điều này “làm suy yếu đáng kể vị thế đàm phán và quyền mặc cả của các bạn đối với Nga”.

Tổng thống Trump cho biết ông tin rằng việc chấm dứt việc mua dầu của Nga, kết hợp với việc áp đặt mức thuế từ 50% đến 100% đối với Trung Quốc - bởi các thành viên NATO và Hoa Kỳ - sẽ giúp chấm dứt cái mà ông gọi là “cuộc chiến vô lý”.

Tổng thống Trump, người đã hứa trong chiến dịch tranh cử rằng ông sẽ chấm dứt chiến tranh trong vòng một ngày, đã kết thúc tuyên bố của mình vào thứ Bảy bằng cách nói rằng nếu NATO làm theo kế hoạch của ông, chiến tranh sẽ “kết thúc nhanh chóng”.

Chỉ trong tuần này, một số nhà lãnh đạo Âu Châu đã tự tin rằng họ đã thuyết phục được Tổng thống Trump rằng Putin không quan tâm đến việc chấm dứt chiến tranh và cần phải bị ép ngồi vào bàn đàm phán, theo lời các quan chức và nhà ngoại giao nói với tờ POLITICO. Trong một loạt các chuyến thăm ngoại giao, các nhà lãnh đạo đã thảo luận về các hạn chế tài chính mới và kế hoạch cắt đứt dòng chảy dầu khí của Nga.

[Politico: Trump says ready for ‘major’ Moscow sanctions if NATO stops buying Russian oil]

8. Tổng thống Trump nói rằng “chúng ta phải đánh cho tơi bời” những “kẻ cực đoan cánh tả điên loạn” sau vụ giết Kirk

Tổng thống Trump đã nói với các phóng viên rằng “chúng ta cần phải đánh chết” những “kẻ cực đoan cánh tả điên loạn”, sau vụ sát hại nhà bình luận bảo thủ Charlie Kirk.

Tổng thống, phát biểu tại Bãi cỏ phía Nam của Tòa Bạch Ốc trên đường tới Thành phố New York, đã trả lời một phóng viên khi được hỏi về thông điệp của tổng thống gửi tới những người bảo thủ cảm thấy bị “các nhóm cực đoan” nhắm tới.

Tổng thống Trump, người cũng có một số bình luận thận trọng hơn về vụ sát hại Kirk trong cuộc trao đổi kéo dài khoảng 10 phút với các phóng viên, nói: “Chúng ta phải dũng cảm trong cuộc sống, công bằng mà nói, chúng ta còn có cuộc sống. Có lẽ tôi không nên ở đây nói chuyện với các bạn, nhưng chúng ta phải dũng cảm. Và chúng ta có một đất nước vĩ đại. Chúng ta có những kẻ cực đoan cánh tả điên cuồng ngoài kia và chúng ta cần đánh cho chúng một trận tơi bời.”

Trong một câu trả lời riêng, tổng thống nói thêm rằng ông sẽ kêu gọi những người ủng hộ mình theo đuổi con đường phi bạo lực để ứng phó với vụ xả súng. “ Kirk là người ủng hộ phi bạo lực”, Tổng thống Trump nói. “Đó là cách tôi muốn thấy mọi người phản ứng.”

Trước đây, Kirk lập luận rằng thông điệp của ông là bất bạo động và rằng “Antifa và các nhà hoạt động cực tả” đã buộc ông phải hủy các sự kiện diễn thuyết tại các trường đại học.

Bình luận của Tổng thống Trump được đưa ra sau khi Kirk, 31 tuổi, bị sát hại trong một vụ tấn công tại một sự kiện của trường đại học ở Orem, Utah, gây chấn động cả nước. Chính quyền vẫn chưa bắt được kẻ nổ súng và động cơ giết Kirk vẫn chưa được làm rõ.

