THẤU TÂM HỒN

“Một lưỡi gươm sẽ đâm thấu tâm hồn Bà!”.

Có một câu nói rất nổi tiếng: “Một người mẹ chỉ có thể hạnh phúc bằng đứa con kém hạnh phúc nhất của mình!”. Câu nói này hé lộ một sự thật: hạnh phúc của người mẹ gắn liền với hạnh phúc của con cái. Con vui, mẹ vui; con buồn, mẹ buồn; con đau khổ, mẹ tan nát.

Kính thưa Anh Chị em,

Kính nhớ Đức Mẹ Sầu Bi, chúng ta nhận ra nơi Mẹ Maria, sự gắn kết ‘mẹ - con’ đạt đến mức trọn vẹn. Hạnh phúc của Mẹ hoàn toàn gắn liền với Chúa Giêsu. Giêsu hạnh phúc, Mẹ hạnh phúc; Giêsu khổ đau, Mẹ tan nát đến mức lưỡi gươm đâm ‘thấu tâm hồn’.

Mọi sự sống đều có một đồi Canvê của nó! Mỗi tâm hồn đều mang một nỗi đau kín của nó! Giêsu, Đấng ‘rất Chúa và rất người’ cũng có nỗi đau riêng của Ngài. Và bởi ‘rất Chúa’, nên đau khổ của Ngài rất sâu thẳm, không ai thấu nổi. Chỉ một ai đó ‘hoàn hảo tương xứng’ mới có thể đi vào. Và ai đó chỉ có thể là Maria! Sự thấu cảm của Mẹ đã dẫn Mẹ đến nỗi ‘sầu chung’ với Con - một nỗi sầu được loan báo hơn ba mươi năm trước, “Một lưỡi gươm sẽ đâm thấu tâm hồn Bà!”. “Chỉ một con tim đã được tinh luyện bởi tình yêu mới thật sự bước vào nỗi sầu khổ của người khác!” - Anselm Grün. Đó chính là ý nghĩa của lễ Đức Mẹ Sầu Bi.

Những hình ảnh đạo đức cho thấy trái tim Maria bị xuyên thâu bởi bảy lưỡi gươm. Đó là biểu tượng của “Bảy Sự Thương Khó Đức Mẹ” vốn được nhiều giáo xứ duy trì qua việc “Làm Việc Đức Mẹ” với tràng chuỗi “Bảy Sự”. Maria hoàn hảo, nhưng xem ra ‘đời Mẹ’ chẳng hoàn hảo! Từ buổi đầu, Mẹ đã nghe xóm giềng xì xào; phút cuối, những xì xào ấy vẫn văng vẳng dưới chân thập giá. Cả cuộc đời Mẹ là một đời thực với những bi kịch thật của một phận người thật’; và bi kịch xé lòng nhất chính là khi Mẹ ôm vào lòng xác Con rách bươm. Đó chính là “kiếp phàm nhân” mà Mẹ đã cùng Con trải nghiệm như bài đọc một nhắc đến. “Những nỗi đau sâu thẳm nhất của một người mẹ trở thành khung cửa trong suốt nhất của tình yêu bà!” - Catherine Doherty.

Anh Chị em,

“Một lưỡi gươm sẽ đâm thấu tâm hồn Bà!”. Lưỡi gươm ấy vẫn đang tiếp tục đâm ‘thấu tâm hồn’ Đức Maria, Mẹ Hội Thánh, và cũng đâm ‘thấu tâm hồn’ từng người chúng ta. Mẹ bị vắt kiệt bởi những nỗi đau chung đang vắt kiệt phận người: chiến tranh, thiên tai, chia ly, nguội lạnh, thiếu thốn trăm bề… Nhưng chúng ta tin rằng, tình yêu sâu đậm Mẹ dành cho Chúa Giêsu cũng đang dành cho mỗi người chúng ta. Vậy đừng nghi ngờ! Trái tim Mẹ đang bùng cháy lòng trắc ẩn khi nhìn chúng ta khổ đau, cả khi khổ đau bởi một tội lỗi. Hãy để tình yêu, sự quan tâm và thủy chung của Mẹ chảy qua tim mình. Hãy đón nhận nó; và sau đó, cho phép nó chảy ra! “Lòng trắc ẩn không phải là mối tương quan giữa người chữa lành và kẻ bị thương, nhưng là một sự liên đới trong đó cả hai đều bị thương và cả hai đều được chữa lành!” - Henri Nouwen.

Chúng ta có thể cầu nguyện,

“Lạy Mẹ Sầu Bi, mỗi tâm hồn có ‘nỗi đau kín’ của nó. Xin tình yêu của Mẹ chảy qua con, để từ con, chảy ra như dòng nước chữa lành những ai đang nát cả tâm hồn!”, Amen.

(Tgp. Huế)

 

Đức Mẹ SẦU BI: ĐAU - ĐỨNG - ĐÓN

1. ĐAU: Nỗi đau của Con trên Thánh Giá xé nát thân xác, nhưng nỗi đau của Mẹ dưới chân Thánh Giá còn làm tan nát cả tâm can. Vì con đau một, thì Mẹ đau mười.

2. ĐỨNG: Giữa tột cùng đau thương, Mẹ không gục ngã. Mẹ đau nhưng không đổ, mà vẫn đứng vững. Nhờ đâu? Đứng nhờ đức tin son sắt, nhờ hy vọng chắc chắn, nhờ tình yêu không lay chuyển. Mẹ trở thành biểu tượng kiên vững giữa đau thương

3. ĐÓN: Từ trên Thánh Giá, Chúa trao Mẹ và người môn đệ thương mến cho nhau. Lòng Mẹ đã mở ra để đón nhận cả nhân loại làm con. Và mỗi chúng ta hãy đón Mẹ về nhà, vào chính cuộc đời và tâm hồn của mình như người môn đệ năm xưa.

Giữa những nỗi đau thương trong đời, hãy nhìn Mẹ để học cách đau mà vẫn đứng, và hãy mở lòng đón Mẹ để Mẹ dẫn dắt đời mình qua đau đớn thập giá tới đẹp đẽ của phục sinh. Amen.

 

Cerith Gardiner của tạp chí Aleteia, ngày 14/09/2025, ngày mừng sinh nhật của Đức Leo XIV, đã đăng tải bài viết về 70 điều yêu thích về ngài:

Hãy nhâm nhi một ly để tưởng nhớ ngài và đọc một số lý do khiến Đức Giáo Hoàng Leo chiếm được cảm tình của mọi người!

Nhân dịp sinh nhật lần thứ 70 của Đức Giáo Hoàng Leo XIV, đây là 70 lý do chúng ta biết ơn vị Giáo hoàng yêu pizza và yêu thương mọi người. Từ nguồn gốc Chicago khiêm tốn đến những “lần đầu tiên” đầy bất ngờ trong vai trò Giáo hoàng, từ những cử chỉ đức tin đầy cảm động đến những điều dí dỏm, Đức Giáo Hoàng Leo đã chiếm được cảm tình của mọi người trên khắp thế giới. Ad multos annos (chúc trường thọ), Đức Giáo Hoàng Leo!

Những điều nhỏ nhặt

1.Ngài là một người khoái pizza. Hãy bắt đầu với những điều cốt lõi! Đến từ Chicago, Đức Giáo Hoàng Leo XIV có một sảng khoái dành cho pizza được ghi chép rõ ràng — đặc biệt là từ nhà hàng yêu thích của quê hương ngài, Aurelio’s. Trên thực tế, trong một buổi tiếp kiến mùa hè tại Quảng trường Thánh Phêrô, một số người hâm mộ trẻ tuổi đã bất ngờ tặng ngài chiếc bánh Chicago Pie yêu thích, và Đức Giáo Hoàng đã rạng rỡ như một đứa trẻ vào dịp Giáng sinh – và ăn hết chiếc pizza! (Người ta đồn rằng, ngài thậm chí còn ghé thăm tiệm pizza đó khi còn là Hồng Y, nên bạn biết đó là khóai cảm đích thực!)

2. Ngài tranh thủ chơi Wordle hàng ngày. Ngay cả các vị giáo hoàng cũng thích một trò chơi trí óc hay ho. Ngay trước mật nghị bầu chọn ngài, Đức Hồng Y Prevost lúc bấy giờ đã lén chơi trò đố chữ Wordle trong ngày. Chúng tôi thích việc giữa những căng thẳng tột độ, ngài vẫn giữ được bình tĩnh với một trò chơi chữ nhỏ — bằng chứng cho thấy vị giáo hoàng tương lai thực sự đã giải đố trước khi giải quyết các vấn đề của thế giới! Rõ ràng là ngài và anh trai vẫn đang tận hưởng trò chơi này!

3. Ngài có khiếu hài hước điện ảnh. Trong một tình tiết gần như hoàn hảo, Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã xem bộ phim Conclave — một bộ phim về việc bầu chọn giáo hoàng — ngay trước khi bước vào mật nghị thực sự, bộ phim sẽ thay đổi cuộc đời ngài, theo ascensionpress.com. Ngài và anh trai đã cùng cười phá lên về thời điểm. Thật là cuộc sống bắt chước nghệ thuật! Chúng ta ngưỡng mộ cách ngài trân trọng sự nghịch lý và đón nhận nó một cách bình thản. Tuy nhiên, theo nguồn tin nội bộ này, bộ phim không phản ảnh một mật nghị thực sự.

4. Ngài là một người hâm mộ quần vợt cuồng nhiệt. Bóng đá là môn thể thao của Đức Giáo Hoàng Phanxicô, nhưng Đức Giáo Hoàng Leo lại là người yêu thích quần vợt. Thực tế, nhà vô địch quần vợt Jannick Sinner là một trong những gương mặt nổi tiếng đầu tiên được gặp ngài tại Vatican. Ngài nhiệt tình đến mức đã nói với một tờ báo Argentina rằng ngài rất nóng lòng được trở lại sân đấu, rằng: “Tôi tự nhận mình là một người hâm mộ quần vợt tuyệt vời… mong được trở lại sân đấu.” Ở tuổi 70, ngài vẫn còn sung sức — và đột nhiên những người hành hương Công Giáo lại theo dõi tỷ số Wimbledon với sự hứng thú mới!

5. Ngài trung thành với đội White Sox (xin lỗi, Cubs!). Sinh ra và lớn lên gần khu South Side của Chicago, Đức Giáo Hoàng Leo XIV là một người hâm mộ cuồng nhiệt của Chicago White Sox — nhưng không phải là người hâm mộ Chicago Cubs, như anh trai ông đã nhanh chóng giải thích. Ân sủng được xây dựng dựa trên bản nhiên, và dĩ nhiên, ngài thậm chí còn được nhìn thấy trên khán đài tại World Series 2005 để cổ vũ cho đội Sox. Lòng trung thành với đội nhà đó khiến chúng ta mỉm cười (và có lẽ là một sự miễn trừ cho những người hâm mộ Cubs đã chịu đựng lâu dài).

6. Ngài thậm chí còn đội mũ bóng chày ở Thành phố Vatican. Đức Thánh Cha vẫn không đánh mất niềm tự hào về South Side của mình: ngài được nhìn thấy đội mũ bóng chày White Sox tại Quảng trường Thánh Phêrô, hòa nhập ngay với các tín đồ, như tờ People đã chia sẻ. Vâng, vị Đại diện của Chúa Kitô đội mũ lưỡi trai! Chính nét giản dị đó khiến chúng ta càng yêu mến ngài hơn.

7. Ngài sẽ mang xúc xích Chicago đến Rome. Tình yêu của Đức Giáo Hoàng Leo đối với những món ăn quê hương giờ đây là một phần trong dự án của ngài. Trong một kế hoạch ban đầu được Đức Giáo Hoàng Phanxicô ấp ủ, ngài đang hỗ trợ khai trương một nhà hàng gần Rome, nơi sẽ phục vụ các món ăn yêu thích của Chicago — bao gồm cả món xúc xích kiểu Chicago nổi tiếng. Người Ý có thể ngạc nhiên, nhưng chúng tôi nghĩ thật tuyệt vời khi du khách (và cả Đức Giáo Hoàng) có thể cảm nhận được hương vị của Chicago, đồng thời ủng hộ một mục đích tốt đẹp (sẽ nói thêm về điều này sau!).

Bắt nguồn từ đức tin và gia đình

8. Ngài đã làm cậu giúp lễ lúc 6 tuổi. Vị Giáo hoàng tương lai lớn lên ở Dolton, Illinois, trung thành tham dự Thánh lễ cùng gia đình và phục vụ tại bàn thờ từ khi còn nhỏ. Đến lớp một, cậu bé Robert Prevost đã thành thạo cầm nến và sách tại Giáo xứ Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời. Những năm tháng đầu đời đã dạy cậu yêu mến Thánh lễ — một tình yêu tỏa sáng trong mọi phụng vụ mà ngài cử hành hiện nay.

9. Cha mẹ cậu cầu nguyện Kinh Mân Côi mỗi ngày. Một bí quyết cho đức tin mạnh mẽ của Đức Giáo Hoàng Leo chính là cha mẹ sùng đạo của ngài. Ngài nhớ lại rằng cha mẹ ngài “đã cùng nhau cầu nguyện Kinh Mân Côi suốt cuộc đời. Mỗi ngày.” Lớn lên trong một gia đình, Kinh Mân Côi đã ăn sâu vào ngài thói quen cầu nguyện suốt đời. Đó là một lời nhắc nhở tuyệt đẹp rằng đằng sau vị Giáo hoàng này là cha mẹ thánh thiện đang cầu bầu từ trên cao.

10. Hồi nhỏ, cậu bé đã “đóng vai linh mục”. Robert bé nhỏ không chỉ đi nhà thờ – cậu còn tập làm linh mục ngay trong phòng khách! Các anh trai của cậu nhớ lại hồi nhỏ, cậu thường quấn khăn tắm làm áo lễ và “chơi thánh lễ”. Dường như Chúa đã gieo mầm từ rất sớm. (Điều duy nhất còn thiếu là một chiếc xe Đức Giáo Hoàng giả!)

11. Một người hàng xóm đã tiên đoán số phận của cậu. Trong một câu chuyện khiến chúng ta nổi da gà, một người hàng xóm của gia đình đã từng tự tin dự đoán rằng Robert Prevost bé nhỏ sẽ trở thành Giáo hoàng người Mỹ đầu tiên. Mọi người đã cười nhạo điều đó vào thời điểm đó — nhưng người hàng xóm tiên tri đó có lẽ đang mỉm cười tự hào bây giờ. Chúng ta yêu thích sự ám chỉ này rằng Chúa đã có những kế hoạch lớn lao dành cho ngài từ lâu!

12. Mẹ ngài là một người phụ nữ có quyền trong giáo xứ. Mildred Prevost, mẹ của Giáo hoàng Leo, là kiểu mẹ Công Giáo làm mọi việc trong nhà thờ. Bà lau dọn ghế dài, dẫn dắt nhóm Kinh Mân Côi, điều hành các buổi gây quỹ, hát trong ca đoàn — bạn mặc tình mà kể. Thậm chí, bằng cách nào đó, bà còn kiêm nhiệm cả vai trò trưởng hội bàn thờ và thủ thư toàn thời gian. Chẳng trách con trai bà đã học được về tinh thần phục vụ quên mình từ khi còn nhỏ.

13. Cha của ngài là một quân nhân Hải quân và là một nhà giáo dục tận tụy. Louis Prevost, cha của Giáo hoàng, từng là một trung úy Hải quân trong Thế chiến II và sau đó trở thành hiệu trưởng và giám thị trường học. Ông cũng là một giáo lý viên tình nguyện trong thời gian rảnh rỗi. Từ ông, Giáo hoàng Leo đã học được tính kỷ luật, lòng yêu nước và tầm quan trọng của việc giảng dạy đức tin.

14. Các linh mục luôn là một phần của bữa cơm gia đình. Khi còn nhỏ, gia đình Robert thường xuyên mời các linh mục giáo xứ đến dùng bữa (dù sao thì mẹ ông cũng là một đầu bếp tuyệt vời). Nhà Prevost là nơi đón tiếp nồng hậu và trò chuyện sôi nổi với các giáo sĩ. Những chuyến viếng thăm thường xuyên đó đã làm sáng tỏ đời sống linh mục của vị giáo hoàng trẻ tuổi tương lai và khiến các giáo sĩ cảm thấy như những người bạn trong gia đình – điều này chắc chắn đã giúp ngài cảm thấy thoải mái trong cuộc sống giáo sĩ sau này.

15. Ngài có hai người anh trai đáng tự hào. Giáo hoàng Leo là con út trong gia đình có ba người con trai, và hai anh trai Louis và John vẫn là hai trong số những người ủng hộ ngài nhiệt thành nhất. Tất cả họ đều cùng nhau phục vụ với tư cách là cậu giúp lễ và nhạc công khi còn trẻ, và ngày nay, các anh trai của ngài công khai nói về “niềm tự hào to lớn” của họ về ơn gọi của ngài. Mối quan hệ anh em rất bền chặt: John thậm chí đã đến Rome để dự lễ nhậm chức và trả lời phỏng vấn về việc em trai mình trở thành Giáo hoàng thật vui mừng (và có phần siêu thực)!

16. Quê hương của ngài đang biến ngôi nhà thời thơ ấu của ngài thành một đền thờ. Người dân ở Dolton, Illinois vô cùng tự hào về người con trai quê hương của mình. Thực tế, thị trấn đã mua lại ngôi nhà thời thơ ấu của Đức Giáo Hoàng Leo để biến nó thành một di tích lịch sử cho du khách. Không phải ngày nào một ngôi nhà nhỏ ở ngoại ô cũng trở thành điểm dừng chân hành hương! Hành động này biểu lộ tình cảm và niềm tự hào của những người hàng xóm cũ của ngài — họ đã chứng kiến “Bobby” lớn lên, và giờ đây họ đang chia sẻ cậu bé với thế giới.

17. Ngài sinh ra vào đúng ngày lễ Thánh Giá. Hãy nói về những ngày ý nghĩa: Đức Giáo Hoàng Leo XIV sinh ngày 14 tháng 9 năm 1955 — ngày này là Lễ Suy Tôn Thánh Giá. Ngày lễ này tưởng nhớ Thánh Helena tìm thấy Thánh Giá Thật, kỷ niệm chiến thắng của Chúa Kitô trước tội lỗi. Chúng ta yêu thích biểu tượng mà Đức Giáo Hoàng của chúng ta, người rao giảng về Chúa Kitô với niềm vui, đã đến thế gian vào một ngày tôn vinh Thánh Giá. Như thể toàn bộ cuộc đời ngài được đánh dấu bằng dấu chỉ tình yêu của Chúa Giêsu.

18. Ngài có một di sản pha trộn. Đức Giáo Hoàng Leo nói đùa rằng ngài là một bức tranh khảm văn hóa biết đi. Xuất thân gia đình của ngài trải dài từ Pháp và Ý (bên nội) đến Tây Ban Nha và Creole (bên ngoại). Ông bà ngoại của ngài thậm chí còn xuất thân từ cộng đồng Creole theo Công Giáo truyền thống của New Orleans. Sự giao thoa văn hóa phong phú này đã giúp ngài cảm thấy như ở nhà ở bất cứ đâu — và trân trọng sự đa dạng của Giáo hội.

Nhiều điều đầu tiên và bất ngờ

19. Ngài là Giáo hoàng đầu tiên sinh ra tại Hoa Kỳ. Trong hơn 2,000 năm, chưa có giáo hoàng nào đến từ Hoa Kỳ — cho đến khi Giáo hoàng Leo XIV được bầu. Sinh ra tại Illinois, ngài đã làm nên lịch sử khi là người sinh ra ở Mỹ đầu tiên ngồi trên ngai tòa Phêrô. Những người Công Giáo từ Hoa Kỳ, những người từng tự hỏi “liệu điều đó có bao giờ xảy ra không?”, đã có được câu trả lời, và họ vô cùng phấn khích. Đây là một cột mốc tôn vinh đức tin của người Công Giáo Mỹ qua nhiều thế hệ.

20. Ngài là Giáo hoàng đầu tiên mang quốc tịch Peru. Nhờ hai thập niên phục vụ tại Peru, Giáo hoàng Leo sở hữu hai quốc tịch Peru và Hoa Kỳ. Điều đó cũng khiến ngài trở thành Giáo hoàng đầu tiên đến từ Peru (thông qua việc nhận con nuôi). Người Peru tự hào tôn vinh ngài, bởi ngài đã dành nhiều năm làm nhà truyền giáo và sau đó là giám mục ở vùng Chiclayo. Một cách nào đó, ngài là cầu nối giữa Bắc và Nam Mỹ — thực sự là một Giáo hoàng của toàn bộ Tân Thế giới.

21. Ngài là Giáo hoàng đầu tiên của Dòng Thánh Augustinô. Là thành viên của Dòng Thánh Augustinô, Giáo hoàng Lêô XIV là tu sĩ đầu tiên của Dòng Thánh Augustinô trở thành Người kế vị Thánh Phêrô. (Phải mất hơn 1,700 năm!) Vào đêm được bầu chọn, ngài thậm chí còn tự giới thiệu mình trên ban công bằng câu nói: “Tôi là con trai của Thánh Augustinô.” Chúng tôi yêu thích việc ngài mang đặc sủng cộng đồng và nội tâm của dòng mình vào chức giáo hoàng — đó là một làn gió mới từ một truyền thống tâm linh mới.

22. Ngài là Giáo hoàng đầu tiên sinh ra sau Thế chiến II. Giáo hoàng Lêô sinh năm 1955, khiến ngài trở thành Giáo hoàng hiện đại đầu tiên không còn sống trong Thế chiến II. Điều này đánh dấu một bước chuyển giao thế hệ: Ngài hiểu thế giới hậu chiến, cuối thế kỷ 20 một cách trực tiếp. Đây là một “lần đầu tiên” tinh tế nhưng quan trọng — Ngài là một Giáo hoàng của một kỷ nguyên mới, với quan điểm được định hình bởi hòa bình và tái thiết thay vì chiến tranh.

23. Ngài là Giáo hoàng đầu tiên mang tên “Leo” sau hơn 120 năm. Giáo hoàng cuối cùng, Leo (XIII), qua đời năm 1903, vì vậy khi Hồng Y Prevost công bố niên hiệu của mình là “Leo XIV”, Những người yêu thích lịch sử đã hân hoan. Việc chọn “Leo” sau một khoảng thời gian dài như vậy là một sự ám chỉ táo bạo đến cả quá khứ lẫn tương lai. Nó liên kết ngài với Đức Leo XIII vĩ đại, người đã ủng hộ giáo huấn xã hội Công Giáo trong suốt cuộc Cách mạng kỹ nghệ— và thực sự, Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã chọn cái tên này một cách rõ ràng để tiếp nối di sản đó trong thời đại Trí khôn Nhân tạo (AI) và những thách thức mới của chúng ta.

24. Việc ngài được bầu là một bất ngờ của Chúa Thánh Thần. Những người theo dõi Vatican đã không lường trước được điều này! Đức Giáo Hoàng Leo XIV được coi là một ứng viên “ngựa ô” — một Hồng Y tương đối mới, tên của ngài không nằm trong danh sách rút gọn của các chuyên gia. Nhiều người cho rằng một người đến từ Hoa Kỳ sẽ không bao giờ được bầu (quá khó xảy ra về mặt địa chính trị) … và rồi ngài được chọn chỉ vào ngày thứ hai của mật nghị. Chúng ta yêu cách Chúa đảo ngược những kỳ vọng. Sự ngạc nhiên vui mừng này đã nhắc nhở thế giới rằng Chúa Thánh Thần, chứ không phải những người tạo ra tỷ lệ đánh cuộc, dẫn dắt Giáo hội.

25. Tên của ngài tôn vinh di sản Công Giáo Hoa Kỳ. Đức Giáo Hoàng Leo đã không chọn tên giáo hoàng của mình một cách ngẫu nhiên. Ngài chọn “Leo” để tỏ lòng tôn kính Đức Giáo Hoàng Leo XIII, người nổi tiếng với việc khuyến khích hai vị thánh người Mỹ — Thánh Frances Cabrini và Thánh Katharine Drexel — trong sứ mệnh của họ. Đức Leo XIII thực sự đã thúc đẩy sự phát triển của Giáo hội tại Hoa Kỳ, và giờ đây Đức Leo XIV đang tiếp tục công việc đó trong một thế kỷ mới. Sự lựa chọn chu đáo này cho thấy ngài trân trọng lịch sử hoạt động xã hội Công Giáo như thế nào (và dành một cái nhìn trìu mến cho nguồn gốc Mỹ đó).

Dấu hiệu và biểu tượng của đức tin

26. Phương châm của ngài là về sự hiệp nhất. Phương châm chính thức của Đức Giáo Hoàng Leo là “In illo uno unum”, có nghĩa là “Trong Đấng Duy Nhất, chúng ta là một.” Câu này bắt nguồn từ các tác phẩm của Thánh Augustinô và tóm tắt hoàn hảo sứ mệnh xây dựng sự hiệp nhất Kitô giáo của ngài. Chúng ta rất thích việc ngài đã đưa một bài giảng ngắn vào huy hiệu của mình: nhắc nhở chúng ta rằng mặc dù chúng ta đông đảo, nhưng trong Chúa Kitô, chúng ta tạo thành một gia đình. Ngắn gọn, súc tích và rất đúng trọng tâm cho một thế giới đang cần sống với nhau.

27. Huy hiệu của ngài cho bạn biết ngài là ai. Hãy nhìn vào huy hiệu giáo hoàng của Đức Leo XIV, bạn sẽ thấy hình trái tim của ngài hiện rõ (theo đúng nghĩa đen!). Huy hiệu có hình hoa bách hợp trắng tượng trưng cho Đức Trinh Nữ Maria, và một trái tim rực lửa đỏ bị mũi tên đâm xuyên qua, đặt trên cuốn Kinh Thánh - biểu tượng của Dòng Augustinô. Nói cách khác, sự trong trắng của Đức Maria và tình yêu nồng nàn của Augustinô dành cho Lời Chúa là trọng tâm. Đó là một biểu tượng nổi bật cho linh đạo của ngài: lòng sùng kính Đức Mẹ Maria và “trái tim không ngừng nghỉ” của Thánh Augustinô dành cho Chúa.

28. Ngài tự nhận mình là con trai của Thánh Augustinô. Như đã đề cập trước đó, trong lần xuất hiện đầu tiên trên ban công Đền thờ Thánh Phêrô, Đức Giáo Hoàng Leo đã khiêm nhường tự giới thiệu, không phải bằng một danh sách thành tựu, mà bằng cách trích dẫn lời của người cha tinh thần của mình: “Tôi là con trai của Thánh Augustinô.” Lời tự giới thiệu giản dị đó đã khiến ngài được hàng triệu người yêu mến. Điều này cho thấy ngài nhìn nhận vai trò mới của mình qua lăng kính cộng đoàn Augustinô — với sự khiêm nhường, tình huynh đệ, và dựa vào sự khôn ngoan của các thánh hơn là bản ngã. Một vị giáo hoàng trước hết tự nhận mình là một người anh em đồng đạo? Chúng ta đồng ý!

29. Hành động đầu tiên trên cương vị giáo hoàng là cầu nguyện. Trước bất cứ bài phát biểu hay quyết định quan trọng nào, Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã có một cử chỉ lặng lẽ, chân thành: ngài đến cầu nguyện tại mộ Đức Giáo Hoàng Phanxicô. Đây là một trong những hành động đầu tiên của ngài sau khi được bầu chọn. Khi cầu nguyện tại đó, ngài tôn vinh người tiền nhiệm và phó thác triều đại giáo hoàng của mình trong tay Chúa. Đó là một khoảnh khắc cảm động về sự liên tục và khiêm nhường, gần giống như được Đức Giáo Hoàng Phanxicô ban phước lành trên thiên đàng.

30. Ngài phó thác triều đại giáo hoàng của mình cho Đức Mẹ. Ngay sau khi được bầu chọn, Đức Giáo Hoàng Leo đã rời khỏi Rome để tôn vinh một lòng sùng kính Đức Mẹ đặc biệt: Đức Mẹ Chỉ Bảo Lành, một lòng sùng kính được các tu sĩ Augustinô lan truyền trên toàn thế giới. Sau đó, ngài đến Vương cung thánh đường Đức Bà Cả ở Rome để tôn kính biểu tượng Salus Populi Romani, Đức Mẹ “Cứu vớt Dân tộc Roma”. Chúng tôi yêu mến việc một trong những ưu tiên đầu tiên của ngài khi nhậm chức là cầu xin sự chuyển cầu của Đức Mẹ - một dấu chỉ chắc chắn về một người con đích thực của Đức Maria.

Một vị giáo hoàng xây cầu

31. Lời đầu tiên của ngài là "Bình an cho anh em". Khi Đức Giáo Hoàng Lêô XIV bước ra chào đón thế giới từ ban Công Giáo hoàng, thông điệp đầu tiên ngài truyền đạt thật đơn giản và đúng tinh thần Kinh Thánh: "Bình an cho tất cả anh chị em!" Trong một thế giới đang khao khát hòa bình, đây chính là phước lành mà chúng ta cần. Nó đã định hình một triều đại giáo hoàng tập trung vào hòa giải - ngài thực sự đã lãnh đạo bằng hòa bình. Và trong 100 ngày đầu tiên, ngài đã nói về hòa bình khoảng 100 lần!

