Những thách đố của thời đại Đức Leo XIII xưa và của chúng ta hôm nay với Đức Leo XIV
Giáo sư lịch sử, Tiến sĩ Donald Prudlo đã trao đổi với đài Vatican về việc Đức Giáo Hoàng Leo XIV chọn danh hiệu, tập trung vào những điểm tương đồng giữa những thách đố mà Đức Leo XIII phải đối diện trong thế kỷ 19 và thế giới mà chúng ta đang sống ngày nay.
(Tin Vatican - Christopher Wells)
Gặp gỡ Hồng Y đoàn trong cuộc gặp gỡ đầu tiên sau khi được bầu chọn vào chức vụ Giáo hoàng, Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã giải thích một phần lý do tại sao ngài chọn danh hiệu Leo cho triều đại giáo hoàng của ngài. “Có nhiều lý do khác nhau cho việc này”, ngài nói, trước khi giải thích ngài chọn danh hiệu Leo “chủ yếu là vì Đức Giáo Hoàng Leo XIII, trong thông điệp lịch sử Rerum novarum, để giải quyết vấn đề xã hội trong bối cảnh của cuộc cách mạng công nghiệp vĩ đại đầu tiên”.
“Trong thời đại của chúng ta”, ngài tiếp tục, “Giáo hội cung cấp cho mọi người kho tàng giáo huấn xã hội của mình để ứng phó với một cuộc cách mạng công nghiệp khác và với những phát triển trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo đặt ra những thách thức mới cho việc bảo vệ phẩm giá con người, công lý và lao động”.
Đức Giáo Hoàng Leo XIV gửi đến các Hồng Y: Giáo hội phải ứng phó với cuộc cách mạng kỹ thuật số
Giáo hoàng Leo XIII “sống trong thời kỳ xã hội có nhiều thay đổi sâu sắc, thời kỳ mà Giáo hội cần có câu trả lời cho nhiều vấn đề xã hội cấp bách của thời đại”, Tiến sĩ Donald Prudlo, Chủ tịch Warren về Nghiên cứu Công Giáo tại Đại học Tulsa, Oklahoma, cho biết.
Giống như Leo XIII, chúng ta cũng đang sống trong “thời kỳ xã hội có nhiều thay đổi to lớn” không chỉ thách thức Giáo hội và giáo huấn của Giáo hội “mà còn cả phẩm giá của con người”. Tiến sĩ Prudlo cho biết khi chọn tên của mình, Đức Giáo Hoàng Leo XIV cho thấy Giáo hội sẽ giải quyết “những vấn đề rất nghiêm trọng này” được đánh dấu bằng những thách thức đối với nhân loại và phẩm giá con người, và đặc biệt là những vấn đề do trí tuệ nhân tạo đặt ra.
Giống như thời Đức Giáo Hoàng Leo XIII, Giáo hội và thế giới đang trải qua "không chỉ là một kỷ nguyên của những thay đổi, mà là một sự thay đổi của kỷ nguyên, như Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã mô tả.
Trong cuộc phỏng vấn với đài Vatican, Tiến sĩ Prudlo đã đưa ra những điểm tương đồng giữa thời đại của Đức Giáo Hoàng Leo XIII và thời đại của chúng ta và những thách thức mà Giáo hội phải đối mặt ngày nay vào đầu triều đại của Đức Giáo Hoàng Leo XIV.
H: Tiến sĩ Prudlo, chúng tôi đã nghe [thứ Bảy] sáng từ Đức Giáo Hoàng Leo XIV khi ngài nói chuyện với các Hồng Y về một số lý do khiến ngài chọn tên của mình là Leo. Và ngài đặc biệt nhắc đến Leo XIII, vị Giáo hoàng cuối cùng mang tên này, nhà cải cách xã hội vĩ đại vào cuối thế kỷ 19. Xin ĐTC có thể chia sẻ với chúng tôi một chút về mối liên hệ giữa thời đại của Đức Giáo Hoàng Leo XIII và thời đại của chúng ta không?
Tiến sĩ Prudlo: Đức Giáo Hoàng Leo XIII trị vì từ năm 1878 đến năm 1903, vì vậy ngài là vị Giáo hoàng đầu tiên của thế kỷ 20. Ngài sống trong thời kỳ xã hội có nhiều thay đổi sâu sắc, thời kỳ mà Giáo hội cần câu trả lời cho nhiều vấn đề xã hội cấp bách của thời đại. Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã cho chúng ta biết lý do tại sao ngài chọn điều này, đặc biệt là khi nhắc đến điều vĩ đại của ngài, Tông huấn Xã hội Công Giáo, tông huấn Rerum novarum năm 1891, đã nêu ra các nền tảng cho tất cả các giáo huấn xã hội sau này.
