1. Tổng thống Trump chọc quê Iran bằng bài đăng về ‘Thay đổi chế độ’
Tổng thống Trump đã hỏi vào Chúa Nhật tại sao “sẽ không” có “thay đổi chế độ” ở Iran nếu chính phủ nước này không thể “LÀM CHO IRAN VĨ ĐẠI TRỞ LẠI”.
Bình luận của Tổng thống Trump được đưa ra sau khi nhiều quan chức cao cấp trong chính quyền cho biết thay đổi chế độ không phải là mục tiêu của Hoa Kỳ khi nhắm vào ba cơ sở hạt nhân chính của Iran vào cuối tuần này.
Tối thứ Bảy, Tổng thống Trump đã tuyên bố về những gì ông mô tả là một “cuộc tấn công rất thành công” vào ba địa điểm hạt nhân của Iran tại Fordow, Natanz và Isfahan.
Các quan chức Hoa Kỳ cho biết các cuộc tấn công đã gây ra thiệt hại nghiêm trọng, nhưng vẫn còn nhiều câu hỏi về mức độ thiệt hại thực tế và mức độ ảnh hưởng của nó đến chương trình hạt nhân của Iran.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ca ngợi chính quyền Tổng thống Trump vì đã có lập trường tấn công trong cuộc xung đột, điều mà các quan chức Israel đã ủng hộ mạnh mẽ kể từ khi Israel lần đầu tiên châm ngòi cho cuộc chiến vào ngày 13 tháng 6. Người Israel cho biết Hoa Kỳ nên tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran vì Tehran đang tiến gần đến việc phát triển vũ khí hạt nhân. Iran phủ nhận cáo buộc này, nói rằng chương trình hạt nhân của họ là vì mục đích dân sự.
Quyết định tấn công của Tổng thống Trump đã bị lên án từ đảng Dân chủ và một số đảng Cộng hòa và làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến tranh rộng lớn hơn ở Trung Đông. Một số nhà lập pháp cũng cáo buộc tổng thống vi phạm luật pháp vì ông bật đèn xanh cho các cuộc tấn công mà không có sự cho phép của quốc hội.
Trong khi đó, Iran tuyên bố sẽ trả đũa, cáo buộc Hoa Kỳ đã vượt qua “lằn ranh đỏ rất lớn” với quyết định tấn công ba địa điểm hạt nhân bằng bom phá hầm trú ẩn kiên cố nặng 30.000 pound hay 13600 kg.
“Về mặt chính trị, sử dụng thuật ngữ 'Thay đổi chế độ' là không chính xác, nhưng nếu Chế độ Iran hiện tại không thể LÀM CHO IRAN VĨ ĐẠI TRỞ LẠI, tại sao lại không có sự thay đổi chế độ???” tổng thống viết. “MIGA!!!”
Vài giờ trước đó, bộ trưởng quốc phòng của Tổng thống Trump đã nhấn mạnh trong bài phát biểu công khai rằng chính quyền không tìm cách thay đổi chế độ ở Iran.
Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth phát biểu với các phóng viên tại Ngũ Giác Đài vào sáng Chúa Nhật rằng: “Nhiệm vụ này không phải và chưa từng nhằm mục đích thay đổi chế độ”.
Phó Tổng thống JD Vance trả lời phỏng vấn với Kristen Welker của NBC News trong chương trình Meet the Press hôm Chúa Nhật rằng Hoa Kỳ không có chiến tranh với Iran mà là với chương trình hạt nhân của nước này.
Trong khi đó, Tehran đáp trả các cuộc không kích của Hoa Kỳ bằng một loạt hỏa tiễn bắn vào Israel khiến nhiều người bị thương và phá hủy các tòa nhà ở Tel Aviv.
Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian cũng nói với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron rằng nước này sẽ trả đũa, nói rằng, “Hoa Kỳ đã tấn công chúng tôi; bạn sẽ làm gì trong tình huống như vậy? Tất nhiên, họ phải nhận được phản ứng đáp trả cho hành động xâm lược của họ.”