32. Ngài chào đón tất cả mọi người vào Giáo hội. Đức Giáo Hoàng Lêô đang tiếp nối di sản cởi mở của Đức Giáo Hoàng Phanxicô với sự nồng ấm của riêng mình. Một vị giáo hoàng khiến những người bị gạt ra bên lề cảm thấy được nhìn nhận và yêu thương - đó là điều chúng ta thực sự ngưỡng mộ.

33. Ngài là một người kiến tạo hòa bình trên trường quốc tế. Ngay từ khi được bầu, Đức Giáo Hoàng Lêô XIV đã nói rõ rằng sự hiệp nhất và hòa bình là ưu tiên hàng đầu. Ngài đã nói về việc nỗ lực vì hòa bình ở các khu vực xung đột như Ukraine, Gaza và Myanmar. Trong các buổi gặp gỡ riêng tư và cầu nguyện công khai, ngài luôn mời gọi mọi người tìm kiếm đối thoại thay vì chia rẽ. Thực tế, kiến tạo hòa bình là một trong những điều đầu tiên ngài đề cập khi được hỏi về mục tiêu của mình. Chúng ta rất thích cái tên "Leo" gợi nhớ đến Đức Giáo Hoàng Lêô Cả, người nổi tiếng vì đã thuyết phục Attila the Hun quay trở lại — Đức Lêô của chúng ta dường như sẵn sàng làm phần lớn công việc của mình vì hòa bình.

34. Ngài có tấm lòng hướng về người nghèo. Rất lâu trước khi trở thành giáo hoàng, Đức Lêô XIV đã dành nhiều năm phục vụ tại các cộng đồng truyền giáo nghèo ở Peru. Ở đó, ngài được biết đến với sự tận tụy dành cho người nghèo và “lòng nhiệt thành tông đồ” đối với những người túng thiếu. Là giáo hoàng, ngài đã mang chính tình yêu thương nồng cháy dành cho người nghèo đó vào chương trình nghị sự của mình. Cho dù ngài nói về công lý xã hội hay đích thân mời những người vô gia cư dùng bữa cùng ngài, bạn có thể thấy ngài đang nhắc đến Mát-thêu 25. Hành động của ngài phản ảnh tình yêu thương ưu tiên của Giáo hội dành cho người nghèo, điều này mang lại cho chúng ta rất nhiều hy vọng.

35. Ngài quan tâm đến công trình sáng tạo của Thiên Chúa. Là một người con đích thực của Laudato Si’, Đức Giáo Hoàng Lêô đã lên tiếng bày tỏ mối quan ngại về biến đổi khí hậu và môi trường. Ngài hiểu rằng việc chăm sóc trái đất là một phần bổn phận của chúng ta với tư cách là người Công Giáo. Trên thực tế, ngay cả trước khi trở thành giáo hoàng, ngài đã tham gia vào các vấn đề về sinh thái và quản lý hoàn cầu. Chúng ta biết ơn vì có một vị Giáo hoàng sẽ tiếp tục con đường xanh của Đức Benedict XVI — nhắc nhở chúng ta rằng “trái đất là ngôi nhà chung của chúng ta” và chúng ta phải bảo vệ nó cho các thế hệ tương lai.

36. Ngài đứng lên vì người di cư và những người dễ bị tổn thương. Đức Giáo Hoàng Leo XIV không ngần ngại bảo vệ phẩm giá của người di cư và người tị nạn, một vấn đề mà ngài hết sức tâm huyết. Anh trai của ngài đã lưu ý rằng “ngài không hài lòng với những gì đang diễn ra với vấn đề nhập cư” và rằng Đức Leo sẽ không im lặng khi mọi người phải chịu bất công. Đúng như bản chất của mình, Đức Giáo Hoàng đã nhấn mạnh việc chào đón người lạ và tiếp tục nỗ lực để biến Giáo hội thành nơi trú ẩn cho những người chạy trốn chiến tranh và nghèo đói. Trong thời đại của những bức tường và rào cản, ngài đang xây dựng những cây cầu và rửa chân.

37. Ngài đang theo bước chân Đức Phanxicô. Mặc dù hiện là người chăn dắt Giáo hội, Đức Giáo Hoàng Leo đã nói rõ rằng ngài không “thiết lập lại” những điều tốt đẹp đã có từ trước. Anh trai của ngài, John, tự tin nói rằng Đức Leo sẽ “noi gương Đức Phanxicô”, như tạp chí People đã chia sẻ — và không chỉ vì Đức Phanxicô cũng đến từ châu Mỹ. Trên thực tế, John tiết lộ rằng Đức Giáo Hoàng Phanxicô và anh trai ngài là những người bạn rất tốt, ngay cả trước khi cả hai đều nắm giữ chức vụ cao. Tình bạn bản thân đó giúp giải thích tại sao Đức Giáo Hoàng Leo lại tiếp nối di sản của Đức Phanxicô về lòng thương xót, sự giản dị và sự vươn tay ra với các vùng ngoại vi một cách tự nhiên như vậy.

38. Ngài đang khai trương một nhà hàng với sứ mệnh. Trong một dự án sáng tạo tuyệt vời, Đức Giáo Hoàng Leo XIV vừa giúp công bố việc khai trương Borgo Laudato Si’ — một nhà hàng và trung tâm đào tạo tại dinh thự mùa hè cũ của Đức Giáo Hoàng, Castel Gandolfo. Hợp tác với các đầu bếp từ quê hương Chicago, ngài đang tiếp tục kế hoạch do Đức Phanxicô khởi xướng và biến một phần biệt thự của Đức Giáo Hoàng thành một nhà hàng bền vững từ nông trại đến bàn ăn, tạo việc làm và đào tạo ẩm thực cho người di cư. Hãy tưởng tượng, một doanh nghiệp trưng bày các món ăn Chicago và Peru, hỗ trợ sự hội nhập của người nhập cư và thúc đẩy nông nghiệp bền vững — đó chính là Tin mừng được phục vụ kèm với khoai tây chiên! Chúng tôi yêu thích cách tiếp cận sáng tạo này đối với hoạt động từ thiện và giao lưu văn hóa.

39. Ngài mời người nghèo đến dùng bữa tối. Trong một trong những hành động lớn đầu tiên của mình trên cương vị Giáo hoàng, Đức Leo XIV đã đảm bảo rằng buổi lễ không chỉ dành cho những người quan trọng. Gần đây, tại Castel Gandolfo, ngài đã đích thân mời một nhóm người nghèo và vô gia cư cùng dùng bữa. Điều này giống như dụ ngôn về bữa tiệc trên trời đã trở thành hiện thực - ngài đã nói theo nghĩa đen, "Hãy mang người nghèo đến" bàn tiệc của mình. Một giám mục tại Vatican lưu ý rằng Đức Thánh Cha sẽ "rất vui nếu chúng ta mời người nghèo, giống như ngài đã làm gần đây tại Castel Gandolfo". Loại tình yêu cụ thể này dành cho những người nhỏ bé nhất trong chúng ta là một điều tuyệt vời.

40. Ngài nối vòng tay lớn với các tín ngưỡng khác. Thánh lễ nhậm chức của Đức Leo vào tháng 5 năm 2025 đã thu hút một con số đáng kinh ngạc là 200,000 người, và đáng chú ý là có sự tham dự của các nhà lãnh đạo và đại diện từ nhiều tôn giáo trên thế giới. Từ các giáo sĩ Do Thái đến các giáo sĩ Hồi giáo và các thượng phụ, nhiều người đã đến để cử hành và cầu nguyện cùng ngài. Đó là một dấu hiệu cho thấy ngài được kính trọng đến mức nào và ngài sẵn sàng thúc đẩy đối thoại ra sao. Trong thời điểm căng thẳng, thật đáng ngưỡng mộ khi chứng kiến một vị Giáo hoàng có thể đoàn kết những người thuộc các tín ngưỡng khác nhau trong niềm hy vọng chung.

Khôn ngoan và lãnh đạo

41. Ngài là một thiên tài toán học (nhưng có trái tim nhân hậu). Dù bạn có tin hay không, Đức Giáo Hoàng của chúng ta lại là một người khá mọt sách theo cách tuyệt vời nhất: ngài tốt nghiệp Cử nhân Khoa học Toán học tại Đại học Villanova. Có lẽ tư duy luận lý học đó đã giúp ngài giải quyết những vấn đề phức tạp của Giáo hội! Quan trọng hơn, điều đó cho thấy ngài coi trọng giáo dục và tư duy phản biện. Chúng ta yêu thích một vị Giáo hoàng thông minh, có thể thảo luận về thần học và thậm chí là giải tích bên tách cà phê.

42. Ngài có bằng Tiến sĩ Luật Giáo hội. Sau khi học triết học và thần học tại Hoa Kỳ, Đức Giáo Hoàng Leo đã tiếp tục hoàn thành bằng Tiến sĩ Luật Giáo hội (JCD) tại Đại học Giáo hoàng Thánh Thomas Aquinas ở Rome, còn được gọi là Angelicum. Vậy nên, đúng vậy, ngài là Tiến sĩ Giáo hoàng Leo XIV! Ngài hiểu sâu sắc luật lệ và cấu trúc của Giáo hội, nhưng ngài khiêm nhường mang kiến thức đó. (Chúng tôi nghi ngờ ngài là kiểu người có thể giải quyết các thủ tục giấy tờ hủy hôn phức tạp trước bữa sáng.)

43. Ngài nói ngôn ngữ của bạn (có lẽ vậy). Ngôn ngữ đầu tiên của Giáo hoàng Leo là tiếng Anh, nhưng lại thông thạo nhiều ngôn ngữ một cách đáng kinh ngạc. Khi trở thành Giáo hoàng, ngài có thể nói tiếng Anh, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Ý, tiếng Pháp và tiếng Bồ Đào Nha, đồng thời đọc được tiếng Latinh và tiếng Đức. Ngài gần như là một người duy nhất trong Lễ Hiện Xuống. Món quà ngôn ngữ này cho phép ngài kết nối trực tiếp với mọi người trên khắp thế giới. Dù đang nói đùa với học sinh Ý hay giảng đạo bằng tiếng Tây Ban Nha, ngài đều khiến mọi người cảm thấy được nhìn nhận và thấu hiểu.

44. Ngài đã lãnh đạo một dòng tu toàn cầu trong 12 năm. Từ năm 2001 đến năm 2013, Đức Leo XIV (lúc đó là Cha Prevost) giữ chức Bề trên Tổng quyền của Dòng Augustinô, giám sát hàng ngàn tu sĩ Augustinô trên hơn 40 quốc gia. Đó là một kinh nghiệm lãnh đạo đáng nể. Ngài đã xử lý mọi việc, từ đào tạo các tu sĩ trẻ ở Châu Phi đến hỗ trợ các sứ mệnh ở Châu Á. Việc dẫn dắt một gia đình tu sĩ quốc tế đã mang đến cho ngài một khóa học cấp tốc về lắng nghe, xây dựng sự đồng thuận và ra quyết định — những kỹ năng mà giờ đây ngài sử dụng để chăn dắt Giáo hội hoàn vũ.

45. Ngài là một người chu du khắp thế giới vì Tin mừng. Trong thời gian đứng đầu dòng Augustinô, ngài không ở ẩn tại Rome. Ngài đã đi khắp nơi để thăm viếng các cộng đoàn của Dòng trên khắp các châu lục. Người ta có thể nói ngài là một nhà truyền giáo ngay cả khi chỉ là một quản trị viên. Những chuyến đi đó cho phép ngài gặp gỡ những người Công Giáo từ mọi nền văn hóa và hiểu được những thách thức đa dạng của Giáo hội trên toàn thế giới. Đến khi trở thành Giáo hoàng, ngài có bạn bè ở khắp mọi nơi — và một hộ chiếu được đóng dấu rõ ràng!

46. Ngài đã dành hơn một thập niên làm giám mục truyền giáo. Năm 2015, Cha Prevost được bổ nhiệm làm Giám mục Chiclayo ở miền bắc Peru, sau nhiều năm làm mục vụ cơ sở tại đó. Ngài đã chăn dắt giáo phận đó trong khoảng 8 năm, cộng thêm vài năm làm Quản trị Tông tòa ở một giáo phận khác. Vì vậy, ngài hiểu rõ việc điều hành một giáo phận với nguồn lực hạn hẹp, giảng dạy đức tin ở những ngôi làng xa xôi, và trở thành "Cha Roberto" thăm viếng người bệnh trong những túp lều của họ là như thế nào. Kinh nghiệm mục vụ thực tế tại Peru đã hình thành nên ngài trở thành một vị mục tử giàu lòng trắc ẩn mà chúng ta thấy ngày nay trên trường quốc tế.

47. Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã nhìn thấy tiềm năng của ngài. Năm 2023, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã bổ nhiệm Robert Prevost làm Tổng trưởng Bộ Giám mục - về cơ bản là giao cho ngài nhiệm vụ giúp Đức Giáo Hoàng lựa chọn các giám mục mới trên toàn thế giới. Ngài cũng được phong làm Hồng Y vào thời điểm đó. Việc Đức Phanxicô giao phó cho ngài một vai trò quan trọng như vậy cho thấy sự kính trọng mà ngài nhận được. Giống như Đức Giáo Hoàng Phanxicô trao cho ngài một cây gậy chỉ huy và nói "anh làm được mà". Chưa đầy hai năm sau, các Hồng Y rõ ràng đã đồng ý!

48. Ngài đã gặp ba vị giáo hoàng trước đó. Đây là một chi tiết đáng lưu ý: Đức Giáo Hoàng Lêô XIV đã đích thân gặp Thánh Gioan Phaolô II, Đức Giáo Hoàng Bênêđictô XVI và Đức Giáo Hoàng Phanxicô trong hành trình làm linh mục và giám mục của ngài. Thậm chí còn có những bức ảnh về những cuộc gặp gỡ này, mà bạn bè của Đức Giáo Hoàng Lêô thường gọi đùa là "bộ sưu tập ảnh tự sướng thánh thiện". Không nhiều người trong lịch sử có thể nói rằng họ đã biết ba vị giáo hoàng trước khi trở thành một! Thật cảm động khi tưởng tượng rằng ngài mang trong mình một chút khôn ngoan của mỗi vị - một con người được hình thành từ những cuộc gặp gỡ cá nhân với các vị tiền nhiệm thánh thiện của mình.

Linh hứng và khích lệ

49. Ngài trích dẫn rất nhiều lời của Thánh Augustinô. Không có gì ngạc nhiên khi vị giáo hoàng đầu tiên thuộc dòng thánh Augustinô rất thích trích dẫn lời khôn ngoan của vị thánh mà ngài yêu thích trong các bài phát biểu của mình. Thực tế, ngài đã công khai trích dẫn lời của Thánh Augustinô trong hầu hết mọi bài giảng và thông điệp quan trọng. Dù là về sự hiệp nhất, hy vọng hay lòng bác ái, ngài đều dễ dàng lồng ghép những hiểu biết sâu sắc của Thánh Augustinô từ thế kỷ thứ 4 vào bối cảnh ngày nay. Về cơ bản, chúng ta đang được chứng kiến một cuộc phục hưng nho nhỏ của Thánh Augustinô, và chúng ta đang ở đây vì điều đó!

50. Ngài gọi Chúa Giêsu là “người bạn tốt nhất của tất cả”. Đức Giáo Hoàng Leo có một cách nói rất hay về Chúa chúng ta. Ngài thường nhấn mạnh mối quan hệ bản thân với Chúa Kitô — thậm chí có lần còn nói: “Chúa Giêsu là người bạn tốt nhất của tất cả”. Cách diễn tả giản dị này khiến đức tin trở nên gần gũi và dễ tiếp cận. Không phải ngày nào ta cũng nghe Đức Giáo Hoàng mô tả Chúa Giêsu một cách dịu dàng, gần gũi như vậy. Điều này cho thấy tấm lòng mục vụ của ngài: ngài muốn mọi người biết đến sự gần gũi và tình bạn của Chúa Giêsu.

51. Ngài thúc giục những người trẻ hãy biến cuộc đời mình thành những kiệt tác. Trong bài giảng tại Thánh lễ phong thánh cho hai vị chân phước trẻ tuổi, Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã đưa ra lời kêu gọi đoàn kết với giới trẻ. “Rủi ro lớn nhất trong cuộc đời là lãng phí nó ngoài kế hoạch của Thiên Chúa”, ngài giảng như thế, cảnh báo đừng phung phí cuộc đời mà hãy “hướng nó lên cao và biến nó thành một kiệt tác”, như được chia sẻ bởi ABC7Chicago. Chúng ta yêu thích thử thách đầy linh hứng này! Đức Leo khuyến khích sự thánh thiện chứ không chỉ thành công. Với một vị Giáo hoàng như thế này, một thế hệ thánh mới dường như là điều có thể.

52. Ngài đã ban cho chúng ta vị thánh đầu tiên của thế hệ thiên niên kỷ. Vào ngày 7 tháng 9 năm 2025, Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã phong thánh cho Chân phước Carlo Acutis, một thiên tài máy tính 15 tuổi, người đã qua đời vào năm 2006, tuyên bố ngài là vị thánh đầu tiên của thế hệ thiên niên kỷ của Giáo Hội Công Giáo. Carlo, được mệnh danh là “người có ảnh hưởng của Chúa”, đã sử dụng các kỹ năng kỹ thuật của mình để truyền giáo. Bằng cách tuyên bố ngài là một vị thánh, Đức Giáo Hoàng Leo đã nêu lên một hình mẫu gần gũi với những người trẻ tuổi trong thời đại kỹ thuật số. Cảnh tượng một vị thánh tuổi thiếu niên mặc quần jean và giày thể thao được đưa lên bàn thờ - trước đám đông 80,000 người hành hương trẻ tuổi - là một khoảnh khắc vui mừng cho toàn thể Giáo hội.

53. Ngài đã phong thánh cho một "con người của các mối phúc" thời hiện đại. Trong cùng buổi lễ, Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã phong thánh cho Chân phước Pier Giorgio Frassati, một giáo dân trẻ người Ý được yêu mến từ những năm 1920, nổi tiếng với lòng bác ái và tình yêu dành cho núi non. Bằng cách tuyên thánh cho Pier Giorgio cùng với Carlo, Đức Giáo Hoàng Leo đã thể hiện lòng nhiệt thành của mình trong việc nâng đỡ những người thánh thiện “bình thường” sống trọn vẹn cuộc đời. Ngài lưu ý rằng cả hai vị thánh mới đã biến cuộc đời mình thành “kiệt tác” bằng cách dâng hiến cho Thiên Chúa. Chúng ta yêu thích việc Đức Giáo Hoàng Leo tôn vinh những vị thánh yêu đời, hướng đến phục vụ và hết lòng trung thành — điều này phản ảnh cách tiếp cận thánh thiện đầy niềm vui của chính ngài.

54. Ngài thúc đẩy việc tôn thờ Thánh Thể. Một điểm chung mà Đức Giáo Hoàng Leo nhấn mạnh là Bí tích Thánh Thể. Ngài đã chỉ ra tình yêu của chàng trai trẻ Carlo Acutis dành nhiều giờ để tôn thờ Thánh Thể là điều đặc biệt quan trọng ngày nay. (Carlo từng nói Bí tích Thánh Thể là “con đường lên thiên đàng” của ngài). Đức Giáo Hoàng Leo biết rằng nhiều người Công Giáo đang đấu tranh với niềm tin vào Sự Hiện Diện Thật, vì vậy ngài khuyến khích chúng ta khơi dậy lại đức tin Thánh Thể của mình. Dưới sự dẫn dắt của ngài, công cuộc phục hưng Thánh Thể đang diễn ra trong Giáo hội càng thêm phần sôi động.

55. Nụ cười của ngài thật sự có sức lan tỏa. Một trong những đặc điểm nổi bật của Đức Giáo Hoàng Leo là nụ cười rạng rỡ mà ngài luôn nở mỗi khi có điều gì đó làm ngài thích thú. Khi một nhóm hành hương bất ngờ tặng ngài chiếc pizza Chicago, “nhìn thấy logo là ngài bừng sáng, và nụ cười của ngài rạng rỡ đến tận mang tai”, theo lời một người chứng kiến đầy kinh ngạc. Niềm vui thuần khiết đó – dù là chào đón đám đông hay nhìn thấy pepperoni – đều ngay lập tức sưởi ấm trái tim. Người ta thường nói rằng niềm vui là dấu hiệu tốt nhất cho sự hiện diện của Thiên Chúa, và nụ cười rạng rỡ của Đức Giáo Hoàng Leo có thể là minh chứng cho điều đó!

56. Ngài rất tuyệt vời với trẻ em. Đức Giáo Hoàng Leo XIV có một sự dịu dàng đặc biệt đối với trẻ nhỏ. Chúng ta đã thấy ngài dừng xe giáo hoàng để hôn các em bé và cúi xuống ôm những đứa trẻ chập chững biết đi lạch bạch đến gần ngài. Chỉ vài ngày sau khi được bầu làm Giáo hoàng, trong chuyến viếng thăm một Vương cung thánh đường Rôma, ngài đã vui vẻ dành thời gian ban phước lành cho một em bé trong đám đông. Ngài làm tất cả những điều đó với sự dịu dàng của một người cha khiến các bậc cha mẹ mát lòng và các em bé thì ê a. Rõ ràng ngài nhìn thấy Chúa Kitô trong những “đứa trẻ” này, và không gì có thể đáng yêu hơn.

57. Ngài có thể làm nhiều việc mục vụ cùng lúc (với chiếc pizza trên tay!). Có lẽ một trong những giai thoại hài hước nhất từ trước đến nay: trong buổi trao pizza tại Quảng trường Thánh Phêrô, Đức Giáo Hoàng Leo đã vừa ban phước lành cho một em bé vừa cầm hộp pizza cùng một lúc. Theo Madeline, cô gái trẻ giao pizza, “ngài đang bế những đứa trẻ trên tay, nhưng ngài vẫn nói, kiểu như, ‘Lấy cho tôi chiếc pizza đó, tôi muốn chiếc pizza đó,’” với một nụ cười toe toét. Khoảnh khắc này ngay lập tức trở nên lan truyền. Nó cho thấy một Đức Giáo Hoàng 100% con người và 100% tận tụy — vừa ban phước lành cho trẻ sơ sinh vừa thưởng thức một miếng pizza gần như cùng lúc. Chúng ta không thể không bật cười và yêu mến ngài hơn vì điều đó.

Một trái tim vui tươi và khiêm nhường

58. Ngài có một khía cạnh âm nhạc. Chàng trai trẻ Robert Prevost không chỉ là một chú giúp lễ — anh còn là một nhạc công nhà thờ khi còn là thiếu niên. Dù là hát trong dàn hợp xướng hay gảy đàn guitar trong nhóm thanh thiếu niên, ngài không ngần ngại sử dụng tài năng của mình cho việc thờ phượng. Được nuôi dạy trong môi trường âm nhạc đó khiến ngài đánh giá cao âm nhạc phụng vụ hay (và có lẽ cũng biết đôi chút về thánh ca Gregorian và thánh ca hiện đại!). Biết đâu một ngày nào đó ngài sẽ làm chúng ta ngạc nhiên khi ngân nga một bài thánh ca cổ của dòng Augustinô. Điều chúng ta biết là ngài đã khiến toàn thể Giáo hội học thuộc lòng hoặc học lại những bài thánh ca La-tinh truyền thống của những lời cầu nguyện cơ bản, sau khi ngài đã khiến chúng ta kinh ngạc bằng cách đơn giản và tự phát đọc những lời cầu nguyện này trong buổi đọc kinh Regina Caeli đầu tiên của mình.

59. Ngài đặt lời cầu nguyện lên hàng đầu. Mặc dù gánh vác nhiều trách nhiệm, Đức Giáo Hoàng Leo không bao giờ quên sức mạnh của lời cầu nguyện. Ngài thường khiêm nhường xin mọi người cầu nguyện cho ngài. Khi ngài bước sang tuổi 70, cả một "bó hoa tâm linh" hoàn cầu đang được dâng lên để cầu nguyện cho ý nguyện của ngài, như đã được đưa tin trên tờ Detroit Catholic. Trên thực tế, ban tổ chức đã gọi đùa buổi gặp gỡ này là "Pizza và Cầu nguyện", khuyến khích người Công Giáo đọc kinh cửu nhật hoặc kinh Mân Côi cầu nguyện cho Đức Giáo Hoàng và sau đó ăn mừng bằng một miếng pizza để vinh danh ngài! Phản ứng của ngài ư? Tất nhiên là lòng biết ơn. Ngài biết món quà tuyệt vời nhất mà ngài có thể nhận được là những lời cầu nguyện của chúng ta — và điều đó nói lên rất nhiều về sự khiêm nhường và đức tin của ngài.

60. Ngài có khiếu hài hước tuyệt vời. Những người gặp Đức Giáo Hoàng Leo thường nhận xét về sự thoải mái và dí dỏm của ngài. Cha James Martin SJ đã nói về buổi gặp gỡ với Đức Giáo Hoàng, "Thật tuyệt vời. Nó rất an ủi, rất khích lệ và thành thật mà nói là rất vui." Vâng, vui! Chúng ta thường hình dung các buổi gặp gỡ của Đức Giáo Hoàng là trang trọng, nhưng sự hài hước thân thiện của Đức Giáo Hoàng Leo khiến mọi người cảm thấy thoải mái. Ngài nổi tiếng với những câu chuyện cười nhẹ nhàng, trêu chọc bạn bè cũ và cùng nhau chia sẻ những tiếng cười sảng khoái. Một trái tim vui tươi như ngài cho thấy sự thánh thiện có thể có một nụ cười và một cái nháy mắt.

61. Ngài tràn đầy trông cậy đối thần. Đây là điều mà nhiều người có thể chưa biết: nhiều năm trước, Đức Giám Mục Prevost đã viết một bài nghiên cứu học thuật về niềm hy vọng sáng tạo trong thần học của Thánh Augustinô, theo NCRegister. Trong đó, ngài suy gẫm về “những điều sau cùng” (cái chết, sự phán xét, Thiên Đàng, Địa Ngục) với trọng tâm là lòng trông cậy (hy vọng). Ấn phẩm ít người biết này cho thấy ngài đã suy gẫm sâu sắc như thế nào về vận mệnh cuối cùng của chúng ta và lòng thương xót của Thiên Chúa. Chúng ta rất thích có một vị giáo hoàng không chỉ là người mục tử và hài hước, mà còn là một nhà thần học đích thực. Người khổng lồ của hy vọng, “được thấm nhuần thần học của Thánh Augustinô.”

62. Ngài khiến gia đình (cả trên trời lẫn dưới đất) tự hào. Anh trai của Đức Giáo Hoàng Leo, John, chia sẻ rằng nếu cha mẹ quá cố của họ còn sống để chứng kiến khoảnh khắc này, họ sẽ “lên chín tầng mây”. Di sản của cha mẹ ngài rõ ràng vẫn sống mãi trong ngài. Và từ phía bên kia bức màn, chúng ta chắc chắn rằng họ đang cổ vũ ngài. Chúng ta cũng thường nghĩ đến thánh Robert, bổn mạng của Đức Giáo Hoàng Leo, và vị thánh thêm sức của ngài (nếu biết) — hẳn họ rất tự hào về cách ngài sống đức tin mà họ đã khơi nguồn cảm hứng. Cộng đồng các thánh, bao gồm cả các thành viên trong gia đình ngài, hân hoan trước người tôi tớ khiêm nhường này đang lãnh đạo Giáo hội.

63. Ngài là bạn của Đức Giáo Hoàng Phanxicô trước khi cả hai trở thành giáo hoàng. Nói về một tình bạn thiêng liêng: John Prevost tiết lộ rằng em trai của ông và Jorge Bergoglio (Đức Giáo Hoàng Phanxicô) là “những người bạn rất tốt” và biết nhau ngay cả trước khi Robert trở thành giám mục. Họ có thể đã gặp nhau trong sứ vụ tại Mỹ Latinh. Tình đồng chí lâu năm này có nghĩa là Đức Giáo Hoàng Leo không chỉ là người kế nhiệm Đức Phanxicô, mà theo một cách nào đó, ngài còn là người anh em tinh thần, cùng chia sẻ một tầm nhìn chung. Thật cảm động khi thấy một người bạn nhẹ nhàng tiếp nối sứ mệnh của một người bạn. Điều này gợi nhớ đến Đức Benedict và Đức Gioan Phaolô II!

64. Ngài cân bằng, không gây chia rẽ. Trong thời đại phân cực, Đức Giáo Hoàng Leo XIV tỏ ra là người ôn hòa và công bằng một cách đáng ngạc nhiên. Anh trai của ngài, là John, mô tả quan điểm của ngài là "trung dung" - không thiên về cực đoan. Ngài lắng nghe, phân định và tìm kiếm sự đồng thuận. Nhưng "trung dung" không có nghĩa là mơ hồ; nó có nghĩa là ngài tránh những rạn nứt ý thức hệ sâu sắc. Sự cân bằng này cho chúng ta hy vọng rằng ngài có thể hàn gắn một số chia rẽ trong Giáo hội. Như John đã nói thêm, Đức Leo sẽ không ngần ngại sử dụng cương lĩnh của mình để lên tiếng về các vấn đề công lý quan trọng (đặc biệt là vấn đề nhập cư) - nhưng ngài sẽ làm điều đó theo cách đoàn kết chứ không phải xa lánh. Hãy xem ngài đã nói gì về việc lắng nghe.