Sau vụ xả súng, Tổng thống Trump đã ghi âm một bài phát biểu từ Phòng Bầu dục và đăng tải trên mạng xã hội, trong đó ông ca ngợi Kirk và đổ lỗi cho “phe cực tả” về cái chết của anh ta. Ông nói rằng “phe cực tả” đã so sánh Kirk với “đảng Quốc xã” và những kẻ giết người hàng loạt, tội phạm tồi tệ nhất thế giới, đồng thời đổ lỗi cho những lời lẽ cay độc đã gây ra cái chết của nhà hoạt động bảo thủ này.

Tổng thống phát biểu trong đoạn video dài ba phút rằng: “Kiểu hùng biện này chính là nguyên nhân trực tiếp gây ra nạn khủng bố mà chúng ta đang chứng kiến ở đất nước này ngày nay”.

Ông cũng nói tối thứ Tư rằng chính quyền của ông sẽ tìm ra “các tổ chức tài trợ và hỗ trợ” bạo lực chính trị, mặc dù ông không nói rõ ông đang nói đến nhóm nào. Tổng thống Trump đã liệt kê vụ ám sát hụt chính mình năm ngoái tại Butler, Pennsylvania, khiến một khán giả thiệt mạng, các vụ tấn công vào đặc vụ ICE, vụ ám sát CEO của UnitedHealthcare, Brian Thompson, giữa ban ngày tại trung tâm Manhattan, và vụ nổ súng vào lãnh đạo Đảng Cộng hòa tại Hạ viện Steve Scalise năm 2017 tại một trận bóng chày của Quốc hội.

“Chúng ta có một nhóm cực tả điên rồ ngoài kia. Toàn là những kẻ điên rồ,” tổng thống nói hôm thứ Năm. “Và chúng ta sẽ giải quyết vấn đề đó.”

Trong bài phát biểu với các phóng viên vào tối thứ năm, Tổng thống Trump nói thêm rằng chính quyền đã đạt được “tiến triển lớn” trong cuộc điều tra về vụ giết Kirk hôm thứ tư.

Sáng thứ năm, Tổng thống Trump tuyên bố ông sẽ truy tặng Kirk huân chương tự do.

[Politico: Trump says ‘we have to beat the hell’ out of ‘radical left lunatics’ after Kirk killing]

9. Brussels chuẩn bị đề xuất các quy định cấp thị thực chặt chẽ hơn cho người Nga

Liên Hiệp Âu Châu đang chuẩn bị thắt chặt lập trường về việc cấp thị thực cho công dân Nga sau nhiều năm chịu áp lực từ các nước thành viên dọc biên giới phía đông.

Một quan chức của Ủy ban Âu Châu nói với POLITICO rằng các hướng dẫn mới dành cho các quốc gia trong khối, dự kiến ban hành vào cuối năm nay, sẽ khuyến nghị những hạn chế chặt chẽ hơn trong việc cấp thị thực cho người Nga và công dân của các quốc gia thù địch khác.

Hai nhà ngoại giao Âu Châu từ các quốc gia giáp biên giới với Nga cho biết chính phủ của họ đã vận động hành lang Brussels nhiều năm để ban hành hướng dẫn như vậy, trong đó một nhà ngoại giao mô tả việc này là quá muộn. Quan chức Ủy ban và các nhà ngoại giao Âu Châu được yêu cầu giấu tên vì họ không được phép thảo luận công khai về hồ sơ nhạy cảm này.

Liên Hiệp Âu Châu đã hủy bỏ thỏa thuận tạo điều kiện cấp thị thực với Nga vào tháng 9 năm 2022 sau khi Mạc Tư Khoa tiến hành cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine, khiến quá trình nộp đơn trở nên tốn kém và khó khăn hơn.

Tuy nhiên, thị thực vẫn là trách nhiệm của từng quốc gia thành viên, nghĩa là ban điều hành Ủy ban không thể áp đặt lệnh cấm toàn diện đối với người Nga nhập cảnh vào khối.