[Newsweek: Trump Trolls Iran With Post About 'Regime Change']
2. ‘Máy bay điều khiển từ xa của Ukraine sẽ loại khỏi vòng chiến mọi người lính Nga’ — Tổng thống Zelenskiy đáp trả lời đe dọa của Putin về việc chinh phục toàn bộ Ukraine
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy ngày 21 tháng 6 đã phản hồi lại những tuyên bố gần đây của Putin về Ukraine, nói rằng Ukraine có ý định tự vệ và chính phủ đã đưa ra một số quyết định nhằm tăng cường an ninh trước những mối đe dọa từ Điện Cẩm Linh.
Putin tuyên bố “toàn bộ Ukraine” thuộc về Nga trong bài phát biểu ngày 20 tháng 6 tại Diễn đàn Kinh tế Quốc tế St. Petersburg, chỉ ra tham vọng lãnh thổ tối đa của Mạc Tư Khoa tại Ukraine.
“Bất cứ nơi nào có bàn chân của người lính Nga thì đó là đất Nga”, ông nói.
Trong bài phát biểu buổi tối Chúa Nhật, 22 Tháng Sáu, Tổng thống Zelenskiy mô tả bài phát biểu của Putin là một “màn trình diễn” nhưng cho biết Ukraine đang coi trọng các mối đe dọa.
“Nhưng khi một kẻ giết người nói rằng hắn muốn giết người, chúng tôi sẽ coi đó là hành động nghiêm trọng và sẽ cùng với các đối tác của mình phản ứng”, Tổng thống Zelenskiy nói.
“Tôi hy vọng với tất cả các đối tác của chúng tôi”, ông nói thêm, có thể ám chỉ đến sự hỗ trợ ngày càng giảm sút của Hoa Kỳ dành cho Ukraine dưới thời Tổng thống Trump.
Tổng thống Zelenskiy cho biết ông đã có các cuộc họp với Vasyl Maliuk, nhà lãnh đạo Cơ quan An ninh Ukraine, gọi tắt là SBU, Tổng tư lệnh Oleksandr Syrskyi và Ngoại trưởng Andrii Sybiha về cách tăng cường quốc phòng của Ukraine và sự hỗ trợ quốc tế.
“Tất nhiên, chúng tôi sẽ tìm thấy máy bay điều khiển từ xa của Ukraine cho từng bước chân của mỗi người lính Nga”, ông nói. “Tất nhiên, Ukraine sẽ tự vệ”.
Tổng thống Zelenskiy cho biết chính phủ Ukraine đã đưa ra một số quyết định trước những lời đe dọa công khai của Nga. Những quyết định này bao gồm cải tổ ngoại giao hoàn toàn và chuyển đổi Bộ Ngoại giao Ukraine, tăng cường nỗ lực phối hợp các lệnh trừng phạt quốc tế và tài trợ nhiều hơn cho việc phát triển máy bay điều khiển từ xa.
Tổng thống Zelenskiy cho biết các chỉ thị của Kyiv dành cho SBU vẫn được giữ bí mật.
[Kyiv Independent: 'Ukrainian drones for the foot of every Russian soldier' — Zelensky responds to Putin's threat to conquer all Ukraine]
3. Iran cảnh báo các cuộc tấn công của Hoa Kỳ sẽ có ‘hậu quả lâu dài’; Âu Châu kêu gọi bình tĩnh
Iran cho biết vào Chúa Nhật rằng các cuộc không kích của Hoa Kỳ nhằm vào ba cơ sở hạt nhân quan trọng của Iran sẽ gây ra “hậu quả lâu dài” khi Tehran khẳng định quyền tự vệ của mình trước những gì họ gọi là “vi phạm nghiêm trọng” luật pháp quốc tế.
Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi nhận định rằng việc Hoa Kỳ ném bom các cơ sở hạt nhân Fordo, Natanz và Isfahan của Iran là “hành vi cực kỳ nguy hiểm, vô luật pháp và phạm tội”.