65. Ngài luôn tìm cách kết nối mọi người. Một điều khác mà gia đình ngài ghi nhận là Đức Giáo Hoàng Leo là một người xây dựng cầu nối bẩm sinh. Anh Louis cho biết anh hy vọng Đức Giáo Hoàng Leo có thể “kết nối tất cả những khía cạnh này lại với nhau” trong Giáo hội. Và quả thực, Đức Giáo Hoàng Leo đã thể hiện mình là một người biết lắng nghe và tham khảo ý kiến rộng rãi: “Ngài tìm kiếm sự hướng dẫn… từ các Hồng Y đồng nghiệp, từ các nữ tu, từ các linh mục [và] giám mục,” Louis chia sẻ. Chúng a hoàn toàn yêu thích tinh thần hợp tác này. Nó rất giống với sách Công vụ Tông đồ — Đức Giáo Hoàng làm việc với toàn thể dân Chúa. Sự lãnh đạo cởi mở của ngài giúp đạt được sự hiệp nhất.

66. Ngay cả các huyền thoại thể thao cũng muốn giao du với ngài. Sự nổi tiếng của Đức Giáo Hoàng Leo không chỉ giới hạn trong phạm vi nhà thờ; ngài đã thu hút sự chú ý của cả thế giới. Một ví dụ điển hình: huyền thoại NFL Peyton Manning tiết lộ rằng anh đã gửi cho Đức Giáo Hoàng Leo một lá thư viết tay mời ngài xuất hiện trên ManningCast nổi tiếng (chương trình bình luận bóng đá do Peyton dẫn chương trình). Peyton gọi ngài là “Đức Thánh Cha” và đại khái là, “Chúng con rất mong được gặp ngài, bất cứ lúc nào.” Có bao nhiêu vị Giáo hoàng được các cầu thủ bóng bầu dục nổi tiếng mời đến dự tiệc riêng?! Thật là một dấu hiệu vui vẻ cho thấy sự nồng ấm và nhân bản của Đức Giáo Hoàng Leo đã vang xa hơn cả những hàng ghế trong nhà thờ — thậm chí cả trên sân bóng bầu dục.

67. Ngài truyền cảm hứng cho các bữa tiệc "pizza và cầu nguyện". Hãy để Đức Giáo Hoàng Leo gián tiếp khởi xướng một xu hướng Công Giáo mới. Nhân dịp sinh nhật lần thứ 70 của ngài, một liên minh các tổ chức Công Giáo đã phát động một chiến dịch khuyến khích các tín hữu cầu nguyện cho Đức Giáo Hoàng và sau đó ăn mừng bằng cách thưởng thức pizza để tôn vinh ngài. Họ đã đặt tên chính xác cho chiến dịch này là "Pizza và Cầu nguyện". Chúng ta không thể nghĩ ra một sự tri ân nào tuyệt vời hơn: nuôi dưỡng tâm hồn bằng lời cầu nguyện và cơ thể bằng một miếng pizza ngon lành, tất cả chỉ vì tính cách của vị Giáo hoàng này mời gọi cả lòng sùng kính thiêng liêng lẫn niềm vui giản dị. Nếu điều đó chưa tóm tắt lý do tại sao chúng ta yêu mến ngài, thì điều gì mới có thể tóm tắt?

68. Ngài đang biến ngày sinh nhật của mình thành một ngày lễ gia đình toàn Giáo hội. Thật may mắn, sinh nhật lần thứ 70 của Đức Giáo Hoàng Leo năm nay rơi vào Chúa nhật, và ngài đã biến nó thành một dịp để toàn thể Giáo hội đoàn kết. Đức Ông Roger Landry lưu ý rằng vào ngày 14 tháng 9, “gia đình tinh thần” của ngài trên khắp thế giới sẽ cầu nguyện cho ngài trong Thánh lễ và sau đó cùng nhau ăn mừng, lý tưởng nhất là với những người đang gặp khó khăn. Chính tấm gương của Đức Giáo Hoàng (như việc mời người nghèo ăn trưa) đã khơi nguồn cho ý tưởng này. Về cơ bản, đây là một bữa tiệc sinh nhật lớn của một gia đình Công Giáo, nơi tất cả mọi người đều được tham gia. Chúng tôi yêu mến ngài vì ngài là kiểu giáo hoàng khiến tất cả chúng ta cảm thấy như một phần của một gia đình.

69. Ngài lãnh đạo bằng tấm gương khiêm nhường. Đức Giáo Hoàng Lêô XIV thực sự là hiện thân của danh hiệu “Tôi tớ của các tôi tớ Chúa”. Ngài không phải là người tìm kiếm sự hào nhoáng hay vinh quang cá nhân. Thay vào đó, ngài luôn thể hiện rằng ngài ở đây để phục vụ. Cho dù đó là việc lẻn vào một nhà nguyện nhỏ để cầu nguyện, xin thế giới cầu nguyện cho ngài, hay lặng lẽ tiếp tục các công việc từ thiện của những người tiền nhiệm, ngài lãnh đạo với một sự thanh thản, không còn cái tôi cá nhân. Ngay cả những người không theo Công Giáo cũng bị ấn tượng bởi phong thái nhẹ nhàng, khiêm nhường của ngài. Trong thời đại của những nhà lãnh đạo ồn ào, sự khiêm nhường của ngài tỏa sáng như một ánh sáng của sự lãnh đạo giống Chúa Kitô.

70. Ngài làm cho sự thánh thiện trở nên thú vị. Cuối cùng, chúng ta yêu mến Đức Giáo Hoàng Leo XIV vì ngài cho thấy rằng thánh thiện không có nghĩa là buồn tẻ. Ngài cười, ngài thích bóng chày và pizza, ngài trân trọng gia đình và bạn bè, và ngài lan tỏa niềm vui Tin mừng qua tất cả những điều nhỏ nhặt này. Bằng cách sống trọn vẹn với chính mình — một người ấm áp, dí dỏm và trung thành — ngài cho phép chúng ta cũng được vui mừng trong đức tin của mình. Như Detroit Catholic đã nói: “Chúc mừng sinh nhật Đức Giáo Hoàng Leo. Ngài luôn trong lời cầu nguyện của chúng ta.”

 

Lúc 5 giờ chiều Chúa Nhật, 14 Tháng Chín, Đức Giáo Hoàng Lêô XIV đã chủ trì lễ tưởng niệm đại kết các vị tử đạo và chứng nhân đức tin của thế kỷ 21 tại đền thờ Thánh Phaolô Ngoại Thành ở Rôma, để nhấn mạnh rằng “mặc dù họ đã bị giết về thể xác, nhưng không ai có thể dập tắt tiếng nói của họ hoặc xóa bỏ tình yêu mà họ đã thể hiện.”

Phụng vụ ngày 14 tháng 9 quy tụ các nhà lãnh đạo Chính thống giáo, Đông phương và Tin lành, cùng với các tổ chức đại kết và các quan chức Vatican.

Trong bài giảng, Đức Thánh Cha nói:

Thưa anh chị em,

“Ước chi tôi chẳng hãnh diện về điều gì, ngoài thập giá Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta!” (Gl 6:14). Những lời này của Thánh Phaolô Tông đồ, vị thánh mà chúng ta đang quy tụ bên mộ ngài, là lời mở đầu cho việc tưởng niệm các vị tử đạo và chứng nhân đức tin của thế kỷ 21, nhân dịp lễ Suy Tôn Thánh Giá.

Khi chúng ta đứng dưới chân thập giá Chúa Kitô, phương tiện cứu rỗi của chúng ta, cũng được mô tả là “niềm hy vọng của các Kitô hữu” và “vinh quang của các vị tử đạo” (xem Kinh Chiều của Phụng vụ Đông phương mừng Lễ Suy Tôn Thánh Giá), tôi xin chào mừng đại diện của các Giáo hội Chính thống giáo, các Giáo hội Đông phương Cổ đại, các Cộng đồng Kitô giáo và các Tổ chức Đại kết, những người mà tôi xin cảm ơn vì đã nhận lời mời tham dự buổi lễ này. Tôi xin gửi đến tất cả anh chị em hiện diện nơi đây lời chào bình an nồng ấm!

Chúng ta tin chắc rằng tử đạo cho đến chết là “sự hiệp thông đích thực nhất có thể với Chúa Kitô, Đấng đã đổ Máu Người ra, và nhờ hy tế ấy, Người đã đưa những kẻ trước kia ở xa lại gần (x. Ep 2:13)” (Thông điệp Ut Unum Sint, 84). Ngày nay, chúng ta cũng có thể khẳng định cùng với Đức Gioan Phaolô II rằng, nơi mà hận thù dường như đã thấm nhuần mọi khía cạnh của cuộc sống, những tôi tớ can đảm của Tin Mừng và những vị tử đạo của đức tin này đã chứng minh rõ ràng rằng “tình yêu mạnh hơn cái chết” (Lễ tưởng niệm các Chứng nhân Đức tin trong Thế kỷ XX, ngày 7 tháng 5 năm 2000).

Chúng ta tưởng nhớ anh chị em mình khi hướng mắt về Đấng Chịu Đóng Đinh. Qua thập giá, Chúa Giêsu đã mạc khải cho chúng ta diện mạo đích thực của Thiên Chúa, lòng thương xót vô biên của Người đối với nhân loại; Người đã gánh chịu sự thù hận và bạo lực của thế gian, để chia sẻ số phận của tất cả những ai bị sỉ nhục và áp bức: “Người đã mang lấy những bệnh tật của chúng ta, đã gánh chịu những đau khổ của chúng ta” (Is 53:4).

Ngay cả ngày nay, nhiều anh chị em cũng mang cùng một thập giá như Chúa chúng ta vì chứng tá đức tin của họ trong những hoàn cảnh khó khăn và trong các bối cảnh thù địch: giống như Người, họ bị bách hại, kết án và giết chết. Chính về họ mà Chúa Giêsu đã nói: “Phúc thay ai bị bách hại vì lẽ công chính, vì Nước Trời là của họ. Phúc cho anh em khi vì Thầy mà người ta sỉ vả, bách hại và vu khống đủ điều xấu xa cho anh em” (Mt 5:10-11). Họ là những người nam, người nữ, tu sĩ, giáo dân và linh mục, những người đã trả giá bằng mạng sống của mình cho lòng trung thành với Tin Mừng, cho sự dấn thân vì công lý, cho cuộc chiến đấu vì tự do tôn giáo ở những nơi mà nó vẫn còn bị vi phạm, và cho sự đoàn kết với những người yếu thế nhất. Theo tiêu chuẩn của thế gian, họ đã bị “đánh bại”. Thật vậy, như Sách Khôn Ngoan nói với chúng ta: “mặc dù trước mặt người khác, họ đã bị trừng phạt, nhưng niềm hy vọng của họ vẫn tràn đầy sự bất tử” (Kn 3:4).

Anh chị em thân mến, trong Năm Thánh này, chúng ta mừng kính niềm hy vọng của những chứng nhân đức tin can đảm này. Đó là một niềm hy vọng tràn đầy sự bất tử, bởi vì cuộc tử đạo của họ vẫn tiếp tục loan báo Tin Mừng trong một thế giới đầy hận thù, bạo lực và chiến tranh; đó là một niềm hy vọng tràn đầy sự bất tử, bởi vì, dù họ đã bị giết về thể xác, không ai có thể dập tắt tiếng nói của họ hay xóa nhòa tình yêu mà họ đã thể hiện; đó là một niềm hy vọng tràn đầy sự bất tử, bởi vì chứng tá của họ vẫn sống mãi như một lời tiên tri về chiến thắng của thiện trên ác.

Vâng, niềm hy vọng của họ là niềm hy vọng không vũ trang. Họ đã làm chứng cho đức tin của mình mà không hề sử dụng vũ khí vũ lực và bạo lực, nhưng bằng cách đón nhận sức mạnh tiềm ẩn và khiêm nhường của Phúc Âm, như Thánh Phaolô đã viết:

“Tôi rất vui mừng và tự hào vì những yếu đuối của tôi, để sức mạnh của Đức Kitô ở mãi trong tôi.[…] Vì khi tôi yếu, chính là lúc tôi mạnh mẽ” (2 Cr 12:9-10).

Suy nghĩ của tôi hướng về lòng kiên cường truyền giáo của Sơ Dorothy Stang, người tận tụy với những người không có đất đai ở Amazon: khi những kẻ sắp giết Sơ hỏi xin Sơ một vũ khí, Sơ đã cho chúng xem Kinh Thánh của mình và trả lời, “Đây là vũ khí duy nhất của tôi.” Tôi nhớ Cha Ragheed Ganni, một linh mục Công Giáo Chanđê đến từ Mosul ở Iraq, người đã từ chối chiến đấu để làm chứng cho cách cư xử của một Kitô hữu đích thực. Tôi cũng nghĩ đến Anh Francis Tofi, một người Anh giáo và là thành viên của Hội Anh em Melanesia, người đã hy sinh mạng sống vì hòa bình ở Quần đảo Solomon. Có rất nhiều ví dụ như vậy bởi vì, thật không may, mặc dù các chế độ độc tài lớn của thế kỷ 20 đã kết thúc, cho đến ngày nay, cuộc đàn áp Kitô hữu vẫn chưa chấm dứt; ngược lại, ở một số nơi trên thế giới, nó đã gia tăng.

Những người phục vụ can đảm của Phúc Âm và các vị tử đạo của đức tin này “là một bức tranh toàn cảnh rộng lớn về tình nhân loại Kitô giáo... một bức tranh toàn cảnh về Phúc Âm của các Mối Phúc, sống đến mức phải đổ máu” (Đức Gioan Phaolô II, Lễ tưởng niệm các Chứng nhân Đức tin trong Thế kỷ XX, ngày 7 tháng 5 năm 2000).

Anh chị em thân mến, chúng ta không thể và không muốn quên. Chúng ta muốn ghi nhớ. Chúng ta làm như vậy, với niềm tin chắc chắn rằng, cũng như trong những thế kỷ đầu, trong thiên niên kỷ thứ ba, máu của các vị tử đạo chính là hạt giống cho những Kitô hữu mới (x. Tertullian, Apologeticum, 50, 13). Chúng ta muốn giữ cho ký ức này sống động cùng với anh chị em của chúng ta thuộc các Giáo hội và Cộng đồng Kitô giáo khác. Vì vậy, tôi muốn tái khẳng định cam kết của Giáo Hội Công Giáo trong việc bảo vệ ký ức về các chứng nhân đức tin thuộc mọi truyền thống Kitô giáo. Ủy ban các Tân Tử Đạo, thuộc Bộ Phong Thánh, đang thực hiện nhiệm vụ này với sự hợp tác của Bộ Cổ võ Hiệp nhất Kitô giáo.

Như chúng ta đã nhận thấy trong Thượng Hội đồng Giám mục gần đây, tinh thần đại kết bằng máu đã kết hợp “các Kitô hữu thuộc nhiều hoàn cảnh khác nhau, cùng nhau hy sinh mạng sống vì đức tin vào Chúa Giêsu Kitô. Chứng tá tử đạo của họ hùng hồn hơn bất kỳ lời nào: sự hiệp nhất đến từ Thập giá Chúa” (Đại hội Thượng Hội đồng Giám mục XVI, Văn kiện Chung kết, số 23). Ước gì máu của biết bao chứng nhân sẽ giúp chúng ta sớm đến ngày hồng phúc, ngày chúng ta sẽ cùng uống chung một chén cứu độ!

Các bạn thân mến, một đứa trẻ Pakistan tên là Abish Masih, bị giết trong một cuộc tấn công vào nhà thờ Công Giáo, đã từng viết trong sổ tay của mình: “Hãy làm cho thế giới trở nên tốt đẹp hơn”. Ước mơ của đứa trẻ này có thể truyền cảm hứng cho chúng ta làm chứng một cách can đảm cho đức tin của mình, để cùng nhau chúng ta có thể trở thành men cho một nhân loại hòa bình và huynh đệ.

---

Source:Vatican News

COMMEMORATION OF THE MARTYRS AND WITNESSES OF THE FAITH OF THE 21st CENTURY

 

Tiến sĩ George Weigel là thành viên cao cấp của Trung tâm Đạo đức và Chính sách Công cộng Washington, và là người viết tiểu sử Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II. Ông vừa có bài viết nhan đề “Let’s Make America Serious Again”, nghĩa là “Hãy làm cho nước Mỹ nghiêm chỉnh trở lại”.

Nguyên bản tiếng Anh có thể xem tại đây. Dưới đây là bản dịch toàn văn sang Việt Ngữ.

Sau khi dành phần lớn tháng Bảy và tháng Tám để dạy học ở Ba Lan và đi nghỉ hè ở Canada, tôi đã bỏ lỡ rất nhiều sự kiện liên quan đến vụ Đại náo loạn Logo Thùng Bánh Quy. Nhưng từ những gì tôi quan sát được về “cuộc tranh luận” vô lý này liên quan đến câu hỏi liệu việc loại bỏ một người đàn ông da trắng khỏi logo của công ty có phải là một sự nhượng bộ khác của doanh nghiệp này đối với trào lưu thức tỉnh hay không, và ngay tiếp theo đó là “cuộc tranh luận” cũng vô nghĩa không kém về việc liệu việc Thùng Bánh Quy khôi phục hình ảnh đó trên logo của mình có phải là một bước tiến nữa đến sự cáo chung của nền dân chủ hay không, tôi phải tự hỏi rằng liệu đất nước chúng ta, về cơ bản, có đang trở nên thiếu nghiêm chỉnh hay không.

Chiến tranh đang hoành hành ở Ukraine, một đất nước bị bao vây, bị tấn công tàn bạo đang trông cậy vào sự hỗ trợ của Hoa Kỳ trong cuộc đấu tranh sinh tồn—trong khi đó thì người Mỹ đang ám ảnh về logo Thùng Bánh Quy?

Những nhà giáo dục thiết kế “Bài kiểm tra năng khiếu học thuật” đã quyết định rằng bài kiểm tra đó đòi hỏi quá nhiều ở một thế hệ mà khả năng tập trung của họ được hình thành bởi X, Facebook và Instagram, thế hệ ấy không thể hiểu nổi một văn bản dài 750 từ (như chuyên mục này), và vì thế, giờ đây họ sẽ yêu cầu những sinh viên tương lai thể hiện khả năng thành thạo các văn bản dài từ 25 đến 150 từ thôi— trong khi đó thì người Mỹ đang ám ảnh về logo Thùng Bánh Quy?

Rất nhiều trẻ em tiểu học có kết quả học tập kém về kỹ năng đọc viết và tính toán cơ bản—và người Mỹ lại bị ám ảnh bởi logo của Thùng Bánh Quy?

Phải mất gấp ba lần thời gian để xây dựng lại Cầu Francis Scott Key ở Baltimore so với thời gian xây dựng Tòa nhà Empire State vào năm 1930–1931—và người Mỹ đang ám ảnh với logo của Thùng Bánh Quy?

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh báo cáo rằng cứ bốn thanh thiếu niên Mỹ thì có một người tự nhận mình là “LGBTQ” trong khi Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ phản đối các hạn chế pháp lý đối với việc cắt xẻo cơ thể thanh thiếu niên—và người Mỹ đang ám ảnh về logo Thùng Bánh Quy?

Các cơ quan lập pháp tiểu bang ở Texas và California đưa hoạt động thao túng khu vực bầu cử quốc hội (có thể thừa nhận là đã có từ lâu) lên đến mức độ đồi trụy đảng phái chưa từng có, làm suy yếu thêm niềm tin của công chúng vào các cuộc bầu cử của chúng ta—và người Mỹ đang ám ảnh về logo của Thùng Bánh Quy?

Bộ trưởng Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh nói những điều vô nghĩa về chứng tự kỷ và vắc-xin, chính trị hóa hơn nữa các tổ chức y tế công cộng, cắt giảm nguồn tài trợ nghiên cứu quan trọng và làm phức tạp thêm cuộc sống của các bác sĩ có trách nhiệm bằng cách nghi ngờ các quy trình cơ bản nhất để phòng ngừa bệnh ở trẻ em—và người Mỹ đang ám ảnh về logo của Thùng Bánh Quy?

“Người có ảnh hưởng” Tucker Carlson hoan nghênh cuộc thảo luận về quan niệm kỳ quặc rằng Hoa Kỳ đã đứng về phía sai trái trong Thế chiến thứ II—và người Mỹ đang ám ảnh về logo Thùng Bánh Quy?

Những lời chỉ trích trên mạng xã hội về mọi quan điểm chính trị định hình tin tức trong ngày đồng thời đặt ra các điều khoản cho cái mà đôi khi được gọi một cách nực cười là “diễn ngôn công khai” - và người Mỹ đang ám ảnh về logo của Thùng Bánh Quy?

Các chương trình viện trợ nước ngoài cung cấp thực phẩm và hỗ trợ y tế quan trọng cho các nước đang phát triển đã bị cắt bỏ cùng với các chương trình “viện trợ” đáng lẽ không nên tồn tại ngay từ đầu—và người Mỹ đang ám ảnh về logo của Thùng Bánh Quy?

Đài Tiếng nói Hoa Kỳ bị tổn hại nặng nề; có những khoản cắt giảm lớn trong nguồn tài trợ cho Đài Phát thanh Âu Châu Tự do/Đài Phát thanh Tự do và các công cụ khác mà Hoa Kỳ dùng để hỗ trợ các nhà hoạt động nhân quyền dũng cảm ở các quốc gia đàn áp—và người Mỹ đang ám ảnh về logo của Thùng Bánh Quy?

Điều Một của Hiến pháp dường như đã bị bãi bỏ trong tâm trí của phần lớn các thành viên Hạ viện và Thượng viện vì lo sợ “bị loại khỏi vòng bỏ phiếu sơ bộ”—và người Mỹ đang ám ảnh về logo của Thùng Bánh Quy?

Năng lực sản xuất quốc phòng yếu kém của Hoa Kỳ và các thủ tục mua sắm chồng chéo tại Ngũ Giác Đài kết hợp làm suy yếu khả năng răn đe ở Eo biển Đài Loan và những nơi khác—và người Mỹ đang ám ảnh về logo Thùng Bánh Quy?

Các thành phố từng vĩ đại của Mỹ đang ngày càng suy yếu, hủy hoại hàng triệu cuộc sống vốn có thể được sống một cách sáng tạo—và người Mỹ đang ám ảnh về logo của Thùng Bánh Quy?

150 tỷ đô la đã được chi cho cá cược thể thao vào năm 2024—và người Mỹ đang ám ảnh về logo Thùng Bánh Quy?

Thực hành tôn giáo suy giảm, văn hóa ngày càng trở nên hoài nghi và độc hại, sự ngây thơ của trẻ em bị phá hủy chỉ vì một cú gõ sai phím—và người Mỹ lại ám ảnh với logo của Thùng Bánh Quy?

Có lẽ tôi đã phản ứng thái quá. Có lẽ vụ Đại Chiến Logo Thùng Bánh Quy chỉ là một điểm sáng nhỏ trên màn hình đang chi phối cuộc sống của rất nhiều người ngày nay. Có lẽ hầu hết người Mỹ không để ý đến những lời lẽ ồn ào như vậy, vì phần lớn chúng đến từ những người coi việc tạo ra nội dung giật gân là một “công việc”.

Có lẽ thế.

Nhưng trong hai tháng xa nhà mùa hè này, tôi đã được hỏi không chỉ một lần, bởi những người bạn Mỹ, rằng chuyện gì đang xảy ra ở Hoa Kỳ vậy? Phải chăng nền Cộng hòa Vĩ đại đã mất đi khả năng tranh luận công khai nghiêm chỉnh? Tại sao chính trường Mỹ lại bị chi phối bởi những kẻ la hét và thô tục? Người lớn đâu rồi?

Đó là những câu hỏi nghiêm chỉnh. Một quốc gia có đạo đức nghiêm chỉnh sẽ xem xét chúng một cách nghiêm chỉnh.

---

Source:First Things

Let’s Make America Serious Again

 

Hội đồng giám mục Hoa Kỳ, gọi tắt là USCCB, đã nói với tờ The Pillar rằng một bài luận gây tranh cãi về các chính sách “đa dạng, công bằng và hòa nhập” đã bị xuất bản nhầm và không đại diện cho quan điểm chính thức của USCCB.

Bài luận có tựa đề “DEI có nghĩa là Chúa” được xuất bản trong tháng này trên trang web của hội đồng giám mục Hoa Kỳ và được viết bởi Giám Mục Phụ Tá Roy Campbell tại Washington, DC.

Theo phát ngôn nhân của hội nghị Chieko Noguchi, bài luận “là bản thảo phản ánh cá nhân của Đức Cha Campbell, vẫn chưa được thảo luận và đưa vào kế hoạch xuất bản chính thức”.

Noguchi nói với tờ The Pillar vào tối thứ sáu rằng: “Bài viết này đã được đăng nhầm lên trang web và đã bị gỡ xuống”.

Đức Cha Campbell, 77 tuổi, là chủ tịch Tiểu ban các vấn đề người Mỹ gốc Phi của USCCB, một bộ phận của Ủy ban Đa dạng văn hóa trong Giáo hội của hội nghị.

Bài luận của vị giám mục than thở rằng chính quyền Tổng thống Trump “muốn xóa bỏ Đa dạng, Công bằng và Hòa nhập khỏi lương tâm người Mỹ” và đang “tìm cách chia rẽ chúng ta, không chỉ những người di cư, mà còn nhiều người khác, đặc biệt là người da màu, những người đã bị từ chối quá lâu, các cơ hội bình đẳng về giáo dục, sự công nhận xã hội và tăng trưởng kinh tế, thực sự phủ nhận PHẨM GIÁ CỦA MỌI CON NGƯỜI!”

Đức Cha Campbell chỉ ra rằng các chữ cái đầu của các chương trình đa dạng, công bằng và hòa nhập tạo thành các chữ cái DEI, tạo thành “dei”, một dạng của từ tiếng Latin có nghĩa là Chúa.

Theo nghĩa đó, vị giám mục đã viết, “Thiên Chúa là Sự đa dạng”, “Thiên Chúa là Sự công bằng” và “Thiên Chúa là Sự bao gồm”.

Trích dẫn những câu Kinh Thánh để củng cố cho cách diễn giải của mình, Đức Cha Campbell khẳng định rằng “sự đa dạng bao trùm tất cả mọi người, bất kể họ đến từ đâu hay địa vị xã hội nào;” “công bằng là chân lý về công lý của Chúa được áp dụng cho tất cả mọi người, bất kể họ đến từ đâu, với tình yêu thương”; và “hòa nhập là sống theo luật Chúa như một. Luật đó là yêu Chúa bằng cách chúng ta yêu thương lẫn nhau.”

Dựa trên những suy tư đó, vị giám mục viết, khái niệm “đa dạng, công bằng và hòa nhập” có nghĩa là “với tôi… Thiên Chúa luôn hoạt động giữa chúng ta và thông qua chúng ta vì cuộc sống vĩnh cửu của mỗi người chúng ta”.

“Đây chính là mục tiêu mà Tiểu ban các vấn đề người Mỹ gốc Phi thuộc Ủy ban Đa dạng Văn hóa đang hướng tới, thực tế là vì người Mỹ gốc Phi, và vì tất cả người Mỹ,” vị giám mục nói thêm.

Bài luận của Đức Cha Campbell lần đầu tiên được trang web Văn hóa Công Giáo ghi nhận vào ngày 12 tháng 9 và dường như đã bị xóa khỏi trang web USCCB vào cùng ngày, mặc dù các liên kết đã bị xóa khỏi trang web hội nghị, một số URL của hội nghị để tải xuống bài luận vẫn hoạt động vào chiều Thứ Bẩy, 13 Tháng Chín, và các nhân viên hội nghị dường như đang cố gắng xóa chúng.

USCCB chưa đưa ra tuyên bố trước đây hoặc chính thức nào về các chính sách hoặc sáng kiến DEI, vốn đã gây tranh cãi ở Hoa Kỳ sau vụ sát hại George Floyd năm 2020 và giai đoạn căng thẳng chủng tộc sau đó ở nước này.

Những người ủng hộ cho rằng các sáng kiến DEI nhằm mục đích củng cố nơi làm việc và khuôn viên trường học bằng cách đa dạng hóa cộng đồng và cho phép những quan điểm chưa từng được lắng nghe trước đây có chỗ đứng và cơ hội tốt hơn, trong khi những người chỉ trích cho rằng các chương trình như vậy đòi hỏi phải áp dụng các ý thức hệ tiến bộ với cái giá phải trả là sự bình đẳng trong cạnh tranh.

Một số nhà trí thức và lãnh đạo Công Giáo đã đề xuất các giải pháp thay thế cho DEI, mà họ cho rằng tốt hơn nên áp dụng từ nhân chủng học Kitô giáo và giáo lý xã hội Công Giáo.

Vào tháng 2, Tổng thống Trump đã ban hành lệnh hành pháp chỉ đạo các cơ quan liên bang ngừng các văn phòng, chức vụ và chương trình về đa dạng, công bằng và hòa nhập, đồng thời bảo đảm rằng các nhà thầu liên bang không sử dụng các chương trình DEI vi phạm luật chống phân biệt đối xử của liên bang.

Vào tháng 4, chính quyền cho biết họ sẽ cắt viện trợ liên bang cho các trường học và cao đẳng có chương trình DEI, mặc dù thông báo đó vẫn còn vướng vào kiện tụng.