Đức Giáo Hoàng Leo XIV cho hay, giống như thời của người tiền nhiệm, ngài đã sống trong một thời kỳ có nhiều thay đổi xã hội to lớn, một sự thay đổi không chỉ thách thức Giáo hội và các học thuyết của Giáo hội mà còn thách thức cả phẩm giá của con người.
Và vì vậy, khi ngài lấy tên này, ngài muốn chúng ta hiểu rằng cũng giống như Đức Giáo Hoàng Leo XIII đã sống trong thời kỳ chuyển tiếp... [hay đúng hơn là] giữa cuộc Cách mạng Công nghiệp, và ngài đã cố gắng đan xen một cách thức Công Giáo, một cách giải thích Công Giáo, giữa hai mối nguy hiểm song sinh của chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản tự do không bị ràng buộc.
Đức Giáo Hoàng Leo XIV cho chúng ta biết rằng vì những thách thức đối với nhân loại ngày nay và những thách thức đối với phẩm giá con người, đặc biệt là các vấn đề về trí tuệ nhân tạo, ngài đã lấy tên này để đánh dấu một giai đoạn mới mà Giáo hội sẽ tham gia vào những vấn đề rất nghiêm trọng này.
H: Đức Giáo Hoàng cũng đã nói về cuộc cách mạng công nghiệp mới. Vì vậy, một phần, Đức Leo XIII đã giải quyết cuộc cách mạng công nghiệp đầu tiên. Ông có thể giải thích một chút về điều đó và có thể đưa ra một hoặc hai suy nghĩ về những gì ông tưởng tượng Đức Giáo Hoàng đang nói đến một cuộc cách mạng công nghiệp mới không?
Vào thời của Đức Giáo Hoàng Leo XIII, xuất hiện cuộc đô thị hóa lớn. Mọi người di chuyển từ các trang trại về các thành phố trên khắp Châu Âu và Bắc Mỹ, và trong quá trình đó, họ đối diện với các điều kiện khó khăn của cuộc sống, những điều kiện lao động còn thiếu kém. Họ bị các chủ doanh nghiệp cản trở việc thành lập các công đoàn. Họ bị các hệ tư tưởng chính trị mới mua chuộc nhằm tìm cách lật đổ các hệ thống hiện có.
Và Đức Leo muốn củng cố quyền của người lao động. Ngài muốn củng cố phẩm giá của công việc của người lao động và phẩm giá của con người, đặc biệt là những thành tố trong xã hội quan trọng, trong gia đình nhân loại.
Đức Giáo Hoàng Leo XIV ngày nay nhìn thấy một điểm rẽ mới. Và điểm rẽ đó, tôi nghĩ, là sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo và cơ giới hóa, sự trỗi dậy của robot, và thách thức mà điều đó sẽ đặt ra trong mười, hai mươi năm tới, thậm chí có thể sớm hơn, đối với phẩm giá của lao động, đặc biệt là khi nó thách thức không chỉ lao động chân tay, tức là lao động của công nhân nhà máy mà Đức Leo XIII đã gặp phải, mà còn là lao động của công nhân viên chức, nhân viên văn phòng, người lập trình máy tính, người dạy học. Và ngài muốn đi đầu trong việc đảm bảo rằng sự chuyển đổi này, sự chuyển đổi quan trọng này trong nhân loại.
Giáo hội luôn đồng hành cùng nhân loại trong những cuộc chuyển đổi triệt để này trong 2.000 năm qua; Giáo hội cần có những suy tư cân nhắc, chân thực và dứt khoát giúp mọi người duy trì vị trí, cuộc sống của họ, trong công lý, trong phẩm giá của công việc và trong phẩm giá của nhân cách con người của họ.