Kết quả là, chính sách quốc gia rất khác nhau, một số quốc gia như Ba Lan, Tiệp, Phần Lan, Latvia, Estonia và Lithuania chặn hoặc hạn chế nghiêm ngặt đơn xin thị thực từ người Nga ngoại trừ những trường hợp cụ thể; trong khi những quốc gia khác, bao gồm Hung Gia Lợi, Pháp, Tây Ban Nha và Ý, vẫn tiếp tục cấp thị thực một cách rộng rãi hơn.

Theo dữ liệu từ Ủy ban, năm 2024, hơn nửa triệu người Nga đã nhận được thị thực Schengen - tăng đáng kể so với năm 2023, mặc dù vẫn thấp hơn nhiều so với mức trước chiến tranh, với hơn 4 triệu thị thực được cấp vào năm 2019.

Theo một quan chức của Ủy ban, chiến lược toàn khối sắp tới của Ủy ban, dự kiến được công bố vào tháng 12, sẽ không áp đặt các quy tắc ràng buộc mà thay vào đó đưa ra các khuyến nghị chung, bao gồm các tiêu chuẩn chặt chẽ hơn đối với người Nga nhập cảnh vào khối.

Theo lời kêu gọi bằng chứng từ Brussels, kế hoạch này sẽ một phần “tập trung vào việc giải quyết các thách thức mới nổi, đặc biệt là những thách thức liên quan đến rủi ro an ninh”.

Các hướng dẫn được đưa ra, hiện vẫn đang được thảo luận, tách biệt với bất kỳ lệnh cấm thị thực tiềm năng nào đang được xem xét như một phần của gói trừng phạt tiếp theo của Liên Hiệp Âu Châu đối với Nga.

Latvia đã ngừng cấp thị thực du lịch cho công dân Nga ba năm trước. Khi được hỏi về các hướng dẫn mới sắp tới của Liên Hiệp Âu Châu, Ngoại trưởng Baiba Braže nhấn mạnh sự cần thiết phải “bảo đảm một đường lối thống nhất và nhất quán trên toàn Liên Hiệp Âu Châu” khi cấp thị thực cho công dân Nga.

Một số thành viên của xã hội dân sự Nga đã cảnh báo Liên Hiệp Âu Châu không nên sử dụng thị thực du lịch làm vũ khí chống lại Mạc Tư Khoa.

Yulia Navalnaya, một nhân vật chủ chốt trong phe đối lập lưu vong của Nga và là góa phụ của cố lãnh đạo phe đối lập Alexei Navalny, tuần này đã lên tiếng bày tỏ sự thất vọng sau khi các phương tiện truyền thông đưa tin rằng Liên Hiệp Âu Châu đang xem xét lệnh cấm du khách Nga như một phần trong gói trừng phạt thứ 19, dự kiến được công bố vào cuối tháng này.

Trong một lá thư gửi tới nhà lãnh đạo chính sách đối ngoại của Liên Hiệp Âu Châu, Kaja Kallas, Navalnaya kêu gọi Brussels “phân biệt rõ ràng giữa trách nhiệm của chế độ và người dân Nga bình thường”. Bà đề xuất áp dụng những hạn chế như vậy đối với “các nhà tài phiệt, quan chức an ninh, nhà tuyên truyền và những kẻ đồng lõa khác của chế độ”.

Ngoại trưởng Tiệp Jan Lipavský từ lâu đã đề xuất cấm các nhà ngoại giao Nga đi ra khỏi quốc gia nơi họ được cử đến.

“Đây là lợi thế không cần thiết mà chúng ta dành cho chế độ Nga và nó đang bị lạm dụng để tạo điều kiện cho các hoạt động phá hoại”, ông phát biểu vào tháng trước.