---

Source:Pillar Catholic

USCCB: ‘DEI means God’ essay published by mistake

 

Kẻ thù tồi tệ nhất của chính chúng ta
Phong cách bạo lực trong chính trị Mỹ

Robert A. Pape, Giáo sư Khoa học Chính trị và Giám đốc Dự án An ninh và Các mối đe dọa của Đại học Chicago, trên tạp chí Foreign Affairs số ngày 23 tháng 9 năm 2024, viết:

Trong vòng chưa đầy một thập niên, bạo lực đã trở thành một hiện tượng thường xuyên đáng kinh ngạc trong đời sống chính trị Mỹ. Năm 2017, một phần tử cực đoan cánh tả đã bắn và suýt giết chết Lãnh đạo Đa số Hạ viện của Đảng Cộng hòa Steve Scalise cùng bốn người khác. Năm 2021, một nhóm nổi loạn cánh hữu đã xông vào Điện Capitol Hoa Kỳ để cố gắng ngăn cản tổng thống đắc cử của Đảng Dân chủ, Joe Biden, nhậm chức. Và trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm nay, tính đến thời điểm viết bài này, đã có hai vụ ám sát bất thành nhằm vào ứng cử viên Đảng Cộng hòa Donald Trump, cùng với hàng loạt lời đe dọa nhắm vào các nhân vật chính trị thuộc mọi thành phần. Thật vậy, cuộc bầu cử vào tháng 11 có thể không chỉ là cuộc bầu cử có hậu quả nghiêm trọng nhất trong lịch sử hiện đại của Hoa Kỳ mà còn là cuộc bầu cử nguy hiểm nhất.

Nhưng bất chấp tất cả những nỗi lo lắng chính đáng, tần suất ngày càng tăng của những sự kiện như vậy không nên gây bất ngờ cho người Mỹ hay các nhà quan sát trên toàn thế giới. Như các nhà phân tích đã chỉ ra, có rất nhiều lý do có thể dẫn đến sự gia tăng bạo lực. Một số chuyên gia đã viện dẫn sự suy yếu dần dần của các định chế dân chủ quan trọng và, liên quan đến điều này, là xu hướng phản dân chủ của những người bảo thủ da trắng nghèo khổ và bị cô lập. Những người khác chỉ ra những tác động cực đoan của việc phân chia khu vực bầu cử theo đảng phái và sự phân cực. Nhiều người khác lại nhấn mạnh đến mạng xã hội và lực lượng dân quân. Nhiều nhà phân tích đã đổ lỗi cho Trump.

Mỗi yếu tố này thực sự đang góp phần thúc đẩy nền chính trị Hoa Kỳ đầy tranh cãi. Nhưng tất cả những bình luận này đều bỏ qua động lực cấu trúc chủ đạo thúc đẩy kỷ nguyên bạo lực mới. Mối nguy hiểm chính đối với Hoa Kỳ không phải là bất cứ kỹ thuật mất kiểm soát nào hay các nhóm dân quân cực đoan nào. Đó không phải là những bất bình kinh tế đang hoành hành. Thậm chí cũng không phải là Trump, người vừa là triệu chứng của những gì đang gây bất ổn cho Hoa Kỳ, vừa là nguyên nhân. Thay vào đó, nguồn nguy hiểm lớn nhất đến từ xung đột văn hóa về bản sắc của Hoa Kỳ - một xung đột có ý nghĩa sâu sắc đối với việc ai được trở thành công dân. Những tác nhân chính của nó không phải là những người cực đoan biệt lập mà là một lượng lớn người Mỹ bình thường. Theo nghiên cứu mới do nhóm của tôi tại Đại học Chicago thực hiện, hàng chục triệu người theo Đảng Dân chủ, Đảng Cộng hòa và những người độc lập tin rằng bạo lực chính trị là điều chấp nhận được. Nhiều người trong số họ xuất thân từ tầng lớp trung lưu và thượng lưu, với những ngôi nhà đẹp và trình độ đại học.

Cuộc chiến của đất nước về bản sắc dân tộc có nhiều chiều kích. Nhưng nghiêm trọng nhất là sự thay đổi nhân khẩu học. Năm 1990, 76% dân số Hoa Kỳ tự nhận mình là người da trắng. Năm 2023, Cục Thống kê Dân số Hoa Kỳ ước tính con số này chỉ hơn 58%. Đến năm 2035, tỷ lệ này dự kiến sẽ giảm xuống còn 54%; một thập niên sau, con số này sẽ giảm xuống dưới 50%. Những thay đổi này đã dẫn đến sự phẫn nộ ngày càng tăng trong giới bảo thủ, nhiều người trong số họ coi sự đa dạng sắc tộc gia tăng là mối đe dọa hiện sinh đối với lối sống của họ. Những cử tri này đã ủng hộ Trump và phong trào dân tộc chủ nghĩa của ông, những người hứa hẹn sẽ ngăn chặn sự thay đổi đó ngay từ đầu. Ngược lại, các chính sách và luận điệu bài xích của Trump đã gây ra phản ứng dữ dội từ những người theo chủ nghĩa tự do, những người ủng hộ thay đổi nhân khẩu học - hoặc ít nhất là những người lo sợ rằng thành công của phe bảo thủ sẽ khiến người Mỹ phải trả giá bằng những quyền tự do khó khăn mới có được.

Sự phẫn nộ từ cả hai phía đều phù hợp với các tiền lệ lịch sử. Các học giả từ lâu đã hiểu rằng thay đổi xã hội và biến động nhân khẩu học là chất xúc tác mạnh mẽ cho bạo lực. Và cũng như ở những nơi khác, xu hướng sử dụng vũ lực ở Hoa Kỳ về cơ bản mang tính dân túy. Hàng triệu người Mỹ ủng hộ bạo lực chính trị đã kết luận rằng giới tinh hoa của đất nước họ quá tha hóa và nền dân chủ của họ đã bị phá vỡ hoàn toàn đến mức bạo loạn, ám sát chính trị và các cuộc tấn công cưỡng bức là điều có thể chấp nhận được và thậm chí cần thiết để mang lại nền dân chủ đích thực mà người dân xứng đáng được hưởng. Kiểu suy nghĩ này là đặc trưng của tất cả các loại phong trào dân túy, trong đó người dân tức giận bám lấy một nhà lãnh đạo chính trị, đảng phái hoặc phong trào để lật đổ cái gọi là giới cầm quyền.

Thật không may, chủ nghĩa dân túy bạo lực có thể sẽ ngày càng rõ rệt hơn trong những năm tới. Trong suốt lịch sử, các xã hội mà số lượng lớn người dân ủng hộ bạo lực chính trị có nhiều khả năng sẽ trải qua bất ổn hơn. Không có cách nào để ngăn chặn sự biến động nhân khẩu học của Hoa Kỳ, và ngay cả khi có, làm như vậy cũng sẽ là một sai lầm : sự đa dạng của đất nước làm cho nó mạnh mẽ hơn. Hoa Kỳ có thể không đứng bên bờ vực của một cuộc nội chiến toàn diện, như một số người đã dự đoán. Nhưng đất nước đang bước vào một kỷ nguyên xung đột đẫm máu dữ dội - một kỷ nguyên đầy rẫy những cuộc bạo loạn có động cơ chính trị, các cuộc tấn công nhắm vào các nhóm thiểu số, và thậm chí là các vụ ám sát.

VÙNG NGUY HIỂM

Trong suốt lịch sử Hoa Kỳ, người Mỹ đã trải qua nhiều làn sóng chủ nghĩa dân túy bạo lực. Đầu những năm 1920, sau làn sóng nhập cư ồ ạt của người Công Giáo vào Hoa Kỳ, hàng triệu người đã đăng ký gia nhập tổ chức Ku Klux Klan theo chủ nghĩa bản địa và chủ nghĩa da trắng thượng đẳng. KKK và các đồng minh sau đó đã thực hiện nhiều cuộc tấn công liên tiếp nhắm vào người da đen, người Do Thái và người Công Giáo. Trong những năm 1960 và 1970, Hoa Kỳ đã phải đối diện với các vụ ám sát chính trị lớn và các cuộc bạo loạn đô thị lớn, nhiều vụ trong số đó do các phần tử cực đoan cánh hữu và các nhóm khủng bố cánh tả như Weather Underground gây ra. Bạo lực trong thời đại này cũng được thúc đẩy bởi các vấn đề xã hội, bao gồm cuộc đấu tranh đòi quyền bình đẳng cho người Mỹ da đen, và bởi sự bất mãn ngày càng tăng đối với chiến tranh Việt Nam.

Tuy nhiên, những thời đại này chỉ là ngoại lệ, không phải là quy luật. Trong phần lớn lịch sử đất nước, bạo lực chính trị đã bị đẩy ra rìa xã hội. Trong những năm 1980, 1990 và thập niên đầu tiên của thế kỷ này, đất nước đã trải qua một vài vụ khủng bố trong nước - nổi tiếng nhất là vụ đánh bom một tòa nhà liên bang ở Thành phố Oklahoma năm 1995. Những người liên kết với Mặt trận Giải phóng Trái đất cực tả và Mặt trận Giải phóng Động vật cũng tấn công các trang trại và đại lý xe hơi. Nhưng các cuộc tấn công rất ít và cách xa nhau. Ngoại trừ vụ tấn công ở Thành phố Oklahoma, chúng hiếm khi gây ra thiệt hại đáng kể. Mối đe dọa thực sự là khủng bố nước ngoài, như sự kiện 11 tháng 9 đã cho thấy rõ ràng.

Tuy nhiên, ngày nay, bạo lực chính trị trong nước diễn ra thường xuyên hơn nhiều. Số liệu thống kê do Cục Điều tra Liên bang và Bộ An ninh Nội địa thu thập cho thấy các vụ khủng bố trong nước đã tăng 357% từ năm 2013 đến năm 2021. Theo một nghiên cứu của Dự án Chicago về An ninh và Các mối đe dọa, do tôi chỉ đạo, hơn 250 người đã bị truy tố vì đe dọa gần 200 trong số 1,633 quan chức lập pháp, hành pháp và tư pháp liên bang của đất nước từ năm 2001 đến năm 2023. Số lượng trung bình các mối đe dọa này đã tăng 400% từ năm 2017 đến năm 2023, từ bốn mối đe dọa mỗi năm lên hơn 20 mối đe dọa.

Khủng bố trong nước đã xảy ra ở cả cánh tả và cánh hữu. Mặc dù những kẻ cực đoan chống chính phủ và theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng đã thực hiện 49% tổng số vụ tấn công và âm mưu vào năm 2021, nhưng những kẻ vô chính phủ, chống phát xít và đủ loại cực đoan cánh tả đã thực hiện 40% số vụ việc được FBI ghi nhận trong năm đó (tăng từ 23% vào năm 2020). Kể từ năm 2017, các nghị sĩ Dân chủ và Cộng hòa đã bị tấn công gần như ngang nhau.

Sự ủng hộ của công chúng đối với bạo lực chính trị không chỉ giới hạn ở nhóm thiểu số.

Bản chất lưỡng đảng của chủ nghĩa dân túy bạo lực càng rõ ràng hơn khi xem xét các trường hợp bạo lực chính trị tập thể. Sau vụ George Floyd bị cảnh sát Minneapolis ghì chết vào năm 2020, hơn 15 triệu người đã xuống đường biểu tình phản đối nạn phân biệt chủng tộc và sự tàn bạo của cảnh sát. Khoảng bảy đến mười phần trăm các cuộc biểu tình này đã biến thành các cuộc bạo loạn quy mô lớn chống lại cảnh sát và doanh nghiệp ở khu vực trung tâm thành phố Chicago, Minneapolis, Thành phố New York, Philadelphia, Portland, Seattle và hơn 100 thành phố khác của Mỹ—chuỗi bạo loạn chính trị kéo dài nhất kể từ những năm 1960. Sáu tháng sau, vụ cướp phá Điện Capitol xảy ra vào ngày 6 tháng 1. Một phần của cuộc bạo loạn này là những người ủng hộ Trump đã mang theo dây thòng lọng đến các khu vực xung quanh, hô vang khẩu hiệu "Treo cổ Mike Pence" (lúc đó là phó tổng thống) và truy lùng Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi. Và từ cuối năm 2023 đến tháng 6 năm 2024, những người biểu tình quyết tâm chấm dứt chiến tranh của Israel ở Gaza đã xông vào và chiếm giữ các tòa nhà trong khuôn viên trường đại học, đồng thời hành hung sinh viên. Đất nước này cũng chứng kiến hơn 1,000 vụ việc riêng biệt về chủ nghĩa bài Do Thái và bài Hồi giáo chỉ trong chín tháng.

Những con số này, tự thân chúng, đã rất đáng báo động. Nhưng điều đáng lo ngại hơn nữa là sự ủng hộ rộng rãi mà các tác nhân bạo lực dường như có được. Theo một cuộc khảo sát vào tháng 1 năm 2024 do nhóm của tôi thực hiện cùng với NORC, một tổ chức thăm dò dư luận uy tín tại Đại học Chicago, hơn 15% người Mỹ—12% đảng viên Dân chủ, 15% độc lập và 19% đảng viên Cộng hòa—đồng ý rằng "việc sử dụng vũ lực là chính đáng để đảm bảo các thành viên Quốc hội và các quan chức chính phủ khác làm điều đúng đắn". Trong cuộc khảo sát gần đây hơn của chúng tôi vào tháng 6, 10% số người được hỏi (con số này tương đương với 26 triệu người Mỹ trưởng thành) đồng ý rằng "việc sử dụng vũ lực là chính đáng để ngăn chặn Donald Trump trở thành tổng thống". Hơn 30% trong số những người này sở hữu súng. Hai mươi phần trăm cho rằng khi cảnh sát bị tấn công bạo lực, đó là vì họ đáng bị như vậy. Trong khi đó, bảy phần trăm số người được hỏi (tương đương 18 triệu người Mỹ trưởng thành) ủng hộ việc sử dụng vũ lực để đưa Trump trở lại vị trí tổng thống. Nhóm này thậm chí còn nguy hiểm hơn: 50% sở hữu súng, 40% nghĩ rằng "những người xông vào Điện Capitol Hoa Kỳ là người yêu nước", và 25% thuộc lực lượng dân quân hoặc quen biết một thành viên dân quân.

Chỉ riêng những con số này đã cho thấy rõ ràng rằng sự ủng hộ của công chúng đối với bạo lực chính trị không chỉ giới hạn ở một bộ phận nhỏ. Nhưng để kiểm tra mức độ ủng hộ bạo lực của giới chính thống, nhóm của tôi đã thu thập dữ liệu về lý lịch của những người được hỏi. Kết quả cho thấy hơn 80% những người ủng hộ việc sử dụng vũ lực để ngăn chặn hoặc tạo điều kiện cho cuộc bầu cử của Trump sống ở các khu vực đô thị. 39% đã có ít nhất một trình độ đại học nào đó. Ngay cả ở phe cánh hữu, hơn 80% sống ở các khu vực đô thị và 38% có ít nhất một số kinh nghiệm đại học. Nói cách khác, họ đại diện rộng rãi cho dân số Hoa Kỳ. Họ không thể bị chế giễu là một lũ nhà quê.

SỢ HÃI VÀ GHÊ TỞM

Tất nhiên, việc mọi người ủng hộ bạo lực chính trị là một chuyện, còn việc họ thực hiện một cuộc tấn công lại là chuyện khác. Nhưng bản thân họ không cần phải trở nên bạo lực để kích động xung đột. Như các học giả đã biết từ lâu, sự ủng hộ của công chúng đối với bạo lực chính trị khuyến khích những người dễ nổi nóng - những người thực sự có thể sử dụng vũ lực - hành động theo những thôi thúc tồi tệ nhất của họ. Bầu không khí chính trị có thể khiến những người như vậy nghĩ rằng các cuộc tấn công của họ đang phục vụ một lợi ích lớn hơn, hoặc thậm chí họ sẽ được tôn vinh như những chiến binh.

Thực thế, sự ủng hộ của công chúng đối với bạo lực là một trong những dấu hiệu dự báo tốt nhất về đổ máu. Trước thời kỳ The Troubles, vào nửa sau thế kỷ 20, cả người Công Giáo lẫn thệ phản ở Bắc Ireland đều ủng hộ việc sử dụng vũ lực để thay đổi trật tự chính trị của khu vực. Ở Tây Ban Nha, sự ủng hộ đối với bạo lực đã tăng lên trước khi phong trào dân tộc chủ nghĩa Basque Euskadi Ta Askatasuna bắt đầu một chiến dịch ám sát chống lại chính phủ độc tài của đất nước trong cùng thời kỳ. Và người Tây Đức ngày càng ủng hộ các cuộc tấn công trước khi Băng đảng Baader-Meinhof (còn được gọi là Phái Hồng quân) thực hiện một loạt vụ đánh bom và ám sát vào những năm 1970.

Thật không may, người dân Hoa Kỳ có thể sẽ trở nên khoan dung hơn với bạo lực chính trị trong những năm tới. Theo khảo sát tháng 6 của chúng tôi, những người Mỹ phản đối chủ nghĩa dân túy bạo lực nhất là những người trên 59 tuổi. Họ có khả năng ủng hộ bạo lực để đưa Trump trở lại vị trí tổng thống thấp hơn ba lần so với những người trong độ tuổi từ 30 đến 59. Do đó, tác dụng xoa dịu của họ sẽ suy yếu theo thời gian, đặc biệt nếu các thế hệ trẻ tiếp theo vẫn tiếp tục ủng hộ bạo lực như những người tiền nhiệm của họ. Mặc dù có thể giới trẻ ngày nay sẽ phản đối bạo lực hơn khi họ già đi, nhưng điều đó không được đảm bảo. Thời gian không tự nhiên làm giảm đi sự cực đoan. Suy cho cùng, khoảng mười phần trăm những người tấn công Điện Capitol đều từ 60 tuổi trở lên.

Nhưng có lẽ lý do chính để dự đoán bạo lực chính trị sẽ gia tăng liên quan đến một loại nhân khẩu học khác: chủng tộc. Hoa Kỳ dự kiến sẽ chuyển đổi từ một xã hội đa số người da trắng sang một xã hội thiểu số người da trắng vào năm 2045. Sự chuyển đổi đó sẽ diễn ra ở tất cả 50 tiểu bang, và nó sẽ đặc biệt rõ rệt ở nhóm dân số trẻ. Điều này cũng sẽ thể hiện rõ trong chính trị. Thực tế, nó đã thể hiện rõ. Ngày nay, một phần tư số thành viên Hạ viện và Thượng viện tự nhận mình là người da màu, khiến họ trở thành nhóm đại diện đa dạng nhất trong lịch sử Hoa Kỳ.

Sự chuyển đổi lịch sử của Hoa Kỳ từ một nền dân chủ đa số là người da trắng sang một nền dân chủ đa sắc tộc thực sự đang tạo ra những thay đổi xã hội với những hàm ý chính trị sâu sắc. Sự chuyển dịch quyền lực này trong chính trị, truyền thông, và các tổ chức doanh nghiệp và cộng đồng lớn là nguyên nhân chính cho sự phản ứng dữ dội về văn hóa ngày càng gia tăng trong giới bảo thủ - điển hình là Trump và phong trào của ông. Do đó, sự chuyển dịch này cũng là cơ sở cho những phản ứng ngược lại từ phía những người theo chủ nghĩa tự do, vừa hy vọng vào sự thay đổi, vừa lo sợ rằng thành công của phe bảo thủ sẽ cản trở sự tiến bộ, đảo ngược các lợi ích kinh tế và xã hội, và thiết lập một hệ thống chính trị không đại diện cho tất cả mọi người. Nỗi sợ hãi của cả hai bên không nhất thiết phải phù hợp với thực tại mới có thể kích động các cuộc tấn công. Cả những người bảo thủ và tự do đều cho rằng hậu quả của sự thay đổi chính trị chỉ cần tồn tại trong tâm trí mọi người.

Việc những thay đổi nhân khẩu học trừu tượng có thể dẫn đến hoảng loạn có thể gây khó chịu, nhưng điều đó không có gì đáng ngạc nhiên. Trong suốt lịch sử, những thay đổi về xã hội và nhân khẩu học đã tạo ra những bất bình (cả thực tế lẫn tưởng tượng), căng thẳng và bất ổn chính trị. Như nhà khoa học chính trị so sánh Donald Horowitz đã viết, khi "đa số trong một quốc gia trở thành thiểu số... nỗi lo lắng bắt nguồn từ một mối nguy hiểm lan tỏa với quy mô phóng đại". Người dân bắt đầu lo sợ rằng họ sẽ bị bao vây ngay tại nhà mình và bị người lạ thống trị. Những lo ngại như vậy đã thúc đẩy bạo lực ở Brazil, Lebanon, vùng Balkan và một số khu vực thuộc Liên Xô cũ, trong số nhiều quốc gia khác.

Người Mỹ, đặc biệt là những người theo chủ nghĩa tự do, có thể tự cho mình đủ khoan dung để tránh hành động theo định kiến sắc tộc. Nhưng lối suy nghĩ này cũng ảnh hưởng đến họ không kém gì những người đồng trang lứa ở những nơi khác. Trong các nghiên cứu thực nghiệm riêng biệt giữa người Mỹ và người Canada, các nhà tâm lý học Robert Outten, Jennifer Richeson và Maureen Craig đã báo cáo rằng việc tiếp xúc với thông tin về sự suy giảm nhân khẩu học của người da trắng làm tăng sự đồng cảm của người da trắng đối với những người da trắng khác và tăng cảm giác sợ hãi và tức giận đối với các nhóm thiểu số. Những cảm xúc này thể hiện rõ nhất ở những người da trắng bảo thủ, nhưng chúng cũng thể hiện ở một mức độ nhỏ ở những người da trắng tự nhận mình là người theo chủ nghĩa tự do. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng sự thay đổi nhân khẩu học của Hoa Kỳ là nguyên nhân dẫn đến sự trỗi dậy nhanh chóng của Trump vào năm 2015 và 2016. (Trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016, cả Trump và ứng cử viên đảng Dân chủ, Hillary Clinton, đều xung đột về các vấn đề liên quan đến chủng tộc, giới tính và bản sắc văn hóa nhiều hơn hẳn so với các ứng cử viên tổng thống trước đó.) Tương tự, các nghiên cứu đã chứng minh rằng các phương tiện truyền thông theo chủ nghĩa dân tộc và đa văn hóa như Fox News, Newsmax và MSNBC đã trở nên phổ biến hơn nhiều khi cơ cấu nhân khẩu học của Hoa Kỳ thay đổi. Và theo nhiều học giả, định kiến chủng tộc và sự liên đới của người Mỹ da trắng đã gia tăng khi tỷ lệ người Mỹ da trắng giảm xuống.

Nghiên cứu của nhóm tôi cho thấy sự tức giận về sự đa dạng cũng trực tiếp dự đoán sự ủng hộ bạo lực. Theo nghiên cứu tháng 1 năm 2024, những người Mỹ tin rằng "Đảng Dân chủ đang cố gắng thay thế cử tri hiện tại bằng những người mới, những cử tri ngoan ngoãn hơn từ Thế giới thứ ba" - cái gọi là lý thuyết thay thế vĩ đại - có khả năng ủng hộ việc sử dụng vũ lực để đưa Trump trở lại vị trí tổng thống cao gấp sáu lần. Những người Mỹ tin vào sự thay thế vĩ đại cũng có khả năng nghĩ rằng "những người xông vào Điện Capitol ngày 6 tháng 1 là những người yêu nước" cao gấp năm lần. Khả năng họ thuộc một lực lượng dân quân cánh hữu hoặc biết ai đó thuộc lực lượng này cao gấp ba lần.

Không có sự tương đồng hoàn hảo nào với sự thay thế vĩ đại bên cánh tả. Tuy nhiên, nghiên cứu hồi tháng 1 đã hỏi những người tham gia liệu họ có tin rằng "Mỹ là một quốc gia phân biệt chủng tộc có hệ thống đối với người không phải da trắng và vẫn luôn như vậy" hay không. Những người trả lời "có" có khả năng ủng hộ việc sử dụng vũ lực để ngăn chặn Trump cao hơn khoảng hai lần so với những người không tin. Những người tham gia này cũng có khả năng tin rằng "khi cảnh sát bị tấn công, đó là vì họ đáng bị như vậy" cao gấp bốn lần. Khả năng họ nghĩ rằng "việc sử dụng vũ lực là chính đáng để khôi phục quyền phá thai của liên bang cao hơn một lần rưỡi.

CHUYẾN ĐI GẬP GHỀNH

Những phát hiện này không có nghĩa là Hoa Kỳ đang hướng đến một cuộc xung đột sắc tộc cổ điển, như đã xảy ra ở Bắc Ireland và Bosnia. Suy cho cùng, nhiều người da trắng tin rằng Hoa Kỳ đang phải chịu đựng nạn phân biệt chủng tộc có hệ thống và muốn chấm dứt nó. Có những người ủng hộ Trump là người châu Á, người da đen và người gốc Tây Ban Nha. Bạo lực chính trị ở Mỹ khó có thể biểu lộ dưới hình thức nội chiến, ít nhất là khi được hiểu là hai đội quân đối địch đối đầu nhau trên chiến trường, hay là hàng trăm nghìn phiến quân vũ trang hoành hành khắp đất nước. Những cuộc chiến như vậy dễ xảy ra hơn khi các rạn nứt chính trị, xã hội, kinh tế và địa lý của một quốc gia nhìn chung hội tụ, khiến các đảng phái chính trị, giai cấp kinh tế và khu vực địa lý đều có sự liên kết rộng rãi. Và mặc dù sự chồng chéo giữa chúng ngày càng tăng, các yếu tố chủng tộc, kinh tế, xã hội và địa lý của Hoa Kỳ vẫn còn khá khác biệt. Có những người theo Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa ở các khu vực trên khắp đất nước, thuộc các giai cấp kinh tế khác nhau và các nhóm sắc tộc khác nhau.

Để hiểu tại sao sự hội tụ lại quan trọng, hãy so sánh hoàn cảnh ở Hoa Kỳ ngày nay với hoàn cảnh ở Bosnia vào những năm 1990. Sự sụp đổ và phân mảnh của nhà nước Nam Tư trùng hợp với sự gia tăng rạn nứt xã hội, kinh tế và cuối cùng là chính trị giữa người Albania, người Croatia và người Serbia, cũng như các vấn đề kinh tế nghiêm trọng. Cùng nhau, những lực lượng này đã dẫn đến sự gia tăng căng thẳng dân tộc chủ nghĩa, gây ra chiến tranh và bạo lực sắc tộc hàng loạt chống lại thường dân. Ngược lại, Hoa Kỳ không đứng trước bờ vực sụp đổ của chính phủ. Nền kinh tế vẫn vững mạnh.

Mặc dù những hình thức bạo lực hoang đường nhất có thể không xảy ra, người Mỹ phải chuẩn bị cho một giai đoạn bất ổn đặc biệt. Đất nước của họ có thể sẽ trải qua nhiều năm với những nỗ lực ám sát chính trị nghiêm trọng, bạo loạn chính trị, và các trường hợp bạo lực tập thể, nhóm và cá nhân khác. Có thể có các nhóm dân quân mới, bạo lực liên quan đến nhiều vấn đề ở các thành phố và trong khuôn viên trường đại học, và các vụ bùng phát liên quan đến bầu cử. Những cuộc tấn công như vậy thậm chí có thể phá vỡ các yếu tố của hệ thống chính trị Mỹ, hoặc ít nhất ẫn đến những thay đổi về định chế. Ví dụ, bạo lực chính trị có thể dẫn đến sự chậm trễ nghiêm trọng trong việc kiểm phiếu và xác nhận phiếu bầu trong các cuộc bầu cử trong tương lai. Nó có thể đẩy nền chính trị Hoa Kỳ theo hướng ngày càng chuyên quyền khi người Mỹ ngày càng mất niềm tin rằng các cuộc bầu cử thực sự phản ảnh đúng ý muốn người dân và trở nên cởi mở hơn với các phương thức thay thế của người hùng. Điều này cũng có thể gây áp lực buộc Washington phải trao cho các tiểu bang nhiều quyền tự chủ hơn về các vấn đề xã hội và văn hóa. Tòa án Tối cao đã chuyển giao các vấn đề về quyền phá thai cho các tiểu bang.

Điểm tranh luận chính, tất nhiên, sẽ là ai được trở thành công dân Mỹ và tư cách công dân Hoa Kỳ mang lại những quyền gì. Cuộc bầu cử năm 2024 là một minh chứng rõ ràng cho sự kiện này - một cuộc chiến giữa Trump, người theo chủ nghĩa bản địa mạnh mẽ và Kamala Harris, một phụ nữ tiến bộ, mang hai dòng máu. Cuộc bầu cử đã chứng kiến sự xuất hiện của những nhóm thiểu số cấp tiến, kiên quyết ủng hộ bạo lực để đưa Trump lên nắm quyền và những người ủng hộ bạo lực để ngăn chặn nó.