Các cuộc tấn công của Mỹ “là vô lý và sẽ có hậu quả lâu dài”, ông nói. “Iran dành mọi lựa chọn để bảo vệ chủ quyền, lợi ích và người dân của mình”.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết vào cuối ngày thứ Bảy rằng vụ đánh bom các địa điểm hạt nhân lớn là một “cuộc tấn công rất thành công” và đe dọa sẽ có thêm các cuộc tấn công nếu Tehran không làm hòa. Nhà máy làm giàu Fordo bị tấn công được Tổng thống Trump mô tả là “hoàn toàn và toàn bộ bị xóa sổ”.
Tổng thống Trump cũng cho biết rằng “bất kỳ hành động trả đũa nào của Iran chống lại Hoa Kỳ sẽ phải đối mặt với sức mạnh lớn hơn nhiều so với những gì đã chứng kiến” vào đêm thứ Bảy.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hoan nghênh cuộc không kích của Mỹ và ca ngợi “quyết định táo bạo” của Tổng thống Trump là động thái “sẽ thay đổi lịch sử”.
Nhưng các nhà lãnh đạo Âu Châu kêu gọi bình tĩnh khi lo ngại ở Trung Đông leo thang.
“Với căng thẳng ở Trung Đông đang ở đỉnh điểm mới, sự ổn định phải là ưu tiên hàng đầu”, Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen cho biết trong một bài đăng trên X. “Tôn trọng luật pháp quốc tế là rất quan trọng”. Bà kêu gọi Iran “tham gia vào một giải pháp ngoại giao đáng tin cậy”.
Chủ tịch Hội đồng Âu Châu António Costa cũng thúc giục ngoại giao. “Tôi kêu gọi tất cả các bên thể hiện sự kiềm chế và tôn trọng luật pháp quốc tế và an toàn hạt nhân. Ngoại giao vẫn là cách duy nhất để mang lại hòa bình và an ninh cho khu vực Trung Đông”, ông nói trên X.
Trong khi đó, Thủ tướng Anh Keir Starmer kêu gọi hạ nhiệt căng thẳng và thúc giục Iran quay lại đàm phán ngoại giao để giải quyết “mối đe dọa nghiêm trọng” từ chương trình hạt nhân của nước này. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng đồng tình với lời kêu gọi đó và thúc giục Iran “kiềm chế tối đa trong bối cảnh nguy hiểm này”.
Nhưng Araghchi cáo buộc cả Israel và Washington cố tình phá hoại các nỗ lực ngoại giao nhằm giải quyết căng thẳng về chương trình hạt nhân của Tehran.
“Tuần trước, chúng tôi đang đàm phán với Hoa Kỳ khi Israel quyết định phá vỡ ngoại giao đó. Tuần này, chúng tôi đã đàm phán với E3/Liên Hiệp Âu Châu khi Hoa Kỳ quyết định phá vỡ ngoại giao đó,” Araghchi nói trên X. “Bạn sẽ rút ra kết luận gì?”
Bộ Ngoại giao Nga “lên án mạnh mẽ” các cuộc không kích của Hoa Kỳ, gọi đó là “sự vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế”. Trong tuyên bố trên Telegram, bộ này cho biết các cuộc tấn công đánh dấu “một sự leo thang nguy hiểm... tiềm ẩn nguy cơ làm suy yếu thêm an ninh khu vực và toàn cầu”. Trung Quốc cũng lên án hành động của Hoa Kỳ.
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, gọi tắt là IAEA, cơ quan giám sát hạt nhân của Liên Hiệp Quốc, báo cáo không có sự gia tăng mức độ bức xạ bên ngoài sau các cuộc không kích.
Tổng giám đốc IAEA Rafael Grossi cho biết trong bài đăng trên X rằng ông đã triệu tập một cuộc họp khẩn cấp vào thứ Hai sau cuộc không kích của Hoa Kỳ “do tình hình cấp bách ở Iran”.
[Kyiv Independent: Iran warns US strikes to have ‘everlasting consequences;’ Europe urges calm]
4. Hoa Kỳ ném bom Iran: Nhìn kỹ hơn vào máy bay ném bom B-2 được sử dụng trong các cuộc không kích
Khi máy bay ném bom tàng hình B-2 của Hoa Kỳ cất cánh từ Căn cứ Không quân Whiteman ở Missouri vào thứ Bảy và sau đó tấn công địa điểm hạt nhân Fordow của Iran trong chiến dịch B-2 lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ, Newsweek đã trao đổi với Naveed Jamali, nhà báo duy nhất bay và quay phim bên trong cả ba máy bay ném bom của Hoa Kỳ, để có cái nhìn sâu sắc hơn về một trong những vũ khí bí mật nhất của Hoa Kỳ.
