Hôm Thứ Tư, 14 Tháng Năm, tờ National Catholic Register có bài xã luận nhan đề “Pope Leo XIV and the Challenge of AI”, nghĩa là “Đức Giáo Hoàng Lêô XIV và Thách Thức của Trí Tuệ Nhân Tạo”.

Nguyên bản tiếng Anh có thể xem tại đây. Dưới đây là bản dịch toàn văn sang Việt Ngữ.



Đức Giáo Hoàng Lêô XIV đã có bài phát biểu đầu tiên trước Hồng Y đoàn tại Hội trường Thượng hội đồng vào ngày 10 tháng 5 năm 2025 tại Thành phố Vatican.

Khi Giáo hoàng Lêô XIV tiết lộ lý do chính cho việc ngài chọn tông hiệu hai ngày sau cuộc bầu cử lịch sử vào ngày 8 tháng 5, thì đó không phải là điều ngạc nhiên lớn.

Như nhiều nhà quan sát đã đoán trước, vị giáo hoàng người Mỹ đầu tiên trong lịch sử Giáo hội muốn truyền đạt sự liên tục của mình với Đức Giáo Hoàng Lêô XIII, người nổi tiếng nhất với những lời dạy về “công lý xã hội” trong thông điệp nổi tiếng Rerum Novarum hay Tân Sự năm 1891 của ngài. Nhưng điều bất ngờ là cách trực tiếp mà Đức Giáo Hoàng Lêô XIV liên kết việc lựa chọn tông hiệu của mình với thách thức mà trí tuệ nhân tạo đặt ra cho nhân loại đương đại.

Có thể có người đã bỏ lỡ lời khuyên rõ ràng này về ưu tiên cốt lõi trong nhiệm kỳ giáo hoàng đang diễn ra của mình, nến Đức Tân Giáo Hoàng đã một lần nữa nhắc đến vấn đề Trí Tuệ Nhân Tạo trong cuộc họp công khai đầu tiên tại Vatican với các nhà báo đã đưa tin về Cơ Mật Viện bầu giáo hoàng.

Tại sao Đức Giáo Hoàng Lêô lại nhấn mạnh vấn đề này một cách nổi bật ngay từ đầu nhiệm kỳ giáo hoàng của ngài — và chúng ta có thể kết luận gì về đường lối mà ngài dự định thực hiện để giải quyết vấn đề này?

Đầu tiên và quan trọng nhất, đó là vì ngài thấy trước được tiềm năng của Trí Tuệ Nhân Tạo trong việc cải tổ cơ bản xã hội loài người, theo cách tương tự như cách mà Cách mạng Công nghiệp đã đảo lộn trật tự xã hội dưới thời Đức Lêô XIII.

Đặc biệt, Đức Tân Giáo Hoàng của chúng ta lo ngại rằng trí tuệ nhân tạo, nếu bị áp dụng sai cách, sẽ chỉ mang lại lợi ích cho những người giàu có và quyền lực và gây ra thiệt hại sâu sắc cho số lượng lớn người lao động, những người có nguy cơ mất việc vì Trí Tuệ Nhân Tạo có khả năng thay thế họ, và cho các nhóm khác bị từ chối phần chia công bằng trong khối tài sản và cơ hội khổng lồ mà Trí Tuệ Nhân Tạo có khả năng tạo ra.

Đức Giáo Hoàng Lêô không phải là người duy nhất bày tỏ mối quan ngại này. Cùng ngày ngài nêu bật những thách thức của Trí Tuệ Nhân Tạo đối với các nhà báo, tờ The Wall Street Journal đã xuất bản một bài báo trích dẫn lời một Giám đốc đã cảnh báo nhân viên của mình vào tháng 4 rằng “Trí Tuệ Nhân Tạo đang nhắm đến công việc của các bạn. Chết tiệt, nó cũng đang nhắm đến công việc của tôi nữa”.

Chỉ vài ngày sau khi Đức Lêô được bầu vào ngôi Giáo Hoàng, sẽ là cực kỳ ngu ngốc khi cố gắng vạch ra chi tiết về những gì ngài có thể truyền đạt về sự tham gia với Trí Tuệ Nhân Tạo. Điều có thể nói một cách an toàn là trong đường lối chung của mình, ngài có ý định noi theo phương pháp luận mang tính xây dựng mà vị Giáo Hoàng Lêô trước đã mô phỏng liên quan đến sự tàn phá mà những thập niên đầu tiên của Cách mạng Công nghiệp gây ra cho các gia đình lao động và các nhóm xã hội thiệt thòi khác.

Trong khi thông điệp Rerum Novarum hay Tân Sự bác bỏ cả hai thái cực của chủ nghĩa tư bản không kiềm chế và chủ nghĩa xã hội tịch thu, Lêô XIII không lên án công nghiệp hóa nói chung, không giống như một số tiếng nói phản động hơn của thời đại ngài. Thay vào đó, ngài nhấn mạnh rằng trật tự xã hội mới phải được truyền chân lý Kitô giáo, để nhân bản hóa những thay đổi kinh tế cơ bản đang diễn ra và đặt lợi ích của chúng vào việc phục vụ cho phẩm giá bình đẳng của mọi con người.

Tương tự như vậy, Đức Tân Giáo Hoàng Lêô cũng có ý định tham gia vào thế giới hậu công nghiệp đang thay đổi nhanh chóng của chúng ta, để nhân bản hóa việc đưa trí tuệ nhân tạo vào sử dụng rộng rãi thông qua cuộc gặp gỡ sáng tạo với trí tuệ thiêng liêng trong Phúc âm của Chúa Giêsu.

Như Đức Lêô đã nói với Hồng Y đoàn vào ngày 10 tháng 5, “Trong thời đại của chúng ta, Giáo hội trao cho mọi người kho tàng giáo huấn xã hội của mình để ứng phó với một cuộc cách mạng công nghiệp khác và với những phát triển trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo đặt ra những thách thức mới cho việc bảo vệ phẩm giá con người, công lý và lao động.”

Một số quan sát bổ sung về tính cách của Đức Lêô, và sự lựa chọn tông hiệu của ngài, cũng có vẻ phù hợp trong bối cảnh này. Ngay từ khoảnh khắc ngài bước ra ban công của Đền Thờ Thánh Phêrô, phát biểu trước đám đông lớn tụ tập ở quảng trường bên dưới và thế giới bên ngoài bằng những lời đầu tiên của mình “Bình an cho tất cả anh chị em”, sự điềm tĩnh sâu sắc của vị Giáo hoàng mới đắc cử đã gây ấn tượng mạnh.

Và giống như hầu hết người Mỹ, ngài có lẽ có xu hướng tìm ra các giải pháp cụ thể và thực tế cho các vấn đề bất cứ khi nào có thể.

Điều thứ ba cần ghi nhớ là nghĩa đen của từ Lêô trong tiếng Anh: Như Đức Thánh Cha đã biết khi ngài đưa ra lựa chọn của mình, nó có nghĩa là “sư tử”, và sư tử tượng trưng cho cả sức mạnh và lòng dũng cảm.

Tính thực tế, sự điềm tĩnh, lòng can đảm và sức mạnh. Đó là bộ tứ mạnh mẽ của các thuộc tính tích cực để giải quyết những thách thức của Trí Tuệ Nhân Tạo — và thực sự là cho tất cả sứ mệnh truyền giáo to lớn hiện đã được Chúa giao phó cho sự quản lý của vị giáo hoàng đầu tiên sinh ra tại Hoa Kỳ.

Source:National Catholic Register