Không giống như Trump, các nhà lãnh đạo Đảng Dân chủ tỏ ra ít sẵn sàng huy động những người cấp tiến chấp nhận bạo lực để đáp trả những thất bại trong bầu cử. Nhưng cánh tả vẫn có khả năng phản ứng dữ dội với những kết quả mà họ không thích. Nếu Washington thực hiện một nỗ lực nổi bật để bắt giữ, giam giữ và trục xuất hàng loạt người nhập cư bất hợp pháp, những người cấp tiến có thể tập hợp lại để bảo vệ họ, bao gồm cả việc tổ chức các cuộc biểu tình rầm rộ có thể trở nên bạo lực, và sau đó không chịu lùi bước. Họ có thể đặc biệt có khả năng hành động nếu chính phủ cử các đặc vụ vũ trang liên bang hoặc được liên bang ủy nhiệm đến các thành phố trú ẩn - những thành phố hạn chế sự hợp tác với các nhân viên di trú liên bang. Sau khi Bộ An ninh Nội địa cử các đặc vụ đến bắt giữ, giam giữ và truy tố những người biểu tình ở Portland, Oregon, vào tháng 7 năm 2020, những người biểu tình đã đối đầu với các đặc vụ bằng khiên gỗ và các vật dụng khác, phá vỡ rào chắn và tấn công các đồn cảnh sát.

TỪ NHIỀU NGƯỜI

Để ngăn chặn một kỷ nguyên bạo loạn và tấn công có động cơ chính trị, người Mỹ sẽ cần tìm ra điểm chung về chủng tộc và nhập cư. Điều này sẽ cực kỳ khó khăn. Chủng tộc và sắc tộc là những cấu trúc xã hội, vì vậy các nhà hoạt động và lãnh đạo có thể cố gắng giúp người nhập cư nhanh chóng hòa nhập vào xã hội Hoa Kỳ và thuyết phục người Mỹ da trắng rằng họ có nhiều điểm chung với những người đồng hương không phải da trắng. Nhưng quá trình này khó có thể diễn ra đủ nhanh để tránh một kỷ nguyên của chủ nghĩa dân túy bạo lực. Ranh giới nhóm và bản sắc xã hội có thể không cố định, nhưng chúng không phải là một thứ gì đó chắc chắn. Thông thường, cần nhiều thế hệ để các nhóm người nhập cư mới hòa nhập và để người da trắng coi họ không khác biệt so với chính họ. Phải mất hơn một thế kỷ sau khi người nhập cư Ireland bắt đầu tràn vào Hoa Kỳ, đất nước này mới bầu được vị tổng thống Công Giáo đầu tiên, John F. Kennedy.

Có lẽ Hoa Kỳ có thể che đậy những chia rẽ này bằng tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ. Suy cho cùng, người Mỹ thường xếp hạng kinh tế là vấn đề quan trọng nhất. Nhưng nếu lịch sử có thể chỉ ra điều gì, thì việc tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) cũng khó có thể là một giải pháp vạn năng. Những năm 1920 - khi tổ chức Ku Klux Klan bùng nổ về số lượng thành viên - còn được gọi là Thập niên 20 Rực rỡ, khi nền kinh tế Hoa Kỳ tăng trưởng trung bình hơn bốn phần trăm mỗi năm. Tổng tài sản ở Hoa Kỳ tăng hơn gấp đôi từ năm 1920 đến năm 1929. Tương tự, bạo lực và bất ổn của những năm 1960 xảy ra khi tăng trưởng kinh tế của Hoa Kỳ trung bình năm phần trăm mỗi năm. Trong cả hai thời kỳ, bạo lực không dừng lại cho đến khi các vấn đề về bản sắc được giải quyết dứt điểm. Vào những năm 1920, điều đó đồng nghĩa với chiến thắng cho những người theo chủ nghĩa dân tộc: Quốc hội đã thông qua Đạo luật Nhập cư năm 1924, về cơ bản đã đóng cửa biên giới Hoa Kỳ. Ngay cả khi đó, bạo lực chống người da đen vẫn tiếp diễn. Tình hình không hề suy giảm cho đến khi luật liên bang vào những năm 1960 chấm dứt tình trạng phân biệt chủng tộc và phân biệt đối xử hợp pháp, trao chiến thắng cho những người theo chủ nghĩa tiến bộ. Chính phủ cũng đàn áp các nhóm bạo lực có tổ chức, khiến họ mất đi phần lớn sự ủng hộ của người dân và sụp đổ thay vì trỗi dậy. Bất ổn vẫn tiếp diễn, lúc có lúc không, cho đến khi Hoa Kỳ ngừng bắt lính nam giới tham chiến ở Việt Nam.

Ngày nay, một kết thúc cứng rắn đối với vấn đề nhập cư sẽ không giải quyết được những thách thức của nước Mỹ. Ngay cả việc đóng cửa hoàn toàn biên giới Hoa Kỳ cũng chỉ làm chậm quá trình người da trắng trở thành thiểu số trong khoảng một thập niên. Một giải pháp như vậy cũng không thể chấp nhận được: những người theo chủ nghĩa tự do đúng khi cho rằng một nền dân chủ đa chủng tộc thực sự sẽ tốt cho đất nước. Rõ ràng là nó sẽ tốt cho các nhóm thiểu số, những người xứng đáng được đối xử bình đẳng. Nhưng người Mỹ da trắng cũng có nhiều lợi ích như những người khác từ một tương lai mà mọi người được đánh giá dựa trên phẩm chất chứ không phải màu da. Có rất nhiều điều đáng mừng về việc đất nước trở thành một liên minh hoàn hảo hơn.

Người Mỹ phải chuẩn bị cho một giai đoạn bất ổn đặc biệt.

Tuy nhiên, các chính sách nhập cư bớt hà khắc hơn có thể làm giảm căng thẳng. Các nhà hoạch định chính sách nên tìm ra những giải pháp lưỡng đảng để giảm nhập cư bất hợp pháp, hướng tới mục tiêu ít nhất là trở lại mức dưới thời chính quyền Obama. Điều đó có nghĩa là dành nguồn lực đáng kể để thực thi luật hiện hành và bảo vệ biên giới quốc gia. Nó cũng có nghĩa là duy trì các con đường hợp lý để nhập tịch cho đại đa số người nhập cư. Việc áp dụng các chính sách như vậy sẽ giúp Nhà Trắng và Quốc hội có vị thế tốt hơn bằng cách chứng minh rằng việc thực hiện các biện pháp này có khả năng cân bằng hiệu quả nhu cầu kinh tế, trách nhiệm xã hội, an ninh và các mối quan ngại chính trị của đất nước. Các quy định nhập cư tốt hơn cũng sẽ xây dựng niềm tin và minh chứng rằng các chính trị gia có thể theo đuổi các giải pháp lâu dài cho các vấn đề của Hoa Kỳ.

Cuối cùng, người Mỹ nên giữ vững hy vọng. Suy cho cùng, hầu hết họ vẫn tiếp tục căm ghét bạo lực chính trị—ngay cả khi một nhóm thiểu số đáng kể hiện đang ủng hộ nó. Theo khảo sát hồi tháng 6, 70% đảng viên Cộng hòa phản đối bạo lực chính trị và muốn các nhà lãnh đạo lên án việc sử dụng nó. Hơn 80% đảng viên Dân chủ cũng vậy. Các quan chức dân cử ở mọi cấp chính quyền nên lắng nghe cử tri của mình và hạn chế những lời lẽ kích động. Tất nhiên, Trump ít khi có dấu hiệu làm như vậy. Nhưng việc cả đảng Dân chủ và Cộng hòa lên án rộng rãi bạo lực chính trị sau những nỗ lực ám sát ông đã tạo ra một tiền lệ quan trọng mà tất cả các nhà lãnh đạo khác có thể và nên noi theo.

Có những lý do khác để tin rằng các nhà lãnh đạo Đảng Cộng hòa cuối cùng có thể sẽ theo đuổi một đường lối ít thù địch hơn. Bản chất của hệ thống chính trị Hoa Kỳ đôi khi có thể khuyến khích các ứng cử viên trong các cuộc bầu cử sơ bộ đưa ra những quan điểm cấp tiến để thu hút cử tri cơ sở, nhưng vì Hoa Kỳ chỉ có hai đảng phái mạnh, nên các ứng cử viên của họ thể hiện tốt nhất trong các cuộc tổng tuyển cử khi họ tiếp cận được nhiều nhóm. Trong những năm gần đây, Đảng Cộng hòa đã có thể giành chiến thắng trong một số cuộc bầu cử mà không cần phải điều chỉnh. Tuy nhiên, các ứng cử viên của đảng này chắc chắn sẽ thành công hơn nếu họ quyết định bao gồm hơn - một bài học mà cuối cùng, các nhà lãnh đạo của đảng này có thể chấp nhận. Cuối cùng, hệ thống hai đảng là một trong những biện pháp giảm xóc tuyệt vời của Hoa Kỳ đối với thay đổi xã hội. Nó có thể dẫn đến một sự hạ cánh nhẹ nhàng khi đất nước chuyển sang một nền dân chủ đa sắc tộc.

Tuy nhiên, hiện tại, cơn sốt của đất nước khó có thể hạ nhiệt. Sự ủng hộ cho bạo lực chính trị đã trở nên phổ biến. Lý do chính - sự thay đổi nhân khẩu học - sẽ không biến mất. Và không có cách nào dễ dàng hay công bằng để dung hòa tầm nhìn của phe bảo thủ và phe tự do. Các xu hướng chính trị không di chuyển theo đường thẳng, và việc dự đoán tương lai có thể là một việc làm vô ích. Nhưng có thể nói rằng Hoa Kỳ sẽ còn một chặng đường gập ghềnh phía trước.

 

1. Tổng thống Zelenskiy nói rằng cuộc tấn công của Nga ở tỉnh Sumy đã bị ngăn chặn hoàn toàn

Trong diễn từ gởi quốc dân đồng bào tối Thứ Bẩy, 13 Tháng Chín, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy sau cuộc họp với bộ chỉ huy quân sự cao cấp của Ukraine rằng cuộc tấn công của Nga vào tỉnh Sumy đã bị lực lượng Ukraine “hoàn toàn ngăn chặn”.

Mạc Tư Khoa đã phát động chiến dịch tấn công mùa hè ở các vùng đông bắc và đông Ukraine vào tháng 5, mở ra một mặt trận mới ở tỉnh Sumy. Lực lượng Nga đã chiếm được một số thị trấn trong tháng 5 và tháng 6, cách thủ phủ Sumy của tỉnh này chỉ 20 km (12 dặm).

“Tính đến hôm nay, chúng tôi có thể tuyên bố rằng chiến dịch tấn công của Nga vào Sumy đã bị lực lượng của chúng tôi ngăn chặn hoàn toàn”, Tổng thống Zelenskiy phát biểu trong bài phát biểu đêm qua, trích dẫn báo cáo tiền tuyến từ Tổng tư lệnh Oleksandr Syrskyi.

“Giao tranh vẫn tiếp diễn ở khu vực biên giới của Tỉnh Sumy, nhưng lực lượng Nga ở khu vực Sumy đã mất khả năng tấn công do những tổn thất phải chịu.”

Vào cuối tháng 6, Syrskyi báo cáo rằng bước tiến của Nga tại tỉnh Sumy đã chững lại, khi Ukraine ổn định được tuyến liên lạc và bắt đầu giải phóng lãnh thổ. Lực lượng Ukraine báo cáo đã có thêm những bước tiến và giải phóng được các làng mạc vào tháng 7 và tháng 8.

Mạc Tư Khoa đã phát động cuộc tấn công vào tháng 5, ngay sau khi Putin ra lệnh cho quân đội thiết lập một “vùng đệm an ninh” dọc biên giới phía bắc với Ukraine. Lệnh của Putin được đưa ra sau khi Nga một lần nữa bác bỏ đề xuất của Hoa Kỳ và Âu Châu về một lệnh ngừng bắn hoàn toàn và vô điều kiện tại Ukraine.

Tỉnh Sumy là mục tiêu chính của lực lượng Nga trong suốt cuộc xâm lược toàn diện do vị trí của tỉnh này ở biên giới đông bắc. Tỉnh này tiếp tục phải đối mặt với các cuộc không kích gần như hàng ngày, nhưng lực lượng Ukraine vẫn kiểm soát được phần lớn khu vực.

Đầu tuần này, Syrsky đưa tin quân đội Ukraine đã ngăn chặn lực lượng Nga tiến hành một cuộc tấn công lớn theo kế hoạch vào Tỉnh Zaporizhzhia.

Nga tiếp tục giành được thắng lợi ở miền Đông Ukraine, tập trung phần lớn lực lượng tại tỉnh Donetsk nhằm chiếm giữ trung tâm hậu cần chiến lược Pokrovsk. Ngày 7 tháng 9, tướng Syrskyi tuyên bố quân đội Ukraine đã giành lại được diện tích lãnh thổ gấp năm lần so với những gì đã mất ở khu vực Pokrovsk hồi tháng 8.

[Kyiv Independent: Russian offensive in Sumy Oblast 'completely thwarted,' Zelensky says]

2. Chỉ huy Nga thừa nhận đã ném các đầu bếp vào máy xay thịt Zaporizhzhia

Đầu bếp là một ngành nghề được đánh giá rất cao. Các nghiên cứu về khả năng chấp nhận di dân vào Hoa Kỳ, Úc, Canada nhất loạt cho rằng người xin di dân có khả năng được chấp nhận cao nhất không phải là các bác sĩ, kỹ sư, là những người mà các xã hội phương Tây có rất nhiều. Trong thực tế, các vận động viên thể thao, và các đầu bếp là những người có khả năng được chấp nhận cao nhất khi nộp đơn xin di dân vào Hoa Kỳ, Úc, và Canada.

Tuy nhiên, người Nga không đánh giá cao các đầu bếp. Người ta có thể nghe thấy một chỉ huy người Nga nói với cấp dưới của mình rằng các đầu bếp đã bị đưa ra mặt trận làm bia đỡ đạn ở tiền tuyến Hulyaipole, miền nam Ukraine vì những kẻ vô dụng trong các đơn vị chiến đấu của Nga.

Cuộc gọi, được Cơ quan Tình báo Quốc phòng Ukraine, gọi tắt là HUR công bố hôm Thứ Bẩy, 13 Tháng Chín, diễn ra giữa một người sĩ quan Nga và chỉ huy của anh ta, trong đó lời cầu xin giúp đỡ của người sĩ quan cấp dưới đã bị chỉ huy đáp lại bằng sự từ chối đầy mỉa mai.

Lúc đầu, người sĩ quan cấp dưới nói rằng anh cảm thấy yếu, không thể đi bộ được và yêu cầu được đưa di tản bằng xe. Người ta đoán rằng đơn vị của anh ta bị quân Ukraine tràn ngập, anh ta bị thương ngất đi nhưng không chết, và được quân tiếp viện đến cứu.

“Tôi không thể cử động được. Đầu gối tôi yếu đến nỗi không thể bước lên nổi,” người sĩ quan nói.

Vị chỉ huy ở đầu giây bên kia chế nhạo anh ta vì đã yêu cầu ông lái xe đưa anh ta đi.

“Mầy quên mất đội di tản của chúng ta ở đâu rồi à. Mầy đang đề nghị tiểu đoàn trưởng cầm lái đưa mầy đi vòng quanh sao. Tao nói vậy có đúng không?”, vị chỉ huy nói.

Sau khi người sĩ quan bị thương khẳng định mình không có ý như vậy, viên chỉ huy đã buông lời chửi thề, cáo buộc anh ta vô năng và nói rằng nhiều người đã chết - bao gồm cả các đầu bếp - vì những thất bại của anh ta.

“Chả có ai cả, mọi người đã chết hết rồi, tất cả các đầu bếp đã ra trận rồi vì mày bất tài không thể thắng được bọn nó” vị chỉ huy nói.

Sau đó, ông nói thêm rằng một số quân lính có các chuyên môn khác cũng được điều đi làm bộ binh và đã tử trận.

“Họ mang đầu bếp đến đây, họ mang nhân viên liên lạc đến đây, bọn Ukraine đã giết chết chúng rồi. Đó là để cứu bọn bất tài như mầy” hắn nói thêm.

Phát ngôn nhân Cục Tình Báo Quân Đội Ukraine, Đại Úy Andriy Yusov, cho biết những bước tiến của Nga tại khu vực Hulyaipole đã bị đình trệ, vì hệ thống phòng thủ của Ukraine và “sự bất lực” của quân đội Nga.

Ở cuối thông cáo báo chí, HUR cũng quảng bá một đường dây nóng để quân đội Nga đầu hàng.

Theo Ukraine, Nga đã cố gắng tiến vào khu vực Zaporizhzhia trong những tuần gần đây nhưng không đạt được tiến triển nào.

Tổng tư lệnh quân đội Ukraine Oleksandr Syrsky cho biết vào ngày 8 tháng 9 rằng Nga đã lên kế hoạch tấn công quy mô lớn vào các khu vực Novopavlivka và Zaporizhzhia, nhưng tất cả các cố gắng của Nga đã thất bại.

Tính đến tháng 8 năm 2025, Nga xâm lược khoảng 73% vùng Zaporizhzhia của Ukraine và 75% vùng Donetsk.

[Kyiv Post: ‘They’ve Already Killed Them All’ – Russian Commander Admits Throwing Cooks Into Zaporizhzhia Meat Grinder]

3. Hoa Kỳ bị thiệt hại khi Đan Mạch chọn hệ thống phòng không Pháp-Ý thay vì Patriot của Mỹ

Đan Mạch đã chọn hệ thống phòng không SAMP/T của Pháp-Ý thay vì Patriot của Hoa Kỳ, đây là chiến thắng lớn của Paris và là đòn giáng mạnh vào Ông Donald Trump.

Bộ Quốc phòng Đan Mạch cho biết hôm thứ sáu: “Quân đội Đan Mạch đang xây dựng một hệ thống phòng không mặt đất có thể bảo vệ dân thường, các mục tiêu quân sự và cơ sở hạ tầng quan trọng khỏi các mối đe dọa từ trên không”.

Tuyên bố tiếp tục: “Đối với hệ thống tầm xa, SAMP/T do Pháp-Ý sản xuất sẽ được mua, trong khi đối với các hệ thống tầm trung, sẽ có sự lựa chọn giữa một hoặc nhiều hệ thống từ NASAMS do Na Uy sản xuất, IRIS-T của Đức và VL MICA của Pháp”.

Cuộc đua giữa SAMP/T và Patriot được theo dõi sát sao — đây là phép thử đầu tiên về thiện chí của Âu Châu trong việc hạn chế mua sắm từ Mỹ để phản ứng với sự thiếu tin cậy của Tổng thống Trump. Copenhagen cũng bị tổng thống Mỹ nhắm đến với nhiều lời đe dọa sáp nhập Greenland, một vùng tự trị của Vương quốc Đan Mạch.

Lựa chọn của Đan Mạch cũng là một chiến thắng cho Paris, vì Thủ tướng mới được bổ nhiệm Sébastien Lecornu đã tích cực vận động hành lang các thủ đô Âu Châu khác khi ông còn là bộ trưởng quân đội để thuyết phục họ rằng SAMP/T thế hệ tiếp theo tốt hơn Patriot.

Đan Mạch là quốc gia Âu Châu đầu tiên ngoài Pháp và Ý mua hệ thống SAMP/T - được sản xuất bởi MBDA và Thales.

Bộ Quốc phòng Đan Mạch cho biết: “Các hệ thống này được lựa chọn dựa trên đánh giá tổng thể về các yếu tố hoạt động, kinh tế và chiến lược”.

Tổng chi phí liên quan đến việc mua và vận hành các hệ thống phòng không và hỏa tiễn trên mặt đất ước tính là 58 tỷ kroner (7,7 tỷ euro).

[Politico: Loss for Trump as Denmark chooses Franco-Italian air defense system over US Patriots]

4. Ukraine đẩy lùi hệ thống phòng không của Crimea—sau đó tấn công một con tàu trong vùng biển quê nhà

Lực lượng Ukraine đã tấn công và làm hư hại một tàu khác hỗ trợ nỗ lực chiến tranh của Nga trên Hắc Hải vào đêm thứ năm.

Một vụ tấn công tàu khác không có gì đáng chú ý. Trong 43 tháng kể từ khi Nga mở rộng chiến tranh với Ukraine, quân đội Ukraine đã đánh chìm hoặc làm hư hại khoảng một phần ba trong số ba mươi tàu chiến của Hạm đội Hắc Hải Nga. Đáng chú ý nhất là tàu tuần dương Moskva, bị hai hỏa tiễn chống hạm Neptune của Ukraine bắn thủng vào tháng 4 năm 2022.

Điều đáng chú ý về vụ tấn công hôm thứ Năm vào tàu cấp cứu và cứu nạn Dự án MPSV07 là cách thức và địa điểm các tàu Ukraine tấn công. Con tàu cấp cứu dài 73 mét, do cơ quan cấp cứu phụ trợ của Nga vận hành, đang tuần tra ngay bên ngoài cảng Novorossiysk, miền Nam nước Nga, cách tiền tuyến 400 km.

Thay vì cử một phi đội tàu điều khiển từ xa tương đối chậm hoặc tiêu tốn một hỏa tiễn hành trình quý giá có thể có giá 1 triệu đô la trở lên, cơ quan tình báo quân sự Ukraine, HUR, đã điều khiển một máy bay điều khiển từ xa tấn công cánh cố định ở độ cao rất thấp đến tận Novorossiysk và tấn công khu vực cầu tàu của Dự án MPSV07, nơi có nhiều thiết bị điện tử tinh vi nhất.

Vụ tấn công vào Dự án MPSV07 có tác dụng “phá hủy các hệ thống tác chiến điện tử và buộc nó phải ngừng hoạt động”, cơ quan truyền thông chiến lược của Ukraine thông báo.

Cuộc đột kích diễn ra chỉ hai tuần sau khi một nhóm máy bay điều khiển từ xa của Ukraine thực hiện một vụ tấn công vào tàu hộ tống hỏa tiễn của Hạm đội Hắc Hải theo cách tương tự—bằng cách điều khiển một máy bay điều khiển từ xa tấn công ở độ cao ngang mặt sóng và tấn công vào hệ thống điện tử trên đỉnh của tàu hộ tống.

Việc phá hủy các cột radar trên đỉnh tàu và các máy thu vệ tinh bằng một chiếc drone nhỏ có thể không đánh chìm được tàu, nhưng nó có thể gây ra rất nhiều thiệt hại khó sửa chữa—và với chi phí thấp, đồng thời cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro cho kẻ tấn công. Ngay cả những chiếc drone tấn công đắt nhất cũng chỉ có giá 200.000 đô la; hầu hết đều có giá khoảng năm con số.

Cần lưu ý rằng Dự án MPSV07 là một tàu được tôi luyện để chống băng, với thân tàu được gia cố để di chuyển qua vùng biển băng giá phía bắc. Lượng thép bổ sung này khiến Dự án MPSV07 trở thành mục tiêu khó nhằn hơn so với, chẳng hạn, một tàu hộ tống hỏa tiễn có thân mỏng hơn.

Trong bối cảnh đó, việc tấn công vào hệ thống điện tử của tàu càng có lý hơn. Phía Ukraine đã tấn công vào điểm yếu nhất của con tàu.

Cuộc đột kích điêu luyện này không diễn ra trong một sớm một chiều. Cho đến gần đây, vùng biển xung quanh Crimea bị Nga tạm chiếm được bảo vệ bởi một trong những mạng lưới phòng không dày đặc nhất thế giới: hàng chục radar, pháo di động, xe hỏa tiễn đất đối không và các khẩu đội pháo của Nga, bao gồm cả các hệ thống hỏa tiễn đất đối không tầm xa S-300 và S-400.

Nhưng các cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa liên tục của Ukraine đã dần phá hủy hệ thống phòng không này, giúp làm sạch không phận Crimea và mang lại cho những người điều khiển máy bay điều khiển từ xa nhiều tự do hơn.

Hơn nữa, các thiết bị đầu cuối vệ tinh Starlink của Ukraine, mà hầu hết máy bay điều khiển từ xa của họ dựa vào để điều khiển và liên lạc, hoạt động hoàn hảo trên Crimea. Chúng thường không hoạt động trên lãnh thổ Nga - có lẽ là một lựa chọn có chủ đích của nhà sáng lập Starlink, Elon Musk.

Bayraktar đã trở lại—và nó đã lan rộng khắp Crimea

Không phận trên và xung quanh Crimea đang trở nên thuận lợi hơn cho Ukraine là điều hiển nhiên—và không chỉ trong vụ tấn công vào tàu cấp cứu của Nga hôm thứ Năm. Máy bay điều khiển từ xa Bayraktar TB-2 do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất của Ukraine hiện đang hoạt động rất tích cực trên Crimea, phóng những hỏa tiễn chính xác nhỏ vào tàu thuyền và các thiết bị khác của Nga.

Ukraine vừa đưa máy bay điều khiển từ xa Bayraktar TB-2 trở lại—và chúng đang phá vỡ hệ thống phòng không của Nga

Khoảng 60 chiếc TB-2 của Ukraine đã dẫn đầu cuộc phản công bằng máy bay điều khiển từ xa đầu tiên của Ukraine trong những tuần đầu tiên của cuộc xâm lược rộng lớn hơn của Nga vào đầu năm 2022. Tuy nhiên, chiếc TB-2 to lớn và đắt tiền - nặng gần 700 kg và có giá hàng triệu đô la - cuối cùng đã mất đi sự liên quan.

TB-2 to, nặng và khó thay thế. Những chiếc máy bay điều khiển từ xa nhỏ hơn, tốt hơn và rẻ hơn - nhiều chiếc được sản xuất tại Ukraine - đã sớm thay thế những chiếc TB-2 còn sót lại.

Việc một số máy bay TB-2 hoạt động trở lại trên Crimea cho thấy nhu cầu máy bay điều khiển từ xa vô độ khi cuộc chiến tranh toàn diện của Nga bước sang tháng thứ 43. Tuy nhiên, điều này cũng cho thấy những lỗ hổng lớn trong hệ thống phòng không của Nga.

TB-2 đã dễ bị tấn công từ ba năm trước. Giờ đây, chúng thậm chí còn dễ bị tấn công hơn, nhưng chỉ khi Nga có thể điều động hệ thống phòng không tốt nhất.

Rõ ràng là, trên vùng biển phía Nam, người Nga không thể điều động hệ thống phòng không tốt nhất của mình. Ít nhất là nếu không họ sẽ nhanh chóng bị tấn công bởi chính những máy bay điều khiển từ xa mà họ được tường trình phải đánh bại.

[Europe Maidan: Ukraine rolled back Crimea’s air defenses—then hit a ship in home waters]

5. Ba Lan phản bác Tổng thống Trump: Máy bay điều khiển từ xa của Nga không phải là một sai lầm

Warsaw đã chỉ trích Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump sau khi ông đánh giá rằng sự xâm nhập của máy bay điều khiển từ xa Nga vào không phận Ba Lan có thể là một tai nạn.

“Chúng tôi cũng mong rằng vụ tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa vào Ba Lan là một sai lầm. Nhưng không phải vậy. Và chúng tôi biết điều đó”, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk phát biểu hôm thứ Sáu để đáp trả phát biểu của Tổng thống Trump, sau khi loạt đòn tấn công của Điện Cẩm Linh khiến các đồng minh NATO lo ngại.

Ngoại trưởng Ba Lan Radosław Sikorski cũng tuyên bố rằng: “Không, đó không phải là một sai lầm.”

Hôm thứ Tư, máy bay chiến đấu của Ba Lan và Hòa Lan đã được điều động để bắn hạ các máy bay điều khiển từ xa của Nga xâm phạm không phận Ba Lan. Cảnh sát Ba Lan cho biết đã tìm thấy các mảnh vỡ của 16 máy bay điều khiển từ xa trên khắp miền đông Ba Lan.

Vụ việc này là một trong những hành vi vi phạm chủ quyền nghiêm trọng nhất từ trước đến nay của một quốc gia NATO và được Âu Châu coi là một phép thử quân sự và chính trị từ Putin. Ba Lan đã viện dẫn Điều 4 của NATO, triệu tập các đồng minh để thảo luận về tình hình.

Phản ứng ban đầu của Washington khá im lặng, khi Tổng thống Trump đăng một thông điệp khó hiểu trên nền tảng Truth Social của mình: “Nga đang vi phạm không phận Ba Lan bằng máy bay điều khiển từ xa sao? Chúng ta bắt đầu thôi!”

Hôm thứ Năm, tổng thống Mỹ sau đó đã bày tỏ nghi ngờ về việc liệu vụ xâm nhập bằng máy bay điều khiển từ xa của Nga có phải là cố ý hay không. “Đó có thể là một sai lầm. Có thể là một sai lầm, nhưng tôi cũng không hài lòng với bất cứ điều gì liên quan đến tình huống đó”, ông nói.

Theo WELT, một cơ quan truyền thông liên kết của POLITICO thuộc Axel Springer Group, năm máy bay điều khiển từ xa đang bay theo đường thẳng hướng tới một căn cứ của NATO trước khi bị máy bay chiến đấu Lockheed Martin F-35 của Hòa Lan chặn lại.

Các nhà lãnh đạo khác đồng tình với quan điểm của Ba Lan.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz cho biết Điện Cẩm Linh cố tình khiêu khích NATO bằng máy bay điều khiển từ xa, gọi đây là “mối đe dọa rất nghiêm trọng đối với hòa bình ở Âu Châu”.

Kaja Kallas, nhà ngoại giao hàng đầu của Liên Hiệp Âu Châu, cho biết đầu tuần này rằng “có dấu hiệu cho thấy đây là hành động cố ý chứ không phải vô tình”.