H: Tôi muốn nhắc lại hai điều mà ngài đã nói khiến tôi ấn tượng. Một là, ngài đã nói về phẩm giá không chỉ của người lao động, mà còn của chính công việc. Và Đức Leo XIII cũng đã giải quyết hoàn cảnh khốn khổ của người lao động. Bạn đã đề cập đến sự thay đổi hiện nay từ hoàn cảnh của những người lao động chân tay, có lẽ là nhiều hơn những người lao động trí óc trong thời đại này. Nhưng chúng ta cũng thấy rất nhiều, rất nhiều khu vực trên thế giới nơi mọi người bị bóc lột trong các công việc như việc sản xuất, như sản phẩm cho thế giới phát triển. Và cả hai chủ đề đó đều rất quan trọng đối với Đức Giáo Hoàng Phanxicô. Và tôi nghĩ Đức Leo XIV đang nắm bắt được điều đó…
Tôi nghĩ ngài rất nhạy cảm với nhu cầu của những người lao động bị bóc lột, vì ngài từng là một giám mục truyền giáo ở Nam Mỹ. Ngài biết về các điều kiện của hệ thống kinh tế toàn cầu, rất thường dựa vào lao động giá rẻ và đôi khi, thật không may, là lao động nô lệ ở các quốc gia khác nhau trên thế giới.
Vì vậy, ngài sẽ là tiếng nói cho những người đó, giống như Đức Giáo Hoàng Leo XIII đã là tiếng nói cho những người không có tiếng nói trong cuộc Cách mạng Công nghiệp đầu tiên. Đức Giáo Hoàng Leo XIV sẽ tiếp tục truyền thống đó, và ngài sẽ là tiếng nói cho những người bị đe dọa, những người bị đe dọa bởi những hình thức bóc lột khác nhau, bất công trên thế giới hôm nay. Và theo nghĩa đó, ngài sẽ tiếp nối công trình của Đức Phanxicô.
H: Về Rerum novarum, như ĐTC đã nói, nó là một phần của bối cảnh quan điểm toàn diện về giáo huấn xã hội Công Giáo, nhưng các Giáo hoàng sau đó đã hành động, đặc biệt đối với vấn đề Giáo huấn về Xã hội (Rerum novarum). Chúng ta đã thấy Giáo hoàng Pius XI, khoảng 40 năm sau; và Paul VI, 80 năm sau; John Paul II, đã đánh dấu kỷ niệm 100 năm Rerum novarum. Và nó cũng đã được tiếp nối trong Tông huấn Magisterium của Đức Benedict và Francis. Nhưng có một câu hỏi mà một số người có thể hỏi: Giáo hoàng có quyền gì để giải quyết các vấn đề kinh tế? Họ có quyền gì để nói về mức lương tối thiểu, về các tiêu chuẩn cho người lao động, về cách chính phủ, quản lý và lao động tương tác với nhau. Vì vậy, có lẽ để kết thúc, xin ĐTC cho chúng tôi biết một chút về lý do tại sao các giáo hoàng và Giáo hội có thể nói về những vấn đề này?
Giáo hội nói chung, do Giáo hoàng lãnh đạo, có trách nhiệm lên tiếng về các vấn đề đức tin và đạo đức. Bây giờ, trong nhiều quyết định thận trọng, những quyết định hoàn toàn thận trọng, mọi người có thể có nhiều cách khác nhau để tiếp cận một vấn đề.
Nhưng có một số điều chắc chắn về mặt đạo đức, chẳng hạn như phẩm giá con người, quyền được hưởng mức lương có thể nuôi sống gia đình, bảo vệ gia đình trong phạm vi xã hội, bảo vệ quyền của người lao động.
Lý do Giáo hội lên tiếng về những điều này không phải là để đưa ra một chương trình chính trị cụ thể, mà là để vạch ra những ranh giới mà con người cá biệt không thể vượt qua được.
Người ta không thể phủ nhận phẩm giá con người của một người lao động bằng cách trả cho họ mức lương bất công. Và vì vậy, đây là điều mà Kinh thánh có đề cập tới. Đây là điều mà các Giáo hoàng đã củng cố trong suốt lịch sử.
Bạn đúng khi nói rằng Đức Leo XIII đã đưa ra điều này, chuẩn mực chung này được các Giáo hoàng thường xuyên nhắc lại. Và đó là lý do tại sao điều này thực sự là mối ưu tư với Đức Leo XIV và việc ngài nhận danh hiệu giáo hoàng, cùng sự tôn trọng sâu sắc của ngài đối với giáo huấn xã hội của Giáo hội và quyền can thiệp của Giáo hội để bảo vệ phẩm giá không chỉ của các tín hữu của mình mà còn của toàn thể nhân loại nữa.