Phi đội 19 máy bay ném bom B-2 Spirit của Hoa Kỳ là một phần của lực lượng không quân trong bộ ba hạt nhân của Hoa Kỳ - tức là bộ ba năng lực răn đe và tấn công trên bộ, trên biển và trên không.
Máy bay ném bom, được thiết kế để có khả năng quan sát thấp, về bản chất là máy bay “tàng hình” có khả năng mang cả tải trọng thông thường và hạt nhân. Mỗi máy bay ném bom có thể mang tải trọng lên tới 40.000 pound.
Một trong những tính năng tàng hình đặc trưng của B-2 là khả năng giảm thiểu phát hiện radar, Không quân Hoa Kỳ lưu ý rằng điều này là do “sự kết hợp của các đặc điểm hồng ngoại, âm thanh, điện từ, hình ảnh và radar giảm. Những đặc điểm này khiến các hệ thống phòng thủ tinh vi khó phát hiện, theo dõi và tấn công B-2”.
Trong khi một số khía cạnh về khả năng duy trì “tàng hình” được phân loại là bí mật, Không quân đã lưu ý rằng “vật liệu tổng hợp, lớp phủ đặc biệt và thiết kế cánh bay” của máy bay đều có tác dụng này.
Sáng Chúa Nhật, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, Tướng Dan Caine phát biểu trong một cuộc họp báo rằng “một nhóm tấn công B-2 lớn gồm các máy bay ném bom” đã được điều động từ Hoa Kỳ vào thứ Bảy như một phần của Chiến dịch “Midnight Hammer” hay “Nhát Búa Lúc Nửa Đêm”.
“Một phần của lực lượng tấn công đã tiến về phía tây và vào Thái Bình Dương như một mồi nhử, một nỗ lực đánh lừa”, ông nói thêm. Một viên chức quốc phòng nói với Newsweek rằng hai chiếc B-2 đã được sử dụng trong vụ đánh bom đêm thứ Bảy. Tổng cộng có bảy chiếc tham gia vào nhiệm vụ chung.
Jamali, người đã quay phim và bay trên một chiếc vào năm 2023, nói với Newsweek, “Nếu máy bay B-2 muốn rời Whiteman mà không ai biết, họ có thể làm như vậy”, lưu ý rằng ông tin rằng Không quân Hoa Kỳ cố tình truyền đi thông điệp rằng các máy bay ném bom được cho là đang trên đường đến Guam.
Sau vụ đánh bom hôm thứ Bảy và các báo cáo quân sự hôm Chúa Nhật, Jamali nói với Newsweek vào Chúa Nhật rằng hai đợt B-2 này càng nhấn mạnh thêm bản chất “tàng hình” của chúng, vì “một đợt - mà mọi người đều theo dõi - đã đến Guam, và một đợt thứ hai, hoàn toàn không được biết đến đã ném bom Iran.”
Ông lưu ý rằng “những vũ khí này chủ yếu là về khả năng răn đe”, xét đến tính sát thương của chúng. Khi Jamali lái một chiếc, tín hiệu gọi là “tử thần—không thể nhầm lẫn được ý nghĩa của tín hiệu gọi đó”.
Các máy bay ném bom B-2 tham gia vào nhiệm vụ quân sự của Hoa Kỳ thả hơn một chục quả bom Massive Ordnance Penetrator hay Vũ Khí Đại Xuyên Phá, gọi tắt là MOP xuống các cơ sở hạt nhân của Iran đã rời Căn cứ Không quân Whiteman ở Missouri vào đầu ngày 21 tháng 6. Các cuộc không kích diễn ra trong khoảng thời gian từ 6:40 chiều đến 7 giờ tối theo giờ miền Đông Hoa Kỳ, với các máy bay ném bom rời khỏi không phận Iran vào lúc 7:30 tối, theo Bộ Quốc phòng. Các máy bay đã trở về căn cứ vào hôm Chúa Nhật.