Ngoại trưởng Pháp Jean-Noël Barrot tuyên bố việc Mạc Tư Khoa bắn máy bay điều khiển từ xa trên không phận Ba Lan là “hoàn toàn không thể chấp nhận được” và cho biết thêm rằng đại sứ Nga tại Pháp sẽ được triệu tập vào thứ Sáu về vụ việc. “Chúng tôi sẽ nói với ông ấy rằng... chúng tôi sẽ không bị đe dọa”, Barrot nói.

Các nước Âu Châu khác bao gồm Tây Ban Nha, Đức, Hòa Lan, Cộng hòa Tiệp, Bỉ và Rumani cũng đã triệu tập đại sứ của Mạc Tư Khoa.

[Politico: Poland to Trump: Russian drones were no mistake]

6. Hoa Kỳ cam kết bảo vệ ‘từng tấc đất’ của NATO sau vụ máy bay điều khiển từ xa của Nga xâm nhập Ba Lan

Hoa Kỳ đã thông báo với Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc vào ngày 12 tháng 9 rằng họ sẽ bảo vệ “từng tấc lãnh thổ NATO” sau vụ máy bay điều khiển từ xa của Nga xâm nhập vào Ba Lan - đánh dấu trường hợp đầu tiên được biết đến về một quốc gia NATO bắn hạ máy bay điều khiển từ xa của Nga trong cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine.

“Hoa Kỳ sát cánh cùng các đồng minh NATO của chúng tôi trước những hành vi vi phạm không phận đáng báo động này”, Đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hiệp Quốc Dorothy Shea phát biểu trước Hội đồng Bảo an gồm 15 thành viên.

Những phát biểu của bà dường như nhằm mục đích trấn an các đồng minh sau khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump bị chỉ trích vì cho rằng cuộc xâm nhập “có thể là một sai lầm”.

Shea nói thêm rằng Nga đã leo thang chiến dịch ném bom ở Ukraine kể từ khi Tổng thống Trump gặp Putin tại Alaska vào ngày 15 tháng 8. Bà cho biết: “Những hành động này, giờ đây cùng với việc vi phạm không phận của một đồng minh của Hoa Kỳ - cố ý hay vô tình - cho thấy sự thiếu tôn trọng to lớn đối với những nỗ lực thiện chí của Hoa Kỳ nhằm chấm dứt cuộc xung đột này”.

Trước đó, Ba Lan xác nhận đã bắn hạ máy bay điều khiển từ xa của Nga trên lãnh thổ nước này với sự hỗ trợ của máy bay NATO. Warsaw mô tả vụ việc là hành vi cố ý xâm phạm chủ quyền.

“Chúng tôi biết, và tôi xin nhắc lại, chúng tôi biết rằng đó không phải là một sai lầm,” Đại Sứ Ba Lan Marcin Bosacki phát biểu trong phiên họp, đồng thời trưng bày ảnh chụp xác máy bay và chỉ vào các dấu hiệu của Nga trên máy bay điều khiển từ xa. “Ba Lan sẽ không bị đe dọa.”

Đại sứ Slovenia tại Liên Hiệp Quốc Samuel Zbogar cũng bác bỏ ý kiến cho rằng vụ vi phạm là vô tình. “Thật khó tưởng tượng rằng có quá nhiều máy bay điều khiển từ xa bay sâu như vậy trên lãnh thổ Ba Lan, một cách vô tình”, ông phát biểu trước hội đồng.

Đại sứ Nga tại Liên Hiệp Quốc Vassily Nebenzia bác bỏ cáo buộc, khẳng định lực lượng Nga đã tấn công vào Ukraine vào thời điểm đó và không có ý định tấn công lãnh thổ Ba Lan. “Không có mục tiêu nào được đánh dấu trên lãnh thổ Ba Lan”, ông nói. “Tầm bắn tối đa của máy bay điều khiển từ xa được sử dụng trong cuộc tấn công này không vượt quá 700 km, điều này khiến chúng không thể tiếp cận lãnh thổ Ba Lan.”

Nebenzia nói thêm rằng Mạc Tư Khoa sẵn sàng đối thoại nếu Warsaw “thực sự quan tâm đến việc giảm căng thẳng thay vì gây căng thẳng”.

Trước cuộc họp của Hội đồng Bảo an, ông Bosacki đã đọc một tuyên bố chung được 43 quốc gia, bao gồm cả Hoa Kỳ, lên án vụ xâm nhập bằng máy bay điều khiển từ xa và cáo buộc Nga vi phạm luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên Hiệp Quốc. Tuyên bố kêu gọi Mạc Tư Khoa chấm dứt “cuộc chiến xâm lược chống lại Ukraine” và kiềm chế các hành động khiêu khích tiếp theo.

[Kyiv Independent: US vows to defend 'every inch' of NATO territory after Russian drone incursion into Poland]

7. Tổng thống Trump nói sẵn sàng áp đặt lệnh trừng phạt ‘lớn’ đối với Mạc Tư Khoa nếu NATO ngừng mua dầu của Nga

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết ông sẵn sàng áp đặt “các lệnh trừng phạt lớn” đối với Mạc Tư Khoa nếu các thành viên NATO ngừng mua dầu của Nga.

Trong một lá thư gửi các thành viên liên minh, được đăng tải trên mạng xã hội Truth Social của mình, Tổng thống Trump viết: “Tôi sẵn sàng áp dụng các biện pháp trừng phạt lớn đối với Nga khi tất cả các quốc gia NATO đã đồng ý và bắt đầu làm điều tương tự, và khi tất cả các quốc gia NATO ngừng mua dầu từ Nga.”

Ông nói thêm rằng việc các quốc gia NATO mua dầu là “gây sốc”, lập luận rằng điều này “làm suy yếu đáng kể vị thế đàm phán và quyền mặc cả của các bạn đối với Nga”.

Tổng thống Trump cho biết ông tin rằng việc chấm dứt việc mua dầu của Nga, kết hợp với việc áp đặt mức thuế từ 50% đến 100% đối với Trung Quốc - bởi các thành viên NATO và Hoa Kỳ - sẽ giúp chấm dứt cái mà ông gọi là “cuộc chiến vô lý”.

Tổng thống Trump, người đã hứa trong chiến dịch tranh cử rằng ông sẽ chấm dứt chiến tranh trong vòng một ngày, đã kết thúc tuyên bố của mình vào thứ Bảy bằng cách nói rằng nếu NATO làm theo kế hoạch của ông, chiến tranh sẽ “kết thúc nhanh chóng”.

Chỉ trong tuần này, một số nhà lãnh đạo Âu Châu đã tự tin rằng họ đã thuyết phục được Tổng thống Trump rằng Putin không quan tâm đến việc chấm dứt chiến tranh và cần phải bị ép ngồi vào bàn đàm phán, theo lời các quan chức và nhà ngoại giao nói với tờ POLITICO. Trong một loạt các chuyến thăm ngoại giao, các nhà lãnh đạo đã thảo luận về các hạn chế tài chính mới và kế hoạch cắt đứt dòng chảy dầu khí của Nga.

[Politico: Trump says ready for ‘major’ Moscow sanctions if NATO stops buying Russian oil]

8. Tổng thống Trump nói rằng “chúng ta phải đánh cho tơi bời” những “kẻ cực đoan cánh tả điên loạn” sau vụ giết Kirk

Tổng thống Trump đã nói với các phóng viên rằng “chúng ta cần phải đánh chết” những “kẻ cực đoan cánh tả điên loạn”, sau vụ sát hại nhà bình luận bảo thủ Charlie Kirk.

Tổng thống, phát biểu tại Bãi cỏ phía Nam của Tòa Bạch Ốc trên đường tới Thành phố New York, đã trả lời một phóng viên khi được hỏi về thông điệp của tổng thống gửi tới những người bảo thủ cảm thấy bị “các nhóm cực đoan” nhắm tới.

Tổng thống Trump, người cũng có một số bình luận thận trọng hơn về vụ sát hại Kirk trong cuộc trao đổi kéo dài khoảng 10 phút với các phóng viên, nói: “Chúng ta phải dũng cảm trong cuộc sống, công bằng mà nói, chúng ta còn có cuộc sống. Có lẽ tôi không nên ở đây nói chuyện với các bạn, nhưng chúng ta phải dũng cảm. Và chúng ta có một đất nước vĩ đại. Chúng ta có những kẻ cực đoan cánh tả điên cuồng ngoài kia và chúng ta cần đánh cho chúng một trận tơi bời.”

Trong một câu trả lời riêng, tổng thống nói thêm rằng ông sẽ kêu gọi những người ủng hộ mình theo đuổi con đường phi bạo lực để ứng phó với vụ xả súng. “ Kirk là người ủng hộ phi bạo lực”, Tổng thống Trump nói. “Đó là cách tôi muốn thấy mọi người phản ứng.”

Trước đây, Kirk lập luận rằng thông điệp của ông là bất bạo động và rằng “Antifa và các nhà hoạt động cực tả” đã buộc ông phải hủy các sự kiện diễn thuyết tại các trường đại học.

Bình luận của Tổng thống Trump được đưa ra sau khi Kirk, 31 tuổi, bị sát hại trong một vụ tấn công tại một sự kiện của trường đại học ở Orem, Utah, gây chấn động cả nước. Chính quyền vẫn chưa bắt được kẻ nổ súng và động cơ giết Kirk vẫn chưa được làm rõ.

Sau vụ xả súng, Tổng thống Trump đã ghi âm một bài phát biểu từ Phòng Bầu dục và đăng tải trên mạng xã hội, trong đó ông ca ngợi Kirk và đổ lỗi cho “phe cực tả” về cái chết của anh ta. Ông nói rằng “phe cực tả” đã so sánh Kirk với “đảng Quốc xã” và những kẻ giết người hàng loạt, tội phạm tồi tệ nhất thế giới, đồng thời đổ lỗi cho những lời lẽ cay độc đã gây ra cái chết của nhà hoạt động bảo thủ này.

Tổng thống phát biểu trong đoạn video dài ba phút rằng: “Kiểu hùng biện này chính là nguyên nhân trực tiếp gây ra nạn khủng bố mà chúng ta đang chứng kiến ở đất nước này ngày nay”.

Ông cũng nói tối thứ Tư rằng chính quyền của ông sẽ tìm ra “các tổ chức tài trợ và hỗ trợ” bạo lực chính trị, mặc dù ông không nói rõ ông đang nói đến nhóm nào. Tổng thống Trump đã liệt kê vụ ám sát hụt chính mình năm ngoái tại Butler, Pennsylvania, khiến một khán giả thiệt mạng, các vụ tấn công vào đặc vụ ICE, vụ ám sát CEO của UnitedHealthcare, Brian Thompson, giữa ban ngày tại trung tâm Manhattan, và vụ nổ súng vào lãnh đạo Đảng Cộng hòa tại Hạ viện Steve Scalise năm 2017 tại một trận bóng chày của Quốc hội.

“Chúng ta có một nhóm cực tả điên rồ ngoài kia. Toàn là những kẻ điên rồ,” tổng thống nói hôm thứ Năm. “Và chúng ta sẽ giải quyết vấn đề đó.”

Trong bài phát biểu với các phóng viên vào tối thứ năm, Tổng thống Trump nói thêm rằng chính quyền đã đạt được “tiến triển lớn” trong cuộc điều tra về vụ giết Kirk hôm thứ tư.

Sáng thứ năm, Tổng thống Trump tuyên bố ông sẽ truy tặng Kirk huân chương tự do.

[Politico: Trump says ‘we have to beat the hell’ out of ‘radical left lunatics’ after Kirk killing]

9. Brussels chuẩn bị đề xuất các quy định cấp thị thực chặt chẽ hơn cho người Nga

Liên Hiệp Âu Châu đang chuẩn bị thắt chặt lập trường về việc cấp thị thực cho công dân Nga sau nhiều năm chịu áp lực từ các nước thành viên dọc biên giới phía đông.

Một quan chức của Ủy ban Âu Châu nói với POLITICO rằng các hướng dẫn mới dành cho các quốc gia trong khối, dự kiến ban hành vào cuối năm nay, sẽ khuyến nghị những hạn chế chặt chẽ hơn trong việc cấp thị thực cho người Nga và công dân của các quốc gia thù địch khác.

Hai nhà ngoại giao Âu Châu từ các quốc gia giáp biên giới với Nga cho biết chính phủ của họ đã vận động hành lang Brussels nhiều năm để ban hành hướng dẫn như vậy, trong đó một nhà ngoại giao mô tả việc này là quá muộn. Quan chức Ủy ban và các nhà ngoại giao Âu Châu được yêu cầu giấu tên vì họ không được phép thảo luận công khai về hồ sơ nhạy cảm này.

Liên Hiệp Âu Châu đã hủy bỏ thỏa thuận tạo điều kiện cấp thị thực với Nga vào tháng 9 năm 2022 sau khi Mạc Tư Khoa tiến hành cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine, khiến quá trình nộp đơn trở nên tốn kém và khó khăn hơn.

Tuy nhiên, thị thực vẫn là trách nhiệm của từng quốc gia thành viên, nghĩa là ban điều hành Ủy ban không thể áp đặt lệnh cấm toàn diện đối với người Nga nhập cảnh vào khối.

Kết quả là, chính sách quốc gia rất khác nhau, một số quốc gia như Ba Lan, Tiệp, Phần Lan, Latvia, Estonia và Lithuania chặn hoặc hạn chế nghiêm ngặt đơn xin thị thực từ người Nga ngoại trừ những trường hợp cụ thể; trong khi những quốc gia khác, bao gồm Hung Gia Lợi, Pháp, Tây Ban Nha và Ý, vẫn tiếp tục cấp thị thực một cách rộng rãi hơn.

Theo dữ liệu từ Ủy ban, năm 2024, hơn nửa triệu người Nga đã nhận được thị thực Schengen - tăng đáng kể so với năm 2023, mặc dù vẫn thấp hơn nhiều so với mức trước chiến tranh, với hơn 4 triệu thị thực được cấp vào năm 2019.

Theo một quan chức của Ủy ban, chiến lược toàn khối sắp tới của Ủy ban, dự kiến được công bố vào tháng 12, sẽ không áp đặt các quy tắc ràng buộc mà thay vào đó đưa ra các khuyến nghị chung, bao gồm các tiêu chuẩn chặt chẽ hơn đối với người Nga nhập cảnh vào khối.

Theo lời kêu gọi bằng chứng từ Brussels, kế hoạch này sẽ một phần “tập trung vào việc giải quyết các thách thức mới nổi, đặc biệt là những thách thức liên quan đến rủi ro an ninh”.

Các hướng dẫn được đưa ra, hiện vẫn đang được thảo luận, tách biệt với bất kỳ lệnh cấm thị thực tiềm năng nào đang được xem xét như một phần của gói trừng phạt tiếp theo của Liên Hiệp Âu Châu đối với Nga.

Latvia đã ngừng cấp thị thực du lịch cho công dân Nga ba năm trước. Khi được hỏi về các hướng dẫn mới sắp tới của Liên Hiệp Âu Châu, Ngoại trưởng Baiba Braže nhấn mạnh sự cần thiết phải “bảo đảm một đường lối thống nhất và nhất quán trên toàn Liên Hiệp Âu Châu” khi cấp thị thực cho công dân Nga.

Một số thành viên của xã hội dân sự Nga đã cảnh báo Liên Hiệp Âu Châu không nên sử dụng thị thực du lịch làm vũ khí chống lại Mạc Tư Khoa.

Yulia Navalnaya, một nhân vật chủ chốt trong phe đối lập lưu vong của Nga và là góa phụ của cố lãnh đạo phe đối lập Alexei Navalny, tuần này đã lên tiếng bày tỏ sự thất vọng sau khi các phương tiện truyền thông đưa tin rằng Liên Hiệp Âu Châu đang xem xét lệnh cấm du khách Nga như một phần trong gói trừng phạt thứ 19, dự kiến được công bố vào cuối tháng này.

Trong một lá thư gửi tới nhà lãnh đạo chính sách đối ngoại của Liên Hiệp Âu Châu, Kaja Kallas, Navalnaya kêu gọi Brussels “phân biệt rõ ràng giữa trách nhiệm của chế độ và người dân Nga bình thường”. Bà đề xuất áp dụng những hạn chế như vậy đối với “các nhà tài phiệt, quan chức an ninh, nhà tuyên truyền và những kẻ đồng lõa khác của chế độ”.

Ngoại trưởng Tiệp Jan Lipavský từ lâu đã đề xuất cấm các nhà ngoại giao Nga đi ra khỏi quốc gia nơi họ được cử đến.

“Đây là lợi thế không cần thiết mà chúng ta dành cho chế độ Nga và nó đang bị lạm dụng để tạo điều kiện cho các hoạt động phá hoại”, ông phát biểu vào tháng trước.

[Politico: Brussels set to recommend stricter visa rules for Russians]

10. Tại sao vụ xả súng ở Kirk bị buộc tội là tội phạm cấp tiểu bang, không phải liên bang — và điều đó có ý nghĩa gì đối với phiên tòa cuối cùng

Vụ án hình sự chống lại người thanh niên bị cáo buộc giết Charlie Kirk có thể sẽ diễn ra tại tòa án quận Utah, dưới sự kiểm soát của các công tố viên địa phương. Nhưng khán giả toàn quốc rất có thể sẽ theo dõi.

Nguyên nhân là vì nghi phạm nổ súng, người mà chính quyền đã xác định hôm thứ Sáu là Tyler Robinson, đang phải đối mặt với cáo buộc hình sự cấp tiểu bang. Và ở Utah — không giống như ở tòa án liên bang — các phiên tòa hình sự thường được truyền hình trực tiếp.

Robinson đã bị buộc tội ba tội danh theo luật của Utah: giết người, gây thương tích bằng súng và cản trở công lý.

Có vẻ đáng ngạc nhiên khi vụ án này không phải là vụ án liên bang, xét đến mức độ khét tiếng toàn quốc của tội ác này và sự tham gia sâu rộng của FBI vào cuộc điều tra. Tuy nhiên, tội giết người chỉ có thể bị buộc tội là tội phạm liên bang trong một số ít trường hợp — chẳng hạn như ám sát một quan chức chính phủ liên bang, giết người trên tài sản liên bang hoặc “tội ác thù hận” có động cơ từ chủng tộc, tôn giáo hoặc một đặc điểm được bảo vệ khác của nạn nhân.

Các chuyên gia pháp lý cho biết, cho đến nay, những thông tin chi tiết về vụ nổ súng ở Kirk dường như không đủ để hỗ trợ cho việc truy tố ở cấp liên bang.

“Hiện tại, dựa trên những thông tin tôi biết, tôi không thấy có tội danh liên bang rõ ràng nào cả,” Mary McCord, một công tố viên liên bang kỳ cựu và cựu quyền giám đốc Ban An ninh Quốc gia thuộc Bộ Tư pháp, cho biết. “Tất nhiên, đôi khi có những tội ác thù hận có thể được áp dụng, nhưng không liên quan đến chính trị.”

McCord cảnh báo rằng cuộc điều tra vẫn đang trong giai đoạn đầu, vì vậy có thể sẽ xuất hiện bằng chứng về những người tham gia khác hoặc các hành vi phạm tội bổ sung có thể tạo thành cơ sở cho các cáo buộc liên bang - ví dụ như vi phạm luật súng liên bang hoặc luật xâm nhập máy tính.

Nhưng hiện tại, vụ án đang thuộc thẩm quyền của các công tố viên Utah. Giám đốc FBI Kash Patel đã ám chỉ điều này tại cuộc họp báo hôm thứ Sáu thông báo về vụ bắt giữ Robinson, cho biết cơ quan của ông chủ yếu hỗ trợ các quan chức tiểu bang và địa phương.

“FBI có một vai trò nhất định, và chúng tôi sẽ đảm nhiệm vai trò đó,” Patel nói. “Chúng tôi sẽ tiếp tục hợp tác với chính quyền tiểu bang và địa phương để phát triển cuộc điều tra, cung cấp cho họ bằng chứng cần thiết cho các cuộc truy tố đang diễn ra.”

Một cựu công tố viên liên bang, người đã phát biểu với điều kiện giấu tên khi thảo luận về vụ án nhạy cảm này, cho biết việc FBI và một cơ quan liên bang khác, Cục Rượu, Thuốc lá, Súng và Chất nổ, tham gia vào các vụ án hình sự địa phương liên quan đến súng là điều bình thường. Công tố viên cho biết họ thường dựa vào các đơn vị chó nghiệp vụ ATF K9 để hỗ trợ định vị súng và vỏ đạn, ngay cả khi các vụ án cuối cùng không dẫn đến cáo buộc liên bang nào.

Cả Utah và hệ thống liên bang đều áp dụng án tử hình, do đó không có hình phạt nào nghiêm khắc hơn có thể áp dụng theo hệ thống liên bang.

Không có tội phạm liên bang nào đối với khủng bố trong nước

McCord cho biết vụ ám sát Kirk là lời nhắc nhở rằng không có cáo buộc khủng bố trong nước nào của liên bang, bất chấp nhiều năm tranh luận về việc có nên thông qua cáo buộc này hay không.

Một loạt dự luật đã được đề xuất vào năm 2019 nhằm đưa khủng bố trong nước trở thành tội phạm ở cấp liên bang, nhưng chúng đã bị cản trở bởi lo ngại rằng chính phủ có khả năng tấn công vào các nhóm chính trị trong nước.

McCord, hiện đang điều hành Viện Vận động và Bảo vệ Hiến pháp thuộc Đại học Luật Georgetown, từng là một người ủng hộ tích cực cho luật liên bang quy định khủng bố trong nước là một tội hình sự. Bà cho biết bà nghĩ rằng một luật như vậy sẽ giúp tập trung nguồn lực để bắt giữ trước khi bất kỳ hành vi khủng bố nào xảy ra.

Nhưng những tuyên bố công khai của Tổng thống Trump và hành động của chính quyền ông đã khiến McCord phải suy nghĩ lại về tính khôn ngoan của một đạo luật mới.

“Thành thật mà nói, tôi sẽ lo lắng hơn về điều đó, bởi vì chính quyền này, thậm chí còn lo lắng hơn cả chính quyền Tổng thống Trump đầu tiên, thực sự có vẻ rất quyết tâm về việc vũ khí hóa”, bà nói.

Bà chỉ ra những bình luận của Tổng thống Trump sau vụ xả súng ở Kirk, đổ lỗi cho “phe cánh tả cấp tiến” về tình trạng bạo lực chính trị ở Mỹ.

Bà nói: “Tôi rất lo lắng ngay lúc này về việc một tội danh liên bang như vậy có thể bị điều tra và sử dụng như thế nào”.

Camera tại tòa án Utah

Đối với công chúng, sự khác biệt rõ ràng nhất giữa một vụ án liên bang và một vụ án cấp tiểu bang là máy quay bị cấm tại tòa án liên bang, trong khi các vụ án cấp tiểu bang thường được phát sóng.

Việc thiếu video trong các vụ án liên bang đồng nghĩa với việc ngay cả những vụ án liên bang lịch sử cũng ít được chú ý hơn so với bình thường. Hãy xem xét phiên tòa bắt đầu tuần này trong vụ án Ryan Routh, người bị buộc tội âm mưu ám sát Tổng thống Trump tại sân golf West Palm Beach, Florida vào tháng 9 năm ngoái.

Phiên tòa xét xử Routh đang diễn ra tại tòa án liên bang ở gần Fort Pierce, khá ít người biết đến — chỉ có các bản tin từ báo in nhưng không có video nào thu hút sự chú ý của cả nước.

Ngược lại, theo luật sư truyền thông nổi tiếng của Utah là Jeff Hunt, quá trình tố tụng tại tòa án trong vụ án của Robinson - bắt đầu bằng phiên tòa luận tội của ông vào đầu tuần tới - gần như chắc chắn sẽ được truyền hình trực tiếp.

“Utah có một trong những quy định về camera tại phòng xử án tốt nhất cả nước,” Hunt nói. “Chúng tôi luôn giả định có sự hiện diện của phương tiện truyền thông điện tử tại các phiên tòa sơ thẩm. … Quy định này áp dụng cho tất cả các thủ tục tố tụng hình sự, từ phiên tòa sơ thẩm đến tuyên án.”

[Politico: Why the Kirk shooting is being charged as a state, not federal, crime — and what that means for an eventual trial]

NewsUKEve14Sep2025

 

1. Thủy Quân Lục Chiến Nga vội vã cứu vãn cuộc tấn công Pokrovsk— Putin nướng thêm 2 Lữ Đoàn tinh nhuệ

Trong nỗ lực tuyệt vọng nhằm ngăn chặn cuộc đổ máu xung quanh Pokrovsk ở tỉnh Donetsk, miền đông Ukraine, Điện Cẩm Linh đã nhanh chóng điều quân tiếp viện. Rất nhiều quân.

Nhưng những lực lượng tăng viện đó - lực lượng Thủy Quân Lục Chiến và không quân tinh nhuệ nhất của Nga - đã phải chịu thương vong nặng nề trong một chiến trường mà rõ ràng họ không hề am hiểu.

Lữ đoàn Thủy Quân Lục Chiến 155 của Nga đã bị Nhóm Ivan Franko thuộc cơ quan an ninh nhà nước Ukraine phát hiện từ trên không, khi đang tấn công bằng xe thiết giáp dọc theo những con đường được máy bay điều khiển từ xa tuần tra ngay phía đông Pokrovsk.

Nhóm Ivan Franko đã tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa ném bom góc nhìn thứ nhất của riêng mình—và cũng gọi hỏa tiễn từ Hệ thống Pháo phản lực Cơ động Cao gần đó. Hỏa lực kết hợp “đã gây ra tổn thất nặng nề cho nhóm thiết giáp tấn công của đối phương, khiến chúng cuối cùng không thể tiếp cận các vị trí tiền phương của Lữ đoàn Dù 79 và bị đánh bại hoàn toàn”, Nhóm Ivan Franko báo cáo.

Nhóm này đã thống kê được năm xe bị phá hủy và hai xe bị bỏ lại. “Thiệt hại nhân lực của địch do cuộc tấn công phối hợp của máy bay điều khiển từ xa góc nhìn thứ nhất và HIMARS lên hàng trăm người”, nhóm này tuyên bố.

Đây là một thất bại nhanh chóng và đẫm máu đối với nỗ lực của Nga nhằm chuyển hướng thế trận trên chiến trường quanh Pokrovsk theo hướng có lợi cho mình.

Trong hơn một năm nay, một lực lượng Nga với ít nhất tám quân đoàn và tập đoàn quân, cùng nhau giám sát hàng chục trung đoàn và lữ đoàn, mỗi lữ đoàn có hàng ngàn quân, đã cố gắng - và phần lớn là thất bại – trong nỗ lực chiếm một chuỗi thành phố của Ukraine trải dài từ Pokrovsk đến Sloviansk ở tỉnh Donetsk, miền đông Ukraine.

Tập đoàn quân vũ trang hợp thành số 51 của Nga đã gần như siết chặt gọng kìm quanh Pokrovsk và cắt đứt một trong hai tuyến đường tiếp tế chính của thành phố này vào đầu tháng 8, khi Lữ đoàn súng trường cơ giới số 132 của họ đã đưa hàng ngàn quân vượt qua các chiến hào thiếu quân của Ukraine ở phía đông bắc Pokrovsk.

Họ hành quân 15 km về phía thị trấn Dobropillya, nằm dọc theo con đường T0515, tuyến đường tiếp tế chính ở cực đông của Pokrovsk.

Nhưng người Nga đã đánh giá thấp sức mạnh dự bị của quân Ukraine. Các chỉ huy Ukraine đã cố tình quyết định để trống một số chiến hào để tranh thủ thời gian cho một số lữ đoàn nhất định tái thiết. “Đó là một sự hy sinh”, nhà phân tích người Mỹ Andrew Perpetua giải thích. “Hy sinh địa hình để đổi lấy thời gian trong khi tái trang bị, rồi sau đó có thể tấn công sau.”

Khoảng một chục lữ đoàn, trung đoàn và tiểu đoàn Ukraine, một số chiến đấu dưới sự chỉ huy của Quân đoàn Azov số 1 mới của lực lượng vệ binh quốc gia, đã tấn công vào Dobropillya từ cả hai phía bằng máy bay điều khiển từ xa, xe tăng, xe cơ giới vũ trang và bộ binh—và nhanh chóng tiêu diệt Lữ đoàn súng trường cơ giới số 132 của Nga, có thể gây ra hàng ngàn thương vong.

Thay vì chấp nhận thất bại ở Dobropillya, Điện Cẩm Linh đã rút lực lượng từ Kherson ở miền nam Ukraine cũng như từ mặt trận trải dài từ Kursk ở miền tây nước Nga đến Sumy ở miền bắc Ukraine—và đưa họ đến Pokrovsk.

Lực lượng tăng viện bao gồm không dưới năm lữ đoàn, trung đoàn và sư đoàn Thủy Quân Lục Chiến và lính dù Nga, bao gồm cả Lữ đoàn Thủy Quân Lục Chiến 155 xấu số. Các đơn vị chiến đấu quanh Pokrovsk đã học được bài học cay đắng từ nhiều tháng trước rằng xe thiết giáp không thể sống sót trên những con đường trải dài hướng về thành phố. Những thành công lớn nhất của họ đến từ các cuộc tấn công chớp nhoáng bằng xe gắn máy và những đợt đột nhập khó phát hiện của các nhóm bộ binh nhỏ.