[Politico: Brussels set to recommend stricter visa rules for Russians]

10. Tại sao vụ xả súng ở Kirk bị buộc tội là tội phạm cấp tiểu bang, không phải liên bang — và điều đó có ý nghĩa gì đối với phiên tòa cuối cùng

Vụ án hình sự chống lại người thanh niên bị cáo buộc giết Charlie Kirk có thể sẽ diễn ra tại tòa án quận Utah, dưới sự kiểm soát của các công tố viên địa phương. Nhưng khán giả toàn quốc rất có thể sẽ theo dõi.

Nguyên nhân là vì nghi phạm nổ súng, người mà chính quyền đã xác định hôm thứ Sáu là Tyler Robinson, đang phải đối mặt với cáo buộc hình sự cấp tiểu bang. Và ở Utah — không giống như ở tòa án liên bang — các phiên tòa hình sự thường được truyền hình trực tiếp.

Robinson đã bị buộc tội ba tội danh theo luật của Utah: giết người, gây thương tích bằng súng và cản trở công lý.

Có vẻ đáng ngạc nhiên khi vụ án này không phải là vụ án liên bang, xét đến mức độ khét tiếng toàn quốc của tội ác này và sự tham gia sâu rộng của FBI vào cuộc điều tra. Tuy nhiên, tội giết người chỉ có thể bị buộc tội là tội phạm liên bang trong một số ít trường hợp — chẳng hạn như ám sát một quan chức chính phủ liên bang, giết người trên tài sản liên bang hoặc “tội ác thù hận” có động cơ từ chủng tộc, tôn giáo hoặc một đặc điểm được bảo vệ khác của nạn nhân.

Các chuyên gia pháp lý cho biết, cho đến nay, những thông tin chi tiết về vụ nổ súng ở Kirk dường như không đủ để hỗ trợ cho việc truy tố ở cấp liên bang.

“Hiện tại, dựa trên những thông tin tôi biết, tôi không thấy có tội danh liên bang rõ ràng nào cả,” Mary McCord, một công tố viên liên bang kỳ cựu và cựu quyền giám đốc Ban An ninh Quốc gia thuộc Bộ Tư pháp, cho biết. “Tất nhiên, đôi khi có những tội ác thù hận có thể được áp dụng, nhưng không liên quan đến chính trị.”

McCord cảnh báo rằng cuộc điều tra vẫn đang trong giai đoạn đầu, vì vậy có thể sẽ xuất hiện bằng chứng về những người tham gia khác hoặc các hành vi phạm tội bổ sung có thể tạo thành cơ sở cho các cáo buộc liên bang - ví dụ như vi phạm luật súng liên bang hoặc luật xâm nhập máy tính.

Nhưng hiện tại, vụ án đang thuộc thẩm quyền của các công tố viên Utah. Giám đốc FBI Kash Patel đã ám chỉ điều này tại cuộc họp báo hôm thứ Sáu thông báo về vụ bắt giữ Robinson, cho biết cơ quan của ông chủ yếu hỗ trợ các quan chức tiểu bang và địa phương.

“FBI có một vai trò nhất định, và chúng tôi sẽ đảm nhiệm vai trò đó,” Patel nói. “Chúng tôi sẽ tiếp tục hợp tác với chính quyền tiểu bang và địa phương để phát triển cuộc điều tra, cung cấp cho họ bằng chứng cần thiết cho các cuộc truy tố đang diễn ra.”

Một cựu công tố viên liên bang, người đã phát biểu với điều kiện giấu tên khi thảo luận về vụ án nhạy cảm này, cho biết việc FBI và một cơ quan liên bang khác, Cục Rượu, Thuốc lá, Súng và Chất nổ, tham gia vào các vụ án hình sự địa phương liên quan đến súng là điều bình thường. Công tố viên cho biết họ thường dựa vào các đơn vị chó nghiệp vụ ATF K9 để hỗ trợ định vị súng và vỏ đạn, ngay cả khi các vụ án cuối cùng không dẫn đến cáo buộc liên bang nào.