Giáo sư lịch sử, Tiến sĩ Donald Prudlo đã trao đổi với đài Vatican về việc Đức Giáo Hoàng Leo XIV chọn danh hiệu, tập trung vào những điểm tương đồng giữa những thách đố mà Đức Leo XIII phải đối diện trong thế kỷ 19 và thế giới mà chúng ta đang sống ngày nay.
(Tin Vatican - Christopher Wells)
Gặp gỡ Hồng Y đoàn trong cuộc gặp gỡ đầu tiên sau khi được bầu chọn vào chức vụ Giáo hoàng, Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã giải thích một phần lý do tại sao ngài chọn danh hiệu Leo cho triều đại giáo hoàng của ngài. “Có nhiều lý do khác nhau cho việc này”, ngài nói, trước khi giải thích ngài chọn danh hiệu Leo “chủ yếu là vì Đức Giáo Hoàng Leo XIII, trong thông điệp lịch sử Rerum novarum, để giải quyết vấn đề xã hội trong bối cảnh của cuộc cách mạng công nghiệp vĩ đại đầu tiên”.
“Trong thời đại của chúng ta”, ngài tiếp tục, “Giáo hội cung cấp cho mọi người kho tàng giáo huấn xã hội của mình để ứng phó với một cuộc cách mạng công nghiệp khác và với những phát triển trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo đặt ra những thách thức mới cho việc bảo vệ phẩm giá con người, công lý và lao động”.
Đức Giáo Hoàng Leo XIV gửi đến các Hồng Y: Giáo hội phải ứng phó với cuộc cách mạng kỹ thuật số
Giáo hoàng Leo XIII “sống trong thời kỳ xã hội có nhiều thay đổi sâu sắc, thời kỳ mà Giáo hội cần có câu trả lời cho nhiều vấn đề xã hội cấp bách của thời đại”, Tiến sĩ Donald Prudlo, Chủ tịch Warren về Nghiên cứu Công Giáo tại Đại học Tulsa, Oklahoma, cho biết.
Giống như Leo XIII, chúng ta cũng đang sống trong “thời kỳ xã hội có nhiều thay đổi to lớn” không chỉ thách thức Giáo hội và giáo huấn của Giáo hội “mà còn cả phẩm giá của con người”. Tiến sĩ Prudlo cho biết khi chọn tên của mình, Đức Giáo Hoàng Leo XIV cho thấy Giáo hội sẽ giải quyết “những vấn đề rất nghiêm trọng này” được đánh dấu bằng những thách thức đối với nhân loại và phẩm giá con người, và đặc biệt là những vấn đề do trí tuệ nhân tạo đặt ra.
Giống như thời Đức Giáo Hoàng Leo XIII, Giáo hội và thế giới đang trải qua "không chỉ là một kỷ nguyên của những thay đổi, mà là một sự thay đổi của kỷ nguyên, như Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã mô tả.
Trong cuộc phỏng vấn với đài Vatican, Tiến sĩ Prudlo đã đưa ra những điểm tương đồng giữa thời đại của Đức Giáo Hoàng Leo XIII và thời đại của chúng ta và những thách thức mà Giáo hội phải đối mặt ngày nay vào đầu triều đại của Đức Giáo Hoàng Leo XIV.
H: Tiến sĩ Prudlo, chúng tôi đã nghe [thứ Bảy] sáng từ Đức Giáo Hoàng Leo XIV khi ngài nói chuyện với các Hồng Y về một số lý do khiến ngài chọn tên của mình là Leo. Và ngài đặc biệt nhắc đến Leo XIII, vị Giáo hoàng cuối cùng mang tên này, nhà cải cách xã hội vĩ đại vào cuối thế kỷ 19. Xin ĐTC có thể chia sẻ với chúng tôi một chút về mối liên hệ giữa thời đại của Đức Giáo Hoàng Leo XIII và thời đại của chúng ta không?
Tiến sĩ Prudlo: Đức Giáo Hoàng Leo XIII trị vì từ năm 1878 đến năm 1903, vì vậy ngài là vị Giáo hoàng đầu tiên của thế kỷ 20. Ngài sống trong thời kỳ xã hội có nhiều thay đổi sâu sắc, thời kỳ mà Giáo hội cần câu trả lời cho nhiều vấn đề xã hội cấp bách của thời đại. Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã cho chúng ta biết lý do tại sao ngài chọn điều này, đặc biệt là khi nhắc đến điều vĩ đại của ngài, Tông huấn Xã hội Công Giáo, tông huấn Rerum novarum năm 1891, đã nêu ra các nền tảng cho tất cả các giáo huấn xã hội sau này.