Lữ đoàn Thủy Quân Lục Chiến 155 di chuyển bằng ít nhất một xe chiến đấu bộ binh BMP-2 bánh xích và các xe thiết giáp khác cùng với một vài chiếc xe gắn máy, đi qua một thị trấn—Malynivka—nơi đang bị máy bay phản lực của không quân Ukraine ném bom chính xác bằng Đạn tấn công trực tiếp do Mỹ sản xuất.

Sự thiếu kinh nghiệm và liều lĩnh đã khiến họ thất bại - và giết chết nỗ lực đầu tiên của Điện Cẩm Linh nhằm bảo tồn những gì còn sót lại của pháo đài Dobropillya của Nga. Nhưng nhóm Ivan Franko, chẳng hạn, không hề ngạc nhiên. “Đối phương sẽ tiếp tục cố gắng thực hiện các cuộc tấn công dữ dội, ngu xuẩn nhất vào vị trí của chúng ta,” họ nói.

[Europe Maidan: Russian marines rushed to save the Pokrovsk offensive—HIMARS had other ideas]

2. Nga tấn công Ukraine bằng 164 máy bay điều khiển từ xa khi các quan chức Âu Châu họp tại Kyiv

Không quân Nga đưa tin, đêm 13 tháng 9, Nga đã tấn công Ukraine bằng 164 máy bay điều khiển từ xa và một hỏa tiễn đạn đạo Iskander-M/KN-23 khi các quan chức cao cấp tập trung tại Kyiv để tham dự hội nghị Chiến lược Âu Châu Yalta, gọi tắt là YES thường niên.

Theo Không quân, lực lượng phòng không Ukraine đã bắn hạ 137 máy bay điều khiển từ xa ở phía bắc, phía nam, phía đông và trung tâm Ukraine.

Tuy nhiên, một hỏa tiễn và 27 máy bay điều khiển từ xa đã tấn công chín địa điểm, mặc dù Không quân không nêu rõ địa điểm cụ thể. Không có thương vong nào được báo cáo.

Nga đã tăng cường các cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa trong năm nay, với kỷ lục 810 cuộc tấn công vào Ukraine vào ngày 7 tháng 9.

Vài ngày sau, khoảng 20 máy bay điều khiển từ xa của Nga đã bay vào không phận Ba Lan vào ngày 10 tháng 9, trong đó Không quân Ba Lan đã bắn hạ một số máy bay, đánh dấu lần đầu tiên một thành viên NATO bắn hạ tài sản quân sự của Nga.

Cuộc xâm nhập đã khiến Âu Châu lo ngại và làm dấy lên lo ngại về cách phòng thủ trước làn sóng máy bay điều khiển từ xa tiềm tàng khác của Nga. Nó cũng làm dấy lên cuộc tranh luận về việc liệu có nên coi đó là một cuộc tấn công hay không và khi nào NATO nên kích hoạt Điều 5, với việc Tổng thống Donald Trump nói rằng Nga có thể đã phạm sai lầm.

Ngoại trưởng Ba Lan Radoslaw Sikorski đã đến Kyiv vào ngày 12 tháng 9 để tham dự hội nghị YES kéo dài hai ngày, nơi ông đã thảo luận về vụ tấn công với Tổng thống Volodymyr Zelenskiy. Nhà lãnh đạo Ukraine cho biết Ukraine sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm với Ba Lan và cùng nhau phát triển một hệ thống phòng thủ.

Vài giờ sau vụ xâm nhập, các công ty Âu Châu đã liên hệ với một công ty quốc phòng của Ukraine khi sự quan tâm đến công nghệ chống máy bay điều khiển từ xa tăng vọt.

Tham gia cùng Sikorski còn có các quan chức Âu Châu khác, bao gồm Ngoại trưởng Anh Yvette Cooper, cũng như các quan chức Pháp, Đức và Ý. Chương trình nghị sự bao gồm các cuộc thảo luận về an ninh chung, việc Ukraine gia nhập Liên Hiệp Âu Châu và NATO, cũng như gây áp lực lên Mạc Tư Khoa.

“Những quốc gia này đứng đầu trong ‘liên minh những người tự nguyện’, đang định hình một hệ thống an ninh mới cho lục địa Âu Châu”, Tham mưu trưởng của Tổng thống Zelenskiy, Andriy Yermak phát biểu trên X.

[Kyiv Independent: Russia attacks Ukraine with 164 drones as European officials meet in Kyiv]

3. Boris Johnson kêu gọi quân đội Âu Châu trên đất Ukraine, bảo Nga “cút đi”

Cựu Thủ tướng Anh Boris Johnson không muốn để ý đến những phản đối liên tục của Nga đối với việc điều động quân đội Âu Châu trên lãnh thổ Ukraine.

“Nếu họ không muốn quân đội nước ngoài trên đất Ukraine, tôi có một ý tưởng tuyệt vời – họ hãy rút lui. Chỉ có một quốc gia đưa quân đội nước ngoài vào đất Ukraine, và đó là Nga.”

Nhưng Johnson không chỉ mất kiên nhẫn với Điện Cẩm Linh. Phát biểu bên lề hội nghị Chiến lược Âu Châu Yalta, gọi tắt là YES thường niên tại Kyiv, ông cũng bày tỏ sự thất vọng với các đồng minh Âu Châu của Ukraine.

Các nhà lãnh đạo Âu Châu đã thảo luận về việc bảo đảm an ninh cho Ukraine trong nhiều tháng, với đề xuất mới nhất hình dung về việc điều động một lực lượng quân đội nước ngoài tại Ukraine để ngăn chặn một cuộc xâm lược khác có thể xảy ra của Nga — nhưng chỉ trong trường hợp ngừng bắn.

“Chúng ta đang gặp nguy cơ rơi vào tình huống con gà và quả trứng lố bịch, hoặc rơi vào cái bẫy của Putin, theo đó tất cả những bảo đảm an ninh và quân đội trên bộ đều không có ý nghĩa gì cho đến khi có lệnh ngừng bắn hoặc đình chiến.

“Và các điều kiện cho việc điều động đó, nếu chúng ta khăng khăng yêu cầu ngừng bắn, có thể sẽ không bao giờ được đáp ứng.”

Nga không có ý định ngừng chiến và các quan chức Điện Cẩm Linh cũng không hề che giấu điều này.

Nhà lãnh đạo quân đội Nga vào ngày 30 tháng 8 cho biết Mạc Tư Khoa sẽ tiếp tục chiến đấu ở tiền tuyến và tiến hành các cuộc tấn công bằng hỏa tiễn và máy bay điều khiển từ xa hàng loạt vào các thành phố của Ukraine.

Giải pháp của Johnson? Quân đội Âu Châu sẽ có mặt tại Ukraine ngay lập tức mà không cần chờ sự cho phép của Mạc Tư Khoa hoặc chấm dứt giao tranh.

“Cứ tiếp tục đi”, ông nói khi được hỏi liệu Âu Châu có cần đủ can đảm để vượt qua một trong nhiều lằn ranh đỏ của Nga trong cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine mà không mang lại kết quả gì hay không.

Ông cho biết: “Bạn cần thứ gì đó có thể thay đổi bộ não của Điện Cẩm Linh và khiến họ nhận ra rằng về cơ bản, về mặt chiến lược, mọi chuyện đã kết thúc”.

“Và mặc dù có thể không thể đưa Putin ra khỏi những nơi mà ông ta đang nắm giữ, nhưng thành công trong việc giữ lại những nơi còn lại sẽ rất đáng kể, đặc biệt là bởi vì phương Tây đã khẳng định cam kết của mình.

“Và cách để phương Tây khẳng định cam kết của mình là nói rằng, Liên minh Ý chí sẽ bắt đầu xuất hiện.”

Johnson muốn nhấn mạnh rằng quân đội Âu Châu sẽ có mặt để cung cấp huấn luyện và hậu cần thay vì chiến đấu, một phần vì “người Ukraine giỏi hơn nhiều so với người Tây Âu trong việc chiến đấu.”

“Nhưng về cơ bản, họ sẽ ở đó để chứng minh rằng Ukraine là bên quyết định lực lượng quân sự nào sẽ đến Ukraine, chứ không phải Nga”, ông nói thêm.

[Kyiv Independent: Boris Johnson calls for European troops on Ukrainian soil, tells Russia to 'bog off']

4. Máy bay điều khiển từ xa của Ukraine tấn công nhà máy hóa chất ở vùng Perm Krai, Nga, cách biên giới 1.800 km

Một máy bay điều khiển từ xa của Ukraine đã tấn công nhà máy Metafrax Chemicals ở vùng Perm Krai, Nga vào tối 13 tháng 9, kênh tin tức đối lập Astra của Nga đưa tin, trích dẫn cảnh quay từ người dân địa phương.

Vùng Perm nằm cách biên giới Nga-Ukraine hơn 1.800 km (1.118 dặm).

Vào khoảng 9:20 tối giờ địa phương ngày 13 tháng 9, Thống đốc vùng Perm, Dmitry Makhonin, báo cáo rằng một máy bay điều khiển từ xa của Ukraine đã tấn công một doanh nghiệp công nghiệp ở thành phố Gubakha. Ông không tiết lộ chi tiết về danh tính của doanh nghiệp này.

Astra sau đó xác định mục tiêu là nhà máy Metafrax Chemicals, một khu phức hợp lớn nằm ở Gubakha.

Năm 2023, nhà máy Metafrax Chemicals ở Gubakha đã khánh thành một cơ sở sản xuất Amoniac-Urê-Melamine, gọi tắt là AUM mới, được tường trình đã sản xuất 300.000 tấn amoniac trong tám tháng đầu tiên. Công ty này đã bị Anh và Ukraine trừng phạt.

Ukraine thường xuyên tiến hành các cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa tầm xa vào các mục tiêu công nghiệp và quân sự trên lãnh thổ Nga. Cơ quan tình báo quân sự Ukraine, gọi tắt là HUR đã thực hiện một cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa vào ngày 12 tháng 9 nhằm vào một nhà máy lọc dầu lớn ở Cộng hòa Bashkortostan của Nga, cách biên giới 1.500 km, theo các nguồn tin tình báo.

5. Hàng ngàn máy bay điều khiển từ xa nữa: Anh và Đức tài trợ cho cuộc tấn công chớp nhoáng vào dầu mỏ của Putin ở Kyiv

Ukraine sắp nhận được thêm nhiều hỏa tiễn tầm xa và máy bay điều khiển từ xa tốt nhất. Nhiều hơn nữa, và nhanh hơn nữa.

Tại cuộc họp giữa các nhà lãnh đạo Ukraine và đồng minh tại Luân Đôn vào thứ Ba, các quan chức Đức và Anh đã công bố riêng khoản đầu tư lớn vào năng lực tấn công sâu của Ukraine.

Đức sẽ chi thêm 350 triệu đô la cho vũ khí tầm xa cho Ukraine. Anh sẽ mua “hàng ngàn” máy bay điều khiển từ xa tấn công một chiều cho Ukraine trong năm tới.

Với việc một máy bay điều khiển từ xa tấn công của Ukraine cùng loại như Fire Point FP-1 có thể chỉ có giá 50.000 đô la—và một chiếc Ukroboronprom An-196 nặng hơn có thể có giá vài trăm ngàn đô la—thì khoản chi tiêu mới của Đức và Anh có thể đưa gần 10.000 máy bay điều khiển từ xa tấn công sâu lên đường băng vào mùa thu năm 2026.

Đó là… rất nhiều máy bay điều khiển từ xa. Và hầu hết chúng đều được thiết kế để tấn công lãnh thổ Nga. “Ukraine đang ngày càng đưa chiến tranh sang Nga”, phóng viên chiến trường người Mỹ gốc Ukraine David Kirichenko viết trong một bài luận mới cho The Atlantic Council.

Hồi tháng 12, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy tuyên bố Ukraine sẽ mua 30.000 máy bay điều khiển từ xa tấn công một chiều vào năm 2025. Nhưng rõ ràng sản lượng này sẽ vượt quá con số đó. Riêng Fire Point tuyên bố họ đang chế tạo 100 chiếc FP-1 mỗi ngày.

Kho vũ khí tấn công sâu nội địa của Ukraine bao gồm hàng chục loại máy bay điều khiển từ xa, trong đó có cả máy bay thể thao điều khiển từ xa có thể thả bom và sau đó quay trở lại căn cứ để nạp lại đạn. Ngoài ra, còn có một trong những hỏa tiễn hành trình phóng từ mặt đất mạnh nhất thế giới: Fire Point Flamingo mới: một “quái vật” nặng bảy tấn, có tầm bắn lên tới 3.000 km với đầu đạn nặng 1.100 kg.

Sau hai năm leo thang, chiến dịch tấn công sâu của Ukraine nhắm vào các căn cứ không quân, nhà máy và nhà máy lọc dầu của Nga giờ đây có thể đe dọa các mục tiêu nằm sâu hàng ngàn km bên trong lãnh thổ Nga. Tuy nhiên, các cuộc tấn công dữ dội nhất diễn ra ở phạm vi không quá 1.000 km tính từ biên giới với Ukraine.

Trong khu vực này, không có cơ sở nào an toàn. Hệ thống phòng không của Nga bị phân tán quá mỏng để bảo vệ mọi mục tiêu có thể.

Trong một loạt các cuộc tấn công ngày càng mang tính hủy diệt vào các nhà máy lọc dầu của Nga vào tháng trước, máy bay điều khiển từ xa của Ukraine đã làm giảm sản lượng lọc dầu của Nga tới 24%. Ngoài việc khiến nền kinh tế Nga thiệt hại hàng tỷ đô la, các cuộc tấn công vào các nhà máy lọc dầu còn dẫn đến tình trạng thiếu xăng ở một số khu vực của Nga.

[Europe Maidan: Thousands more drones: UK and Germany bankroll Kyiv blitz on Putin’s oil]

6. Tổng thống Zelenskiy kêu gọi các lệnh trừng phạt cứng rắn hơn của Hoa Kỳ, cảnh báo các cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa của Nga vào Ba Lan là ‘cuộc chiến của Putin’

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy đã thúc giục Hoa Kỳ và các đồng minh thực hiện các bước quyết liệt để ngăn chặn cỗ máy chiến tranh của Nga, kêu gọi áp dụng các lệnh trừng phạt và hạn chế thương mại cứng rắn hơn nhằm vào lĩnh vực năng lượng và các mặt hàng xuất khẩu quan trọng khác của Mạc Tư Khoa.

Tổng thống Zelenskiy phát biểu hôm Chúa Nhật, 14 Tháng Chín, rằng: “Chúng tôi đang trông đợi vào những bước đi mạnh mẽ từ Hoa Kỳ, phối hợp với các nước khác - các chính sách trừng phạt và thuế quan mạnh mẽ - sẽ là lập luận cho nhiều người trên khắp thế giới”.

Phát biểu của ông được đưa ra vài ngày sau khi máy bay điều khiển từ xa của Nga xâm phạm không phận Ba Lan và bị bắn hạ, đánh dấu lần đầu tiên lực lượng NATO trực tiếp giao chiến với các phương tiện trên không của Nga trong cuộc xâm lược toàn diện. Tổng thống Zelenskiy nhấn mạnh rằng những vi phạm như vậy nên được coi là mối đe dọa trực tiếp đối với toàn bộ lục địa Âu Châu.

“Mọi người đều thấy rằng máy bay điều khiển từ xa Nga tấn công Ba Lan cũng là cuộc chiến của Putin. Và đây là lời cảnh báo không chỉ cho Ba Lan mà còn cho toàn bộ Âu Châu,” ông nói. “Máy bay điều khiển từ xa Nga có thể bay xa hơn nhiều.”

Tổng thống Zelenskiy liên hệ khả năng tiếp tục chiến tranh của Nga với nguồn thu từ xuất khẩu dầu mỏ, khí đốt, uranium và các tài nguyên thiên nhiên khác. Ông cảnh báo rằng nếu không có áp lực kinh tế mạnh mẽ hơn, Điện Cẩm Linh sẽ có đủ khả năng tiếp tục tài trợ cho các hành động xâm lược của mình vô thời hạn.

“Đây thực sự là một cuộc chiến rất dài – một cuộc chiến về tham vọng, năng lực và ngân sách của Nga – và do đó là một cuộc chiến về dầu mỏ, khí đốt, uranium và các nguồn tài nguyên khác của Nga làm đầy kho bạc của Putin.”

Ông cũng chỉ trích những người trong cộng đồng quốc tế vẫn tiếp tục phản đối lời kêu gọi áp đặt các biện pháp trừng phạt khắc nghiệt hơn đối với Mạc Tư Khoa. “Tôi kêu gọi tất cả các đối tác ngừng tìm kiếm lý do để không áp đặt các biện pháp trừng phạt cụ thể - tất cả các đối tác: Âu Châu, Hoa Kỳ, G7 và các nước G20.”

“Cuộc chiến của Putin sẽ kết thúc khi ông ấy – và chỉ ông ấy – không thể tiếp tục nữa”, Tổng thống Zelenskiy kết luận.

7. Bí ẩn ở Donetsk: Phải chăng Ukraine vừa phóng hỏa tiễn hành trình bí mật?

Quân tiếp viện của Nga đang tràn vào Tỉnh Donetsk, chuẩn bị cho một cuộc tấn công cơ giới lớn mà nhiều nhà quan sát dự đoán sẽ diễn ra vào thành phố pháo đài Pokrovsk.

Nhưng quân đội Ukraine không chỉ ngồi chờ tấn công. Họ đang bố trí lực lượng tăng viện của mình xung quanh Pokrovsk. Và họ đang tấn công các trung đoàn Nga mới đến tại các điểm tập kết ở Thành phố Donetsk - có khả năng bằng một loại hỏa tiễn hành trình chưa từng được biết đến trước đây.

Việc Ukraine vẫn có thể gây bất ngờ cho giới quan sát bằng một loại hỏa tiễn mới thực ra không có gì đáng ngạc nhiên. Bốn mươi ba tháng sau cuộc chiến tranh toàn diện với Nga, Ukraine đã trở thành quốc gia dẫn đầu thế giới về công nghệ tấn công tầm sâu. Tất nhiên là vậy.

Hôm qua, quân đội Ukraine đã tấn công vào nhà máy luyện kim Topaz đã ngừng hoạt động ở rìa phía đông thành phố Donetsk, cách Pokrovsk 50 km về phía đông nam. Nhà máy này nổi tiếng là căn cứ hậu cần cho lực lượng Nga tiến về tiền tuyến Donetsk.

Một loạt đạn pháo từ trên không đã tấn công dữ dội vào Topaz. Hình ảnh và video từ nhà máy xác nhận có ít nhất ba loại đạn khác nhau. Thậm chí có thể còn nhiều hơn.

Trong số các loại vũ khí khác, có vẻ như Lực lượng Hệ thống Điều khiển từ xa hoặc các lực lượng đặc nhiệm Ukraine đã tấn công Topaz bằng máy bay An-196 cánh quạt và có thể là cả máy bay điều khiển từ xa tấn công Morok. Trong khi đó, không quân đã phóng hỏa tiễn hành trình Bars hoặc Peklo do nội địa sản xuất, cũng như hỏa tiễn hành trình Storm Shadow do Anh sản xuất.

Hỏa tiễn và máy bay điều khiển từ xa liên tiếp lao đến. Hình ảnh từ hiện trường vụ tấn công cho thấy thiệt hại nặng nề. Một số hình ảnh khác có thể đã tiết lộ các mảnh vỡ của một hỏa tiễn mới của Ukraine.

Hỏa tiễn có chiều dài 3m này dường như có thân và cánh bằng sợi thủy tinh đơn giản cùng một giá treo ở lưng để gắn động cơ phản lực thu nhỏ K-450 do công ty KingTech của Đài Loan sản xuất.

Xác máy bay không khớp với hình dáng thanh mảnh hơn của Peklo. Nó cũng không khớp với những thông tin ít ỏi mà chúng ta có thể biết về Bars. Hình ảnh đầu tiên về chiếc Bars gặp nạn dường như ám chỉ một loại động cơ khác - SW400 của công ty Swiwin Trung Quốc.

Liệu có loại hỏa tiễn hành trình thứ ba của Ukraine trong cùng loại với Peklo và Bars không? Hay các nhà thiết kế Bars đã chuyển sang sử dụng động cơ Đài Loan? Chúng tôi không biết.

Nhưng chúng ta không nên ngạc nhiên nếu cuộc tấn công Topaz liên quan đến một loại hỏa tiễn mới.

Các công ty Ukraine chế tạo máy bay điều khiển từ xa tấn công tầm xa với tốc độ hàng ngàn chiếc mỗi tháng—và quân đội cùng các lực lượng đặc nhiệm Ukraine phóng chúng tới các căn cứ không quân, nhà máy và nhà máy lọc dầu của Nga cách tiền tuyến tới 1.000 km, gần như hàng tuần.

Hồi tháng 12, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy tuyên bố Ukraine sẽ mua 30.000 máy bay điều khiển từ xa tấn công một chiều vào năm 2025. Rõ ràng là số lượng giao hàng thực tế sẽ vượt quá mục tiêu đó. Fire Point, công ty chế tạo Flamingo, tuyên bố họ hiện đang sản xuất 100 máy bay điều khiển từ xa tấn công FP-1 mỗi ngày.

Để tăng cường tầm bắn và hỏa lực cho chiến dịch tấn công sâu đang leo thang, Ukraine cũng đang phát triển các hỏa tiễn hành trình bao gồm Peklo, Bars và Flamingo. Hàng trăm triệu đô la tài trợ từ Anh và Đức đang giúp Ukraine đẩy mạnh sản xuất những hỏa tiễn mới này.

Peklo và Bars có thể có tầm bắn khoảng 800 km, nhiều khả năng với đầu đạn nhỏ - có thể nhẹ hơn 100 kg. Flamingo thuộc một đẳng cấp hoàn toàn khác. Nó được tường trình có tầm bắn 3.000 km với đầu đạn nặng 1.100 kg. Cả ba loại đều được trang bị động cơ phản lực - và do đó rất nhanh - và có thể được điều hướng bằng cách kết hợp vệ tinh và hệ thống quán tính bên trong.

Flamingo là vũ khí phóng từ mặt đất; Peklo và Bars có thể tương thích với máy bay ném bom Sukhoi Su-24 nâng cấp của lực lượng không quân Ukraine, loại máy bay này cũng phóng hỏa tiễn hành trình Storm Shadow và SCALP-EG mà Ukraine đã nhận được từ Vương quốc Anh, Pháp và Ý.

Người ta vẫn chưa rõ loại hỏa tiễn hành trình thứ tư của Ukraine - nếu thực sự đó là loại hỏa tiễn chúng ta chứng kiến trong cuộc đột kích Topaz - được phóng từ mặt đất hay từ trên không.

[Europe Maidan: Mystery in Donetsk: did Ukraine just launch a secret cruise missile?]

8. Đặc phái viên của Tổng thống Trump cảnh báo Hung Gia Lợi và Slovakia phải ngừng mua khí đốt và hạt nhân của Nga

Bộ trưởng Năng lượng Hoa Kỳ Chris Wright đã kêu gọi các nước Liên Hiệp Âu Châu còn lại mua nhiên liệu hóa thạch của Nga từ bỏ chiến dịch phản đối nỗ lực của khối này nhằm chấm dứt sự phụ thuộc vào Mạc Tư Khoa và thay vào đó mua từ Mỹ.

Phát biểu vào thứ sáu tại một sự kiện ở Brussels, nơi ông đã có các cuộc họp trong tuần này với các quan chức về cách tăng cường nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng của Mỹ và cắt đứt dòng tiền cho cuộc chiến của Nga ở Ukraine, Wright cho biết sẽ tốt hơn nếu Âu Châu nhận nguồn cung từ “những người bạn của mình”.

Khi được POLITICO hỏi liệu các quốc gia như Hung Gia Lợi và Slovakia, vốn phản đối nỗ lực của Ủy ban Âu Châu nhằm loại bỏ dần khí đốt của Nga, có nên chấm dứt giao dịch với Điện Cẩm Linh hay không, Wright trả lời “hoàn toàn có thể”.

“Chúng tôi muốn thay thế toàn bộ khí đốt của Nga. Tổng thống Trump, nước Mỹ và tất cả các quốc gia Liên Hiệp Âu Châu, chúng tôi muốn chấm dứt chiến tranh Nga-Ukraine”, Wright nói. “Chúng ta càng có thể ngăn chặn khả năng Nga tài trợ cho cuộc chiến tranh tàn khốc này thì càng tốt cho tất cả chúng ta. Vì vậy, câu trả lời cho câu hỏi của anh là hoàn toàn chính xác.”

Cùng lúc đó, Wright kêu gọi các nước Âu Châu tìm kiếm giải pháp thay thế cho năng lượng nguyên tử của Nga, nói rằng “chúng tôi muốn thấy công nghệ hạt nhân đến từ Hoa Kỳ hoặc từ chính Liên Hiệp Âu Châu”.

Hôm thứ Năm, Tòa án Tối cao Liên Hiệp Âu Châu đã ra phán quyết rằng Ủy ban đã sai khi cho phép Hung Gia Lợi cung cấp viện trợ nhà nước để tài trợ cho việc mở rộng đáng kể các cơ sở điện hạt nhân của mình với sự hỗ trợ của Nga. Tòa án Công lý cho biết các quan chức lẽ ra phải xác định xem việc xây dựng nhà máy Paks II, hợp tác với công ty nhà nước Rosatom của Nga, có vi phạm các quy tắc mua sắm hay không.

Thủ tướng theo chủ nghĩa dân túy của Hung Gia Lợi và đồng minh của Tổng thống Trump, Viktor Orbán, từ lâu đã vận động ủng hộ dự án Paks II — và phản đối các lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Âu Châu đối với Nga, bao gồm cả kế hoạch của Ủy viên Năng lượng Dan Jørgensen nhằm loại bỏ hoàn toàn việc nhập khẩu khí đốt từ nước này vào năm 2027.

[Politico: Hungary and Slovakia must quit Russian gas and nuclear, Trump envoy warns]

9. Kallas cảnh báo Liên Hiệp Âu Châu không được rơi vào bẫy nhượng bộ lãnh thổ của Nga

Kaja Kallas, nhà lãnh đạo chính sách đối ngoại của Liên Hiệp Âu Châu, đã cảnh báo trong một cuộc phỏng vấn ngày 13 tháng 9 nói về việc Ukraine từ bỏ lãnh thổ nằm trong kế hoạch của Nga và cho biết Âu Châu phải hợp tác chặt chẽ hơn với Washington để chống lại Mạc Tư Khoa.

“Người Nga muốn chúng ta thảo luận về những gì Ukraine phải từ bỏ để đổi lấy hòa bình, trong khi hoàn toàn phớt lờ sự thật rằng chính Điện Cẩm Linh cho đến nay vẫn chưa đưa ra bất kỳ nhượng bộ nào”, Kallas nói với trang tin tức Đức Redaktionsnetzwerk Deutschland. “Cuộc thảo luận về khả năng nhượng bộ lãnh thổ này là một cái bẫy, và chúng ta không được rơi vào đó... Phần thưởng cho hành động xâm lược sẽ là thêm chiến tranh, chứ không phải bớt đi.”

Nhà ngoại giao hàng đầu Âu Châu đã mô tả chiến thuật đàm phán ba bước của Nga: đòi hỏi những gì họ chưa từng có, tiếp theo là tối hậu thư và đe dọa, kết thúc bằng việc phương Tây sẵn sàng nhượng bộ các yêu cầu của Mạc Tư Khoa.

Những yêu sách tối đa của Nga bao gồm việc kiểm soát hoàn toàn bốn khu vực của Ukraine mà họ chỉ xâm lược một phần — các tỉnh Donetsk, Luhansk, Kherson và Zaporizhzhia. Moskva cũng yêu cầu Ukraine công nhận việc sáp nhập bất hợp pháp các khu vực này trên danh nghĩa pháp lý.

Trong hội nghị thượng đỉnh Alaska vào tháng trước, Putin đã vạch ra một kế hoạch hòa bình theo đó Ukraine sẽ nhượng lại lãnh thổ chưa bị tạm chiếm để đổi lấy lời hứa bằng văn bản của Mạc Tư Khoa rằng sẽ không xâm lược lại, tờ New York Times đưa tin.

Các quan chức cho biết với tờ New York Times rằng Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump ủng hộ đề xuất của Putin vì đây là cách nhanh nhất để đạt được hòa bình.

Mặc dù thừa nhận chính quyền Tổng thống Trump đã “thay đổi sâu sắc” cách thức Mỹ thực hiện chính sách đối ngoại, bà Kallas cho biết Washington vẫn là “đối tác quan trọng nhất” của Liên Hiệp Âu Châu trong việc chống lại các mối đe dọa từ Mạc Tư Khoa. Bà cho biết bà muốn cải thiện mối quan hệ giữa Washington và Brussels, và lưu ý rằng đã có những tiến triển trong những tuần gần đây.

Mặc dù Tổng thống Trump gợi ý về một cuộc gặp giữa Tổng thống Volodymyr Zelenskiy và Putin, nhà lãnh đạo Nga cho biết vào ngày 5 tháng 9 rằng ông “không thấy nhiều ý nghĩa” khi gặp người đồng cấp Ukraine.

Kallas cho biết Liên Hiệp Âu Châu nên tận dụng thời điểm Putin trì hoãn vì Tổng thống Trump “rất thiếu kiên nhẫn”.

“Luôn cần hai bên cho hòa bình, và một bên cho chiến tranh. Ukraine muốn hòa bình, người Mỹ muốn hòa bình, người Âu Châu muốn hòa bình. Người duy nhất chế giễu và nhạo báng bất kỳ nỗ lực hòa bình nào là Vladimir Putin”, bà nói.