Cả Utah và hệ thống liên bang đều áp dụng án tử hình, do đó không có hình phạt nào nghiêm khắc hơn có thể áp dụng theo hệ thống liên bang.

Không có tội phạm liên bang nào đối với khủng bố trong nước

McCord cho biết vụ ám sát Kirk là lời nhắc nhở rằng không có cáo buộc khủng bố trong nước nào của liên bang, bất chấp nhiều năm tranh luận về việc có nên thông qua cáo buộc này hay không.

Một loạt dự luật đã được đề xuất vào năm 2019 nhằm đưa khủng bố trong nước trở thành tội phạm ở cấp liên bang, nhưng chúng đã bị cản trở bởi lo ngại rằng chính phủ có khả năng tấn công vào các nhóm chính trị trong nước.

McCord, hiện đang điều hành Viện Vận động và Bảo vệ Hiến pháp thuộc Đại học Luật Georgetown, từng là một người ủng hộ tích cực cho luật liên bang quy định khủng bố trong nước là một tội hình sự. Bà cho biết bà nghĩ rằng một luật như vậy sẽ giúp tập trung nguồn lực để bắt giữ trước khi bất kỳ hành vi khủng bố nào xảy ra.

Nhưng những tuyên bố công khai của Tổng thống Trump và hành động của chính quyền ông đã khiến McCord phải suy nghĩ lại về tính khôn ngoan của một đạo luật mới.

“Thành thật mà nói, tôi sẽ lo lắng hơn về điều đó, bởi vì chính quyền này, thậm chí còn lo lắng hơn cả chính quyền Tổng thống Trump đầu tiên, thực sự có vẻ rất quyết tâm về việc vũ khí hóa”, bà nói.

Bà chỉ ra những bình luận của Tổng thống Trump sau vụ xả súng ở Kirk, đổ lỗi cho “phe cánh tả cấp tiến” về tình trạng bạo lực chính trị ở Mỹ.

Bà nói: “Tôi rất lo lắng ngay lúc này về việc một tội danh liên bang như vậy có thể bị điều tra và sử dụng như thế nào”.

Camera tại tòa án Utah

Đối với công chúng, sự khác biệt rõ ràng nhất giữa một vụ án liên bang và một vụ án cấp tiểu bang là máy quay bị cấm tại tòa án liên bang, trong khi các vụ án cấp tiểu bang thường được phát sóng.

Việc thiếu video trong các vụ án liên bang đồng nghĩa với việc ngay cả những vụ án liên bang lịch sử cũng ít được chú ý hơn so với bình thường. Hãy xem xét phiên tòa bắt đầu tuần này trong vụ án Ryan Routh, người bị buộc tội âm mưu ám sát Tổng thống Trump tại sân golf West Palm Beach, Florida vào tháng 9 năm ngoái.

Phiên tòa xét xử Routh đang diễn ra tại tòa án liên bang ở gần Fort Pierce, khá ít người biết đến — chỉ có các bản tin từ báo in nhưng không có video nào thu hút sự chú ý của cả nước.

Ngược lại, theo luật sư truyền thông nổi tiếng của Utah là Jeff Hunt, quá trình tố tụng tại tòa án trong vụ án của Robinson - bắt đầu bằng phiên tòa luận tội của ông vào đầu tuần tới - gần như chắc chắn sẽ được truyền hình trực tiếp.

“Utah có một trong những quy định về camera tại phòng xử án tốt nhất cả nước,” Hunt nói. “Chúng tôi luôn giả định có sự hiện diện của phương tiện truyền thông điện tử tại các phiên tòa sơ thẩm. … Quy định này áp dụng cho tất cả các thủ tục tố tụng hình sự, từ phiên tòa sơ thẩm đến tuyên án.”

[Politico: Why the Kirk shooting is being charged as a state, not federal, crime — and what that means for an eventual trial]

NewsUKEve14Sep2025