Đức Giáo Hoàng Leo XIV cho hay, giống như thời của người tiền nhiệm, ngài đã sống trong một thời kỳ có nhiều thay đổi xã hội to lớn, một sự thay đổi không chỉ thách thức Giáo hội và các học thuyết của Giáo hội mà còn thách thức cả phẩm giá của con người.
Và vì vậy, khi ngài lấy tên này, ngài muốn chúng ta hiểu rằng cũng giống như Đức Giáo Hoàng Leo XIII đã sống trong thời kỳ chuyển tiếp... [hay đúng hơn là] giữa cuộc Cách mạng Công nghiệp, và ngài đã cố gắng đan xen một cách thức Công Giáo, một cách giải thích Công Giáo, giữa hai mối nguy hiểm song sinh của chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản tự do không bị ràng buộc.
Đức Giáo Hoàng Leo XIV cho chúng ta biết rằng vì những thách thức đối với nhân loại ngày nay và những thách thức đối với phẩm giá con người, đặc biệt là các vấn đề về trí tuệ nhân tạo, ngài đã lấy tên này để đánh dấu một giai đoạn mới mà Giáo hội sẽ tham gia vào những vấn đề rất nghiêm trọng này.
H: Đức Giáo Hoàng cũng đã nói về cuộc cách mạng công nghiệp mới. Vì vậy, một phần, Đức Leo XIII đã giải quyết cuộc cách mạng công nghiệp đầu tiên. Ông có thể giải thích một chút về điều đó và có thể đưa ra một hoặc hai suy nghĩ về những gì ông tưởng tượng Đức Giáo Hoàng đang nói đến một cuộc cách mạng công nghiệp mới không?
Vào thời của Đức Giáo Hoàng Leo XIII, xuất hiện cuộc đô thị hóa lớn. Mọi người di chuyển từ các trang trại về các thành phố trên khắp Châu Âu và Bắc Mỹ, và trong quá trình đó, họ đối diện với các điều kiện khó khăn của cuộc sống, những điều kiện lao động còn thiếu kém. Họ bị các chủ doanh nghiệp cản trở việc thành lập các công đoàn. Họ bị các hệ tư tưởng chính trị mới mua chuộc nhằm tìm cách lật đổ các hệ thống hiện có.
Và Đức Leo muốn củng cố quyền của người lao động. Ngài muốn củng cố phẩm giá của công việc của người lao động và phẩm giá của con người, đặc biệt là những thành tố trong xã hội quan trọng, trong gia đình nhân loại.
Đức Giáo Hoàng Leo XIV ngày nay nhìn thấy một điểm rẽ mới. Và điểm rẽ đó, tôi nghĩ, là sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo và cơ giới hóa, sự trỗi dậy của robot, và thách thức mà điều đó sẽ đặt ra trong mười, hai mươi năm tới, thậm chí có thể sớm hơn, đối với phẩm giá của lao động, đặc biệt là khi nó thách thức không chỉ lao động chân tay, tức là lao động của công nhân nhà máy mà Đức Leo XIII đã gặp phải, mà còn là lao động của công nhân viên chức, nhân viên văn phòng, người lập trình máy tính, người dạy học. Và ngài muốn đi đầu trong việc đảm bảo rằng sự chuyển đổi này, sự chuyển đổi quan trọng này trong nhân loại.
Giáo hội luôn đồng hành cùng nhân loại trong những cuộc chuyển đổi triệt để này trong 2.000 năm qua; Giáo hội cần có những suy tư cân nhắc, chân thực và dứt khoát giúp mọi người duy trì vị trí, cuộc sống của họ, trong công lý, trong phẩm giá của công việc và trong phẩm giá của nhân cách con người của họ.