Putin đã nói với đặc phái viên của Tổng thống Trump là Steve Witkoff rằng ông có ý định xâm lược khu vực Donbas của Ukraine vào cuối năm 2025, Tổng thống Zelenskiy cho biết trong một cuộc phỏng vấn với ABC News được công bố vào ngày 9 tháng 9.

Nhà lãnh đạo Ukraine cảnh báo rằng kế hoạch của Mạc Tư Khoa có thể khiến “nhiều năm và một triệu người thiệt mạng”, hoặc thậm chí “hai hoặc ba triệu xác chết” nếu Nga đẩy nhanh cuộc tấn công.

[Kyiv Independent: EU must not fall into Russian trap on territorial concessions, Kallas warns]

10. Rubio cho biết Mỹ không chắc Nga cố tình phóng máy bay điều khiển từ xa vào Ba Lan

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio cho biết vào ngày 13 tháng 9 rằng vẫn chưa rõ liệu vụ xâm nhập máy bay điều khiển từ xa gần đây của Nga vào không phận Ba Lan có phải là cố ý hay không.

Bình luận của Rubio được đưa ra ba ngày sau khi Ba Lan bắn hạ nhiều máy bay điều khiển từ xa của Nga trên lãnh thổ nước này, đánh dấu lần đầu tiên một quốc gia NATO giao chiến với các phương tiện quân sự của Nga kể từ khi cuộc chiến toàn diện ở Ukraine bắt đầu.

Khi được hỏi liệu Hoa Kỳ đã có quyết định cuối cùng nào liên quan đến vụ việc hay chưa, Rubio trả lời các phóng viên tại Căn cứ chung Andrews rằng: “Chúng tôi cho rằng đây là diễn biến không thể chấp nhận được, đáng tiếc và nguy hiểm”.

“ Tôi nghĩ sẽ mất thêm vài ngày nữa để mọi người hoàn toàn hiểu rõ — máy bay điều khiển từ xa được phóng đi một cách có chủ đích. Không còn nghi ngờ gì nữa, máy bay điều khiển từ xa được phóng đi một cách có chủ đích. Câu hỏi đặt ra là liệu máy bay điều khiển từ xa có được tấn công cụ thể vào Ba Lan hay không.”

Mười chín máy bay điều khiển từ xa của Nga đã được ghi nhận bay vào Ba Lan vào ngày 10 tháng 9, trong một hành động mà các quan chức Ba Lan mô tả là cố ý xâm phạm không phận nước này. Các phương tiện truyền thông Đức đưa tin rằng các máy bay điều khiển từ xa này đang hướng đến Sân bay Rzeszow, một trung tâm hậu cần quan trọng cho hàng viện trợ cho Ukraine.

Trong khi các nhà lãnh đạo Âu Châu nhanh chóng lên án vụ xâm nhập bằng máy bay điều khiển từ xa của Nga, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump vào ngày 11 tháng 9 cho rằng vụ xâm nhập này “có thể là một sai lầm”.

Các quan chức Ba Lan nhanh chóng bác bỏ đánh giá của Tổng thống Trump.

“Không, đó không phải là một sai lầm”, Ngoại trưởng Ba Lan Radoslaw Sikorski tuyên bố.

Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk cũng đưa ra những nhận xét tương tự: “Chúng tôi cũng mong rằng vụ tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa vào Ba Lan là một sai lầm”, ông nói. “Nhưng không phải vậy. Và chúng tôi biết điều đó.”

Tổng thống Trump nói rằng ông sẽ trừng phạt Mạc Tư Khoa nếu tất cả các đồng minh NATO ngừng mua dầu của Nga

Theo Rubio, Washington vẫn chưa bị thuyết phục. Ông cho biết vẫn đang “thu thập rất nhiều” thông tin để xác định liệu Nga có cố tình điều máy bay điều khiển từ xa vào Ba Lan hay không.

Ông cho biết: “Nếu đúng như vậy - nếu bằng chứng dẫn chúng ta đến đó - thì rõ ràng đó sẽ là một động thái leo thang nghiêm trọng”.

“Còn có một số khả năng khác nữa. Nhưng tôi nghĩ chúng tôi muốn nắm rõ mọi thông tin và tham khảo ý kiến các đồng minh trước khi đưa ra quyết định cụ thể.”

Để đối phó với cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa của Nga, NATO đã điều động Eastern Sentry, một nhiệm vụ nhằm tăng cường phòng thủ dọc theo sườn phía đông của liên minh để đối phó với sự xâm lược ngày càng leo thang của Nga.

Trong khuôn khổ sứ mệnh, Cộng hòa Tiệp sẽ cung cấp trực thăng Mi-171S, Đan Mạch sẽ đóng góp hai máy bay F-16 và một khinh hạm phòng không, Pháp sẽ đóng góp ba máy bay chiến đấu Rafale, và Đức sẽ đóng góp bốn máy bay Eurofighter. Anh cũng cho biết họ sẵn sàng hỗ trợ.

Tại cuộc họp khẩn cấp của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc được triệu tập vào ngày 12 tháng 9, Hoa Kỳ đã cam kết bảo vệ “từng tấc lãnh thổ của NATO” sau “những vụ vi phạm không phận đáng báo động”.

Nga tiếp tục phủ nhận trách nhiệm về vụ xâm phạm không phận bằng máy bay điều khiển từ xa. Vài ngày sau vụ xâm nhập, một máy bay điều khiển từ xa của Nga đã xâm phạm không phận Rumani, khiến nước này phải điều động máy bay chiến đấu để đáp trả.

 

1. Cho đến nay đã có ít nhất 261 giáo sĩ, tu sĩ bị nhà nước Nicaragua trục xuất

Theo tổ chức Colectivo Nicaragua Nunca Más, “ít nhất 261” giáo sĩ và tu sĩ Công Giáo đã bị chính phủ do Tổng thống Daniel Ortega lãnh đạo, trục xuất khỏi Nicaragua.

Báo cáo mang tên “Đức tin dưới lửa đạn”, được hãng tin EFE của Tây Ban Nha truyền đi, ghi rõ trong danh sách có Đức Cha Carlos Enrique Herrera Gutiérrez, cùng với các giám mục Silvio José Báez Ortega, Rolando José Álvarez Lagos, và Isidoro del Carmen Mora Ortega.

Tài liệu cũng nhắc đến việc trục xuất Đức Sứ thần Tòa Thánh, Đức Cha Waldemar Stanislaw Sommertag, vào tháng Ba năm 2022, cùng khoảng 140 linh mục thuộc nhiều giáo phận khác nhau tại Nicaragua. Danh sách còn có hơn 90 nữ tu, khoảng hơn 10 chủng sinh và 3 phó tế. Hơn 5.600 hiệp hội bị đóng cửa.

Tổ chức nói trên cũng nhắc rằng, từ năm 2018 đến 2025, chính quyền Nicaragua đã đóng cửa 5.609 hiệp hội phi lợi nhuận, trong đó có 1.294 hiệp hội tôn giáo. Ngoài ra, 54 cơ quan truyền thông cũng bị buộc ngừng hoạt động, gồm 22 cơ quan có tính chất tôn giáo, như kênh truyền hình và đài phát thanh. Các biện pháp này cũng tác động đến các tôn giáo khác, đặc biệt là các mục sư và thủ lãnh Tin lành.

2. Tiểu Chủng viện thánh Carlo Acutis khai giảng tại Viên Chăn

Một Tiểu Chủng viện vừa được khánh thành tại Viên Chăn, thủ đô của quốc gia Lào, và mang tên vị bổn mạng là Carlo Acutis, mới được Đức Thánh Cha Lêô XIV tôn phong hiển thánh, vào Chúa nhật ngày 07 tháng Chín vừa qua.

Sáng kiến và quyết định này đến từ Đức Cha Anthony Adoun Hongsaphong, Đại diện Tông tòa Viên Chăn. Ngài là người gốc Việt với tên là Antôn Hoàng Hữu Thư, năm nay 61 tuổi, được Tòa Thánh bổ nhiệm ngày 23 tháng Mười Hai năm ngoái, kế nhiệm Đức Hồng Y Louis-Marie Ling Mangkhanekhoun 80 tuổi, và đã chịu chức giám mục ngày 25 tháng Ba năm nay trước sự hiện diện của toàn thể các thành viên Hội đồng Giám mục Lào - Campuchia.

Đức Cha giải thích với hãng tin Fides của Bộ Loan báo Tin mừng, truyền đi ngày 05 tháng Chín vừa qua rằng:

“Chúng tôi tín thác và hy vọng vào sự chuyển cầu của thánh Carlo Acutis cho cộng đoàn nhỏ bé và cho giới trẻ của chúng tôi. Acutis là một tấm gương, và có thể trở thành nguồn cảm hứng quý giá cho các bạn trẻ. Đức tin, lòng sùng kính sâu xa của ngài đối với Thánh Thể - một đời sống thấm được Thánh Thể - khiến thánh nhân trở thành mẫu gương mà chúng tôi giới thiệu cho thanh thiếu niên Lào. Chúng tôi hy vọng gương sáng của thánh Acutis có thể mang lại hoa trái thánh thiện và ơn gọi linh mục mới cho Giáo hội của chúng tôi.”

Tiểu Chủng viện hiện đang đón nhận chín em trai khoảng 15 tuổi. Đức Cha nói thêm rằng:

“Chúng tôi là một Giáo hội nhỏ, chỉ có ít linh mục và tất cả đều là người Lào. Trong hoàn cảnh khó khăn này, chúng tôi không nản chí, nhưng cần giới thiệu cho các em và thanh niên con đường linh mục, khởi đầu hành trình phân định, cho những ai cảm thấy trong lòng có hạt giống ơn gọi của Thiên Chúa, để nhận ra xem họ có thể được đồng hành trong tiến trình đào tạo và đào sâu đức tin, tiến tới chức linh mục hay không.”

Đức Cha cũng giải thích rằng Tiểu Chủng viện Viên Chăn “không phải là một tòa nhà riêng biệt, chúng tôi không có cơ sở vật chất hay công trình lớn; Tiểu Chủng viện chỉ gồm vài căn phòng trong khuôn viên Nhà thờ Chính tòa Thánh Tâm. Các em đến từ các làng quê, sống cùng chúng tôi, trải nghiệm đời sống cộng đoàn, đi học trường công lập tại Viên Chăn và buổi chiều thì tham gia các giờ giáo lý, học tập và đào sâu đức tin.

Với những bước nhỏ này, chúng tôi cố gắng giữ lửa đức tin trong cộng đoàn, trong bối cảnh Lào nơi chính quyền vẫn kiểm soát cả đời sống Giáo hội. Các gia tấn Công Giáo nhìn chung rất vui khi gửi con cái tham gia trải nghiệm tại Tiểu Chủng viện. Chúng tôi cùng cầu nguyện để Chúa sai thêm thợ gặt đến cánh đồng nhỏ bé của Lào.”

Đức Cha Hoàng Hữu Thư - Hongsaphong cũng cho biết thanh thiếu niên Lào ngày nay chịu nhiều ảnh hưởng từ truyền thông, mạng xã hội và công nghệ mới, trong khi đời sống tinh thần ngày càng bị thu hẹp. “Ngoài ra, chúng tôi mất đi nhiều người trẻ vì làn sóng di cư: họ sang nước ngoài, nhất là Thái Lan, để tìm cơ hội học tập và việc làm, và xã hội Lào của chúng tôi bị mất mát nguồn nhân lực.”

Địa phận Tông tòa Viên Chăn chỉ có khoảng 1.000 tín hữu, trong khi cả nước Lào có khoảng 50.000 tín hữu, rải rác khắp nơi. “Chúng tôi chỉ có ba linh mục, và thường nhờ đến sự cộng tác của hơn 100 giáo lý viên để có thể đồng hành, thăm viếng và nâng đỡ các gia tấn Công Giáo, họ vẫn giữ vững đức tin trong đời sống thường ngày ở vùng nông thôn hay miền núi. Toàn bộ đời sống của chúng tôi là công trình của Thiên Chúa: trong những giới hạn do chính quyền và nhà chức trách địa phương áp đặt, chúng tôi vẫn tiến bước, phó thác nơi Chúa. Chúng tôi thi hành sứ vụ trong tinh thần khiêm tốn và bình an của Chúa, không đòi hỏi gì cho mình. Lời Chúa chính là sức mạnh của chúng tôi.”

3. Các Thánh của Năm Thánh

Linh mục Raymond J. de Souza, trên The Catholic Thing, ngày 7 tháng 9 năm 2025, nhận định rằng: Các Đức Giáo Hoàng đặc biệt chú trọng đến những vị được các ngài phong thánh trong Năm Thánh. Lễ phong thánh chung cho Pier Giorgio Frassati và Carlo Acutis hôm nay đánh dấu một điểm nhấn của Năm Thánh 2025, và có lẽ là một đỉnh cao trong triều giáo hoàng của Đức Lêô XIV.

Trong Năm Thánh 1900, Đức Giáo Hoàng Lêô XIII đã phong thánh cho hai vị thánh, cả hai đều được công chúng sùng kính rộng rãi, đó là Thánh Jean-Baptiste de La Salle và Thánh Rita thành Cascia. Không phải tất cả các vị thánh được phong thánh đều được sùng kính rộng rãi; hầu hết đều tương đối ít người biết đến. Trong các Năm Thánh, các Đức Giáo Hoàng cố gắng tìm kiếm những vị thánh được công chúng biết đến.

Đức Piô XII đáng kính đã phong thánh cho Maria Goretti vào năm 1950, người mà lòng sùng kính lan rộng đến mức đây là lễ phong thánh đầu tiên được tổ chức ngoài trời tại Quảng trường Thánh Phêrô, để đón tiếp hàng trăm ngàn người, bao gồm cả người mẹ 84 tuổi của vị thánh mới.

Năm 1975, Đức Phaolô VI đã phong thánh cho Elizabeth Ann Seton và Oliver Plunkett, người kế vị Thánh Patrick. Tử đạo năm 1681, Tổng Giám mục Armagh và Giáo chủ Toàn Ireland là một giáo sĩ thậm chí còn nổi tiếng hơn cả Thánh John Fisher. Việc phong thánh cho Plunkett đã hoàn tất việc nâng lên bàn thờ các vị tử đạo của cuộc Cải cách Anh, những người mà Đức Phaolô VI đã đặc biệt quan tâm.

Năm 2016, trong Năm Thánh Lòng Thương Xót đặc biệt, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã phong thánh cho Mẹ Teresa, mẫu gương của thế kỷ 20 về các công việc của lòng thương xót, cũng như José Sánchez del Río, vị tử đạo tuổi thiếu niên của Cristiada ở Mexico. Đức Thánh Cha cũng đã phong thánh cho Thánh Elizabeth Chúa Ba Ngôi, người cùng thời với Thánh Bông Hoa Nhỏ thuộc dòng Cát Minh. Hans Urs von Balthasar đã viết một cuốn sách về Thánh Têrêsa và Thánh Elizabeth, Hai Chị Em trong Chúa Thánh Thần, trong đó ngài sử dụng hình ảnh tuyệt vời mô tả các thánh như những con số nguyên tố của Thiên Chúa.

Đức Giáo Hoàng Piô XI và Thánh Gioan Phaolô II đã trang hoàng lịch Đại lễ một cách hoành tráng nhất với những lễ phong thánh nổi bật. Có thể năm 2025 sẽ được các thế hệ sau coi là tương tự.

Đức Giáo Hoàng Piô XI đã tập trung một số nghi lễ lớn vào đầu mùa hè năm 1925: Thánh Têrêsa thành Lisieux, Thánh Phêrô Canisius, Thánh Jean-Marie Vianney và Thánh Gioan Eudes, hai vị sau được phong chân phước cùng một ngày. Ngài cũng phong chân phước cho các Thánh Tử đạo Dòng Tên ở Bắc Mỹ vào tháng 6 và các Thánh Tử đạo Nam Hàn vào tháng 7. Đây là những vị thánh nổi tiếng và do đó đã có tác động tích cực làm tăng số lượng hành hương đến Rôma trong dịp Năm Thánh.

Đức Gioan Phaolô II đã chuẩn bị cho Đại Năm Thánh trong nhiều thập niên, và đã đề cập đến điều này ngay trong những đoạn đầu của thông điệp đầu tiên năm 1979. Chương trình phong thánh được lựa chọn rất kỹ lưỡng để đánh dấu sự kết thúc của thế kỷ toàn trị; ngài đã phong thánh cho các nhóm tử đạo từ cả Mexico và Trung Quốc, điều mà Trung Quốc đã phản đối kịch liệt bởi chế độ Cộng sản Trung Quốc, mặc dù các vị tử đạo này có trước cuộc cách mạng của Mao. Những lễ phong thánh này nhằm mục đích làm nổi bật “những vị tử đạo mới” của các chế độ tàn bạo trong thế kỷ kết thúc.

Ngài đã đến Fatima – chuyến đi năm thánh duy nhất của ngài bên ngoài vùng đất Kinh Thánh – để phong chân phước cho hai trẻ thị nhân, Francisco và Jacinta Marto, và để tiết lộ “bí mật thứ ba”, một phần lịch sử bị che giấu của thế kỷ 20. Ở trung tâm tất cả việc này, ngài đã đề xuất thông điệp Lòng Thương Xót Chúa, “giới hạn cuối cùng cho sự dữ trên thế giới”, với việc phong thánh cho Faustina Kowalska, “người con gái Ba Lan” này, người đã trở thành “vị thánh đầu tiên của thiên niên kỷ thứ ba”.

Ngoài ra, Đức Gioan Phaolô II đã phong thánh cho Katharine Drexel, một nhà tiên phong người Mỹ trong lĩnh vực giáo dục cho các nhóm thiểu số chủng tộc, và Josephine Bakhita, cựu nô lệ người Sudan, người hiện đang được tôn vinh là thánh bổn mạng chống lại nạn buôn người.

Ngoài Frassati và Acutis trong tháng này, các lễ phong thánh thông thường vào tháng Mười bao gồm Ignazio Choukrallah Maloyan, Peter To Rot, Vincenza Maria Poloni, Maria del Monte Carmelo Rendiles Martínez, Maria Troncatti, José Gregorio Hernández Cisneros và Bartolo Longo. Một vài cái tên nổi bật.

Peter To Rot, con trai của những người trở lại Công Giáo đầu tiên ở Papua New Guinea, là một giáo lý viên giáo dân. Các giáo lý viên là những tác nhân chủ chốt của công cuộc truyền giáo và dạy giáo lý ở những nơi khan hiếm linh mục. Ngài đã bị quân đội Nhật Bản xâm lược tử đạo vào tháng 7 năm 1945, bị giam giữ và bị giết vì tiếp tục công việc giảng dạy giáo lý và vì đã rao giảng chống lại chế độ đa thê, một chế độ mà quân Nhật đang cố gắng khôi phục ở Papua New Guinea. Là một người bảo vệ hôn nhân Kitô giáo và là người phản đối những giới hạn chuyên chế đối với tự do tôn giáo - Peter To Rot vẫn là một chủ đề nóng hổi như các tiêu đề báo ngày nay, và đã có một lượng người theo dõi đông đảo trong các Giáo hội trẻ ở Á Châu và Phi Châu.

Bác sĩ giáo dân thế kỷ 19, Tiến sĩ José Gregorio Hernández Cisneros, được nhiều người sùng kính ở Venezuela, nơi ông được tôn vinh ngay cả ngoài các tín hữu Công Giáo. Được biết đến với biệt danh “bác sĩ của người nghèo” vì đã cung cấp dịch vụ chăm sóc y tế cho người nghèo, ngài cũng là một học giả uyên bác, giảng dạy tại các bệnh viện đại học và được thúc đẩy bởi đức tin Công Giáo của mình. Ngài là tu sĩ Dòng Ba Phanxicô. Ngài đặc biệt gần gũi với người bệnh trong thời kỳ đại dịch cúm năm 1918, ông qua đời năm 1919, trớ trêu thay, ông bị một trong số ít xe cứu thương thời bấy giờ đâm trúng. Ông vẫn là một trong những anh hùng dân tộc của Venezuela, ngay cả khi chế độ Maduro đã quay lưng lại với người dân Venezuela và Giáo hội. Là một người có đức tin và khoa học, một bác sĩ thánh thiện khi ngành y đang chịu áp lực to lớn từ văn hóa tử thần, Tiến sĩ José Gregorio quả là một vị thánh của năm 2025.

Bartolo Longo là con trai của một bác sĩ sùng đạo, nhưng đã rời xa đức tin khi ông đến học đại học ở Naples. Không chỉ là sự trôi dạt – ông đã theo đuổi tà giáo và được “thụ phong” làm linh mục Satan. Chủ nghĩa Satan đã đẩy Bartolo đến bờ vực thẳm của sự đau khổ về tinh thần, đến mức ông từ bỏ nó, quay trở lại với đức tin Công Giáo và trở thành tu sĩ Dòng Ba Đa Minh vào năm 1871. Đức Gioan Phaolô II đã gọi ông là “Tông đồ của Kinh Mân Côi” trong lễ phong chân phước năm 1980 - ông và vợ sẽ chỉ đạo việc xây dựng một nhà thờ mới tại Pompeii, nay là Vương cung thánh đường Đức Mẹ Mân Côi Rất Thánh Pompeii. Đức Giáo Hoàng Lêô XIV sẽ phong thánh cho vị thánh gắn liền nhất với đền thờ này, sau khi cầu khẩn Đức Mẹ Pompeii trong lần hiện ra đầu tiên trên hành lang của Đền thờ Thánh Phêrô sau khi được bầu vào ngày 8 tháng 5 năm 2025, ngày lễ của ngài với tước hiệu đó.

Chủ nghĩa Satan và huyền bí đang bùng nổ, mặt trái của những câu chuyện vui vẻ trên báo chí Công Giáo về số lượng người lớn trở lại đạo ngày càng tăng và các mục vụ sinh viên sôi động. Một người cải đạo khỏi Satan hiện đang cần thiết hơn bao giờ hết so với thời của Bartolo Longo. Và ngài là một vị thánh của cuộc hành hương, một người cha của đền thờ Pompeii, khi các cuộc hành hương hấp dẫn ngay cả với những người không theo đạo (Compostela) và những người rất sùng đạo (Chartres).

Frassati và Acutis, những chàng trai trẻ với sự thánh thiện dễ gần và lôi cuốn, là những vị thánh tiêu biểu của năm 2025, nhưng toàn bộ nhóm thánh nhân năm thánh dường như sẽ tiếp tục tồn tại tốt đẹp qua nhiều thế hệ, giống như các vị thánh năm thánh của một thế kỷ trước.

4. Một lưỡi gươm xuyên thấu, Một niềm tin kiên vững

SUY NIỆM LỄ Đức Mẹ SẦU BI

“Một lưỡi gươm sẽ đâm thấu tâm hồn Mẹ” (Lc 2, 35).

Nơi tận cùng của nỗi đau bị lưỡi gươm xé nát tâm hồn, Đức Mẹ vẫn đứng ngay bên chân Thánh giá. Ở đó, nơi hủy diệt chính sự sống do chính mình rứt ruột sinh ra, Đức Mẹ vẫn giữ trọn niềm tín thác. Bởi tình yêu mến mà ngoài Đức Mẹ không ai có được, Mẹ sáng ngời trong vinh quang hiệp thông với Chúa Con để đổ tràn sự cứu độ khắp trần gian. Đức Mẹ biến đau thương thành hy lễ, biến nước mắt thành hy vọng. Học nơi Đức Mẹ, chúng ta cũng có thể đứng vững giữa bão tố cuộc đời, để dâng chính mình cùng với Đức Kitô cho phần rỗi nhân loại.

1. Mẹ trong niềm đau thẳm sâu.

Không có nỗi đau nào trên đời lớn hơn nỗi đau của một người mẹ mất con, nhất là mất con một cách thê thảm. Đức Maria đã trải qua nỗi đau ấy. Nhưng nơi Mẹ, nỗi đau còn sâu hơn bội phần: Con của Mẹ không chỉ là máu mủ của Mẹ, mà còn là Con Thiên Chúa hằng sống. Mẹ chứng kiến từng roi đòn, từng lời sỉ vả, từng nhát búa, từng chiếc đinh đóng xuyên vào thân xác Con. Mẹ nghe tiếng Con thở hổn hển, dõi mắt nhìn Con bị treo lơ lửng giữa trời và đất, bị phơi bày trước sự nhạo cười của nhân loại. Mẹ không gào thét, không đổ gục, nhưng lặng lẽ đứng đó, để một lưỡi gươm vô hình xuyên thấu tâm hồn Mẹ.

Có thể nói, nơi chân Thánh giá, chính Trái Tim Mẹ đã bị đóng đinh. Và cũng chính nơi đó, nỗi đau của Mẹ đã biến thành một của lễ. Mẹ không thể làm gì khác hơn là hiện diện, hiệp thông, và dâng hiến chính mình trong nỗi đau cùng cực ấy. Tình yêu của Mẹ không thoái lui, không tuyệt vọng, nhưng kiên vững. Nước mắt của Mẹ không khô cạn, nhưng hòa quyện với Máu Thánh Con mình để trở thành hạt giống hy vọng cho cả nhân loại.

2. Từ nỗi đau mở ra hy vọng.

Thư Do Thái viết: “Khi còn sống kiếp phàm nhân, Đức Giêsu đã lớn tiếng kêu van khóc lóc mà dâng lời khẩn nguyện… Người đã được nhậm lời” (Dt 5, 7). Tiếng kêu ấy không ngăn cản cái chết, nhưng mở ra sự sống vĩnh cửu. Đau thương của Thập giá không khép lại trong tuyệt vọng, nhưng mở ra cánh cửa Phục sinh.

Đức Maria đã cùng Con mình đi trọn con đường đau thương ấy. Mẹ tin rằng sự im lặng của Thiên Chúa không phải là sự bỏ rơi, nhưng là mầu nhiệm cứu độ. Mẹ tin rằng cái chết không phải là chấm hết, nhưng là hạt giống để nảy sinh một sự sống mới. Bởi thế, Mẹ đứng đó - không để bi lụy, không để cay đắng, nhưng để giữ vững ngọn lửa hy vọng.

Vì thế, ngày lễ Đức Mẹ Sầu Bi không phải chỉ là ngày để ta cúi đầu trước nỗi đau, mà còn là ngày để ta ngẩng lên nhìn thấy ánh sáng của hy vọng. Hy vọng ấy không phải là mơ tưởng hão huyền, nhưng là hoa trái của tình yêu hiến dâng, hoa trái của Thập giá, hoa trái của sự tin tưởng tuyệt đối nơi Thiên Chúa.

3. Học nơi Đức Maria: biến đau thương thành hy tế.

Cuộc đời mỗi người, sớm hay muộn, ít nhiều đều có những thập giá: bệnh tật, mất mát, bế tắc, phản bội, cô đơn... Nhiều khi ta chỉ muốn chạy trốn, hoặc gục ngã, hoặc kêu trách. Nhưng lễ Đức Mẹ Sầu Bi nhắc nhở: Không ai trong chúng ta chịu đau khổ một mình. Mẹ đã đi trước, Mẹ đã nếm đủ, Mẹ đã sống trọn. Và chính nơi Mẹ, ta tìm thấy một con đường: Biến đau thương thành hy tế, biến nước mắt thành lời cầu nguyện, biến thất vọng thành tín thác.

Ai đang đau khổ, xin đừng sợ. Hãy ôm lấy thập giá đời mình, như Đức Maria đã ôm lấy xác Con. Đó không phải là đầu hàng, nhưng là hiến dâng. Đó không phải là sự chấm hết, nhưng là khởi đầu của một sự sống mới. Khi ta dám hiến dâng chính mình trong nỗi đau, ta đang cùng Đức Mẹ bước lên núi Canvê, cùng Chúa Giêsu thắp sáng hy vọng phục sinh cho thế giới.

Ai đang vui tươi, hãy lắng nghe tiếng khóc của anh chị em mình. Đừng vô tình bước qua nỗi đau người khác. Hãy dừng lại, hãy cúi xuống, hãy chìa bàn tay. Hãy cùng Mẹ Maria trở thành niềm ủi an cho người đang rớm máu. Bởi sẽ không có tình yêu chân thật, nếu nó không là thứ tình yêu đồng hành và chia sẻ.

4. Yêu mến Thánh giá, yêu mến Mẹ Sầu Bi.

Khi chiêm ngắm Đức Mẹ Sầu Bi, ta không chỉ dừng lại ở thương cảm. Ta được mời gọi yêu mến Đức Mẹ hơn, và yêu mến Thánh giá hơn. Vì Thánh giá không còn là cây treo án tử, nhưng là cây sự sống. Và Mẹ Maria không còn chỉ là người mẹ đau thương, nhưng là người mẹ trao ban cho nhân loại sức mạnh của hy vọng.

Từ đây, ta nhìn cuộc đời khác đi:

* Thấy mỗi vết thương là cơ hội để yêu mến sâu hơn.

* Thấy mỗi giọt nước mắt là hạt giống nảy mầm thành hoa trái phục sinh.

* Thấy mỗi người anh chị em bên cạnh là hoa trái tình yêu Thiên Chúa ban cho, để ta trân trọng, để ta gìn giữ, để ta yêu thương.

Lm JB NGUYỄN MINH HÙNG (Phú Cường)