“Chúng tôi không nhận thấy có bất cứ phát súng nào bắn vào Lực lượng tấn công trên đường ra. Chiến đấu cơ của Iran không bay lên, và có vẻ như hệ thống hỏa tiễn đất đối không của Iran không phát hiện ra chúng tôi trong suốt nhiệm vụ, chúng tôi vẫn giữ được yếu tố bất ngờ”, Caine nói.
Caine cho biết nhiệm vụ này là “cuộc tấn công B-2 lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ và là nhiệm vụ B-2 dài thứ hai từng được thực hiện”.
Một quan chức quốc phòng đã nói với Newsweek qua email vào Chúa Nhật rằng, “Tôi không thể cung cấp cho bạn thời gian bay, nhưng chúng tôi thường xuyên thực hiện các phi vụ kéo dài hơn 30 giờ khi cần thiết.” Thời gian bay ước tính là hơn 36 giờ.
Máy bay ném bom B-2 được chế tạo cho các nhiệm vụ tầm xa. Năm 2001, hai chiếc B-2 đã thực hiện một nhiệm vụ không ngừng nghỉ kéo dài 44 giờ từ Hoa Kỳ để tấn công các mục tiêu ở Afghanistan trước khi trở về nhà, với một số lần tiếp nhiên liệu trên không. Tầm bay không tiếp nhiên liệu của máy bay ném bom tàng hình này là khoảng 6.000 hải lý.
Jamali cho biết việc tiếp nhiên liệu trên không luôn là một thao tác chính xác và khéo léo, nhưng có lẽ còn khó khăn hơn đối với các phi công B-2, vì thùng tiếp nhiên liệu nằm khá xa phía sau buồng lái, hạn chế tầm nhìn của phi công.
“Với hầu hết các máy bay, bạn có thể thấy đầu dò đang hướng đến đâu, nhưng ở B-2, về cơ bản bạn phải bay bên dưới máy bay tiếp nhiên liệu. Bạn không thể nhìn thấy ổ chứa vì nó nằm hoàn toàn phía sau buồng lái.”
Không giống như B-1, có phi hành đoàn gồm bốn người, hoặc B-52, có phi hành đoàn gồm sáu người, B-2 được điều khiển bởi hai phi công, một thiết kế khiến buồng lái của nó “rộng rãi hơn nhiều so với các máy bay ném bom khác”, Jamali cho biết, đồng thời nói thêm rằng thậm chí còn có chỗ cho túi ngủ, vì “không có gì lạ khi một phi công ngủ trong khi phi công kia lái và thay ca”.
Buồng lái, mặc dù rộng rãi hơn so với các máy bay ném bom khác, vẫn khá chật chội, khi Jamali mô tả nó là một “bối cảnh công nghiệp” “hoàn toàn không được xây dựng để mang lại sự thoải mái cho phi công”.
Jamali cho biết các phi công được trang bị bộ đồ bay, mặt nạ dưỡng khí và mũ bảo hiểm, ngồi trên “ghế phóng cực kỳ khó chịu”.
Ông lưu ý rằng các phi công phải được đào tạo chuyên sâu cho các nhiệm vụ kéo dài, nói với Newsweek rằng “để có thể hoạt động, họ phải bay 24 giờ, thậm chí là cả ngày, trong máy bay mô phỏng”.
Một quan chức quốc phòng nói với Newsweek rằng các máy bay được trang bị nhà vệ sinh nhưng không phải là phòng tắm đầy đủ tiện nghi.
Chiếc máy bay, mà Jamali mô tả là “lớn một cách đánh lừa”, cao 17 feet, cần phải có thang để lên được. Máy bay ném bom dài 69 feet, sải cánh 172 feet. Máy bay nặng khoảng 160.000 pound.
Mặc dù máy bay ném bom tàng hình B-2 đã hoạt động trong 30 năm, nhiều thông tin về máy bay phản lực và hoạt động của nó vẫn được phân loại. Jamali lưu ý rằng, không giống như một số máy bay ném bom khác, B-2 được cất giữ trong các nhà chứa máy bay chuyên dụng được thiết kế để bảo vệ tính bí mật của chúng và bảo vệ chúng khỏi cả vệ tinh và các nỗ lực gián điệp.
Sau vụ Mỹ ném bom các địa điểm hạt nhân của Iran, Jamali cho biết, “Máy bay B-2, loại máy bay phản lực 30 năm tuổi, vừa chứng minh được năng lực, khả năng và sức sát thương của lực lượng máy bay ném bom tầm xa tàng hình là quan trọng như thế nào”.
[Newsweek: US Bombs Iran: A Closer Look at the B-2 Bomber Used in Strikes]
5. Tổng thống Iran đưa ra cảnh báo ‘phản ứng’ mới với Hoa Kỳ
Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian đã đưa ra lời cảnh báo mới rằng Hoa Kỳ phải gánh chịu hậu quả vì các cuộc tấn công vào các cơ sở hạt nhân trong nước.
Cuộc tấn công của Hoa Kỳ vào ba địa điểm hạt nhân của Iran - được gọi là “Chiến dịch “Midnight Hammer” hay “Nhát Búa Lúc Nửa Đêm” - tại Isfahan, Fordow và Natanz đánh dấu sự tham gia trực tiếp đầu tiên của Hoa Kỳ vào cuộc khủng hoảng leo thang giữa Iran và Israel.
Ban đầu, Israel tấn công Tehran và một số thành phố khác trong chiến dịch “Rising Lion” hay “Sư Tử Trỗi Dậy”, một chiến dịch mà nước này cho biết là nhằm ngăn chặn một cuộc tấn công đã được lên kế hoạch của Iran và phá vỡ năng lực hạt nhân của Iran.
Iran, quốc gia đã tuyên bố chương trình hạt nhân của họ là vì mục đích hòa bình, đã trả đũa, mặc dù các hệ thống phòng thủ của Israel - được tăng cường bởi công nghệ quân sự của Hoa Kỳ - đã chặn được khoảng 99 phần trăm hỏa lực hỏa tiễn đang bay tới, theo các quan chức Israel vào sáng thứ Bảy trong một bài đăng trên X. Iran đã tấn công một bệnh viện ở miền nam Israel vào thứ Năm và các báo cáo địa phương lưu ý rằng các tòa nhà ở Tel Aviv đã bốc cháy do hỏa tiễn của Iran vào thứ Sáu.
Hoa Kỳ là đồng minh thân cận nhất của Israel, cung cấp hàng tỷ đô la viện trợ quân sự hàng năm.
Trong khi đó, nhiều chính trị gia ở cả hai bên đều chỉ trích quyết định tấn công Iran mà không có sự chấp thuận của Quốc hội của Tổng thống Trump.
Trong cuộc điện đàm vào Chúa Nhật với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Pezeshkian cho biết Hoa Kỳ phải “nhận được phản ứng trước hành động xâm lược của họ”, theo hãng thông tấn chính thức của Iran, IRNA, và được The Times of Israel đưa tin.
Pezeshkian trực tiếp phản đối đường lối đàm phán của Washington, nói với nhà lãnh đạo Pháp rằng trong các cuộc đàm phán trước đây giữa Hoa Kỳ và Iran do Oman làm trung gian, Hoa Kỳ “thường nói điều gì đó khác trên bàn đàm phán so với thực tế”.
Tổng thống Iran đã đóng khung cuộc xung đột theo nghĩa rộng hơn, ám chỉ “cuộc xâm lược đang diễn ra của Israel do Hoa Kỳ hậu thuẫn đối với Iran” và khẳng định rằng Iran đã “tự vệ vững chắc” trước các cuộc tấn công quân sự. Ông nhấn mạnh rằng Iran vẫn sẵn sàng tham gia ngoại giao “trong khuôn khổ luật pháp quốc tế”, đồng thời cáo buộc phía bên kia yêu cầu “Iran đầu hàng”.
Chiến dịch của Hoa Kỳ hôm thứ Bảy bao gồm bảy máy bay ném bom tàng hình B-2 thả 14 quả bom Massive Ordnance Penetrator hay Vũ Khí Đại Xuyên Phá xuống các cơ sở hạt nhân Fordow và Natanz được bảo vệ nghiêm ngặt, trong khi hỏa tiễn hành trình Tomahawk tấn công địa điểm Isfahan. Chiến dịch kéo dài 25 phút này sử dụng tổng cộng 125 máy bay và đánh dấu lần điều động chiến đấu đầu tiên của những quả bom “bunker buster” khổng lồ.
Để làm leo thang căng thẳng hơn, Pezeshkian đã đích thân tham gia các cuộc biểu tình ở Tehran để phản đối các cuộc không kích của Hoa Kỳ, trong khi truyền hình nhà nước phát sóng hình ảnh tổng thống di chuyển qua đám đông tại quảng trường trung tâm Tehran.
Người biểu tình được nhìn thấy giơ nắm đấm và hô vang “Báo thù, báo thù!” khi căng thẳng lên đến đỉnh điểm ở thủ đô Iran.
[Newsweek: Iranian President Issues New 'Response' Warning to US]
6. Các tòa nhà bị phá hủy thành đống đổ nát khi Iran tấn công Tel Aviv
Lực lượng cấp cứu của Israel đã di tản 16 người bị thương đến bệnh viện sau làn sóng tấn công của Iran vào Tel Aviv sáng nay.
Phát ngôn nhân Lực Lượng Phòng Vệ Israel, Đề Đốc Daniel Hagari, cho biết nhiều tòa nhà bị phá hủy thành đống đổ nát ở khu phố Ramat Aviv ở phía tây bắc Tel Aviv. Cảnh quay trên không từ Kênh 12 của Israel cho thấy mái nhà bị sập và sự tàn phá lan rộng tại địa điểm này.
Các dịch vụ cấp cứu và báo cáo cho biết ít nhất 16 người bị thương và ít nhất một vụ va chạm được ghi nhận ở miền trung Israel sau khi Iran phóng hai đợt hỏa tiễn vào nước này sau vụ Mỹ ném bom các cơ sở hạt nhân của nước này.
“Nhiều địa điểm đang được lực lượng cứu thương và y tá của MDA tìm kiếm trên khắp Israel”, báo cáo cho biết.
Theo tuyên bố của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran, 40 hỏa tiễn đã được bắn từ Iran vào sáng Chúa Nhật, 22 Tháng Sáu.
Đề Đốc Daniel Hagari cho biết Hoa Kỳ đã tấn công cơ sở hạt nhân Fordo của Iran bằng “sáu quả bom phá hầm trú ẩn kiên cố khổng lồ”
Chỉ có Hoa Kỳ được biết đến là có bom “phá hầm trú ẩn kiên cố” nặng 30.000 pound, đủ để phá hủy cơ sở làm giàu hạt nhân Fordo của Iran, nằm sâu 300 feet dưới lòng núi.
Ông nói thêm rằng các cơ sở hạt nhân Natanz và Isfahan của Iran “đã bị phá hủy bằng 40 hỏa tiễn Tomahawk được phóng từ tàu ngầm Mỹ cách đó khoảng 400 dặm”.
Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi cho biết quốc gia của ông “dành mọi lựa chọn” để đáp trả cuộc tấn công vào các cơ sở hạt nhân của Hoa Kỳ.
“ Những sự kiện sáng nay thật vô lý và sẽ để lại hậu quả lâu dài”, ông nói trong một tuyên bố “Theo Hiến chương Liên Hiệp Quốc và các điều khoản cho phép phản ứng hợp pháp để tự vệ, Iran bảo lưu mọi lựa chọn để bảo vệ chủ quyền, lợi ích và người dân của mình”.
Ông mô tả các cuộc tấn công của Hoa Kỳ là “vi phạm nghiêm trọng” Hiến chương Liên Hiệp Quốc, luật pháp quốc tế và Hiệp ước toàn cầu về Không phổ biến vũ khí hạt nhân.
Đề Đốc Daniel Hagari cho biết 48 giờ tới đặc biệt đáng lo ngại khi Iran chuẩn bị cho khả năng trả đũa
Ông cho rằng Iran đã có kế hoạch nhắm vào các căn cứ và tài sản của Hoa Kỳ ở Trung Đông nếu cần thiết, mặc dù vào thời điểm đó họ cảnh báo rằng không có dấu hiệu nào cho thấy kế hoạch này sẽ được điều động ngay lập tức.
Các căn cứ và tài sản của Hoa Kỳ đã ở trong tình trạng báo động cao nhất trong nhiều tháng, nhưng sau khi Israel bắt đầu giao tranh với Iran vào ngày 13 tháng 6, các quan chức phát biểu đầu tuần cho biết mối lo ngại ngày càng tăng cao về khả năng Iran hoặc các lực lượng ủy nhiệm của nước này trong khu vực tấn công vào tài sản của Hoa Kỳ.
[NBC News: Buildings reduced to rubble as Iran strikes Tel Aviv]
7. Các đồng minh NATO đồng ý mục tiêu chi tiêu quốc phòng 5 phần trăm
Các đồng minh NATO đã đạt được thỏa thuận về việc đặt mục tiêu chi tiêu quốc phòng mới là 5% tổng sản phẩm quốc nội, cho phép Tây Ban Nha chi tiêu ít hơn, hai quan chức liên minh cho biết với tờ POLITICO vào Chúa Nhật.
Yêu cầu này ban đầu được đưa ra bởi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và sẽ được các nhà lãnh đạo NATO xác nhận tại cuộc họp ở The Hague vào thứ Tư.
Tây Ban Nha đã đưa ra một thỉnh cầu vào phút chót vào thứ năm, khi Thủ tướng Pedro Sánchez yêu cầu được miễn mục tiêu mới — tăng mạnh so với mục tiêu hiện tại là 2 phần trăm GDP của liên minh mà Tây Ban Nha đã gặp khó khăn trong việc đạt được.
Để đưa Madrid vào cuộc, ngôn ngữ mới mà các nhà lãnh đạo sẽ phê duyệt vào thứ Tư đã được thay đổi từ “chúng tôi cam kết” thành “các đồng minh cam kết” chi 5 phần trăm cho quốc phòng, một quan chức NATO cho biết. Điều đó sẽ cho phép Tây Ban Nha linh hoạt chi tiêu miễn là nước này đáp ứng các mục tiêu năng lực cập nhật của NATO được các bộ trưởng quốc phòng liên minh phê duyệt vào ngày 5 tháng 6.
Trong một tuyên bố vào Chúa Nhật, Sánchez mô tả kết quả này là một “thành công”, cho phép Tây Ban Nha “thực hiện các cam kết của mình với liên minh Đại Tây Dương và duy trì sự thống nhất, mà không cần phải tăng chi tiêu quốc phòng lên 5 phần trăm GDP”.
“Mỗi thành viên NATO... đều có quyền và nghĩa vụ lựa chọn có chấp nhận những hy sinh đó hay không, và chúng tôi với tư cách là một quốc gia có chủ quyền sẽ không làm như vậy”, Sánchez cho biết.
Ông nói thêm rằng Tây Ban Nha sẽ chi 2,1 phần trăm GDP cho quốc phòng “để mua sắm và duy trì toàn bộ nhân sự, thiết bị và cơ sở hạ tầng mà liên minh yêu cầu nhằm đối phó với các mối đe dọa này bằng năng lực của chúng tôi”.
Yêu cầu này ban đầu được đưa ra bởi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và sẽ được các nhà lãnh đạo NATO xác nhận tại cuộc họp ở The Hague. | Ảnh chụp tại hồ bơi của Carlos Barria qua EPA
Quan điểm đó đã được Tổng thư ký NATO Mark Rutte xác nhận trong một lưu ý gửi Sánchez: “Tôi có thể xác nhận rằng thỏa thuận tại Hội nghị thượng đỉnh NATO sắp tới sẽ mang lại cho Tây Ban Nha sự linh hoạt để xác định con đường có chủ quyền của riêng mình nhằm đạt được mục