H: Tôi muốn nhắc lại hai điều mà ngài đã nói khiến tôi ấn tượng. Một là, ngài đã nói về phẩm giá không chỉ của người lao động, mà còn của chính công việc. Và Đức Leo XIII cũng đã giải quyết hoàn cảnh khốn khổ của người lao động. Bạn đã đề cập đến sự thay đổi hiện nay từ hoàn cảnh của những người lao động chân tay, có lẽ là nhiều hơn những người lao động trí óc trong thời đại này. Nhưng chúng ta cũng thấy rất nhiều, rất nhiều khu vực trên thế giới nơi mọi người bị bóc lột trong các công việc như việc sản xuất, như sản phẩm cho thế giới phát triển. Và cả hai chủ đề đó đều rất quan trọng đối với Đức Giáo Hoàng Phanxicô. Và tôi nghĩ Đức Leo XIV đang nắm bắt được điều đó…
Tôi nghĩ ngài rất nhạy cảm với nhu cầu của những người lao động bị bóc lột, vì ngài từng là một giám mục truyền giáo ở Nam Mỹ. Ngài biết về các điều kiện của hệ thống kinh tế toàn cầu, rất thường dựa vào lao động giá rẻ và đôi khi, thật không may, là lao động nô lệ ở các quốc gia khác nhau trên thế giới.
Vì vậy, ngài sẽ là tiếng nói cho những người đó, giống như Đức Giáo Hoàng Leo XIII đã là tiếng nói cho những người không có tiếng nói trong cuộc Cách mạng Công nghiệp đầu tiên. Đức Giáo Hoàng Leo XIV sẽ tiếp tục truyền thống đó, và ngài sẽ là tiếng nói cho những người bị đe dọa, những người bị đe dọa bởi những hình thức bóc lột khác nhau, bất công trên thế giới hôm nay. Và theo nghĩa đó, ngài sẽ tiếp nối công trình của Đức Phanxicô.
H: Về Rerum novarum, như ĐTC đã nói, nó là một phần của bối cảnh quan điểm toàn diện về giáo huấn xã hội Công Giáo, nhưng các Giáo hoàng sau đó đã hành động, đặc biệt đối với vấn đề Giáo huấn về Xã hội (Rerum novarum). Chúng ta đã thấy Giáo hoàng Pius XI, khoảng 40 năm sau; và Paul VI, 80 năm sau; John Paul II, đã đánh dấu kỷ niệm 100 năm Rerum novarum. Và nó cũng đã được tiếp nối trong Tông huấn Magisterium của Đức Benedict và Francis. Nhưng có một câu hỏi mà một số người có thể hỏi: Giáo hoàng có quyền gì để giải quyết các vấn đề kinh tế? Họ có quyền gì để nói về mức lương tối thiểu, về các tiêu chuẩn cho người lao động, về cách chính phủ, quản lý và lao động tương tác với nhau. Vì vậy, có lẽ để kết thúc, xin ĐTC cho chúng tôi biết một chút về lý do tại sao các giáo hoàng và Giáo hội có thể nói về những vấn đề này?
Giáo hội nói chung, do Giáo hoàng lãnh đạo, có trách nhiệm lên tiếng về các vấn đề đức tin và đạo đức. Bây giờ, trong nhiều quyết định thận trọng, những quyết định hoàn toàn thận trọng, mọi người có thể có nhiều cách khác nhau để tiếp cận một vấn đề.
Nhưng có một số điều chắc chắn về mặt đạo đức, chẳng hạn như phẩm giá con người, quyền được hưởng mức lương có thể nuôi sống gia đình, bảo vệ gia đình trong phạm vi xã hội, bảo vệ quyền của người lao động.
Lý do Giáo hội lên tiếng về những điều này không phải là để đưa ra một chương trình chính trị cụ thể, mà là để vạch ra những ranh giới mà con người cá biệt không thể vượt qua được.
Người ta không thể phủ nhận phẩm giá con người của một người lao động bằng cách trả cho họ mức lương bất công. Và vì vậy, đây là điều mà Kinh thánh có đề cập tới. Đây là điều mà các Giáo hoàng đã củng cố trong suốt lịch sử.
Bạn đúng khi nói rằng Đức Leo XIII đã đưa ra điều này, chuẩn mực chung này được các Giáo hoàng thường xuyên nhắc lại. Và đó là lý do tại sao điều này thực sự là mối ưu tư với Đức Leo XIV và việc ngài nhận danh hiệu giáo hoàng, cùng sự tôn trọng sâu sắc của ngài đối với giáo huấn xã hội của Giáo hội và quyền can thiệp của Giáo hội để bảo vệ phẩm giá không chỉ của các tín hữu của mình mà còn của toàn thể nhân loại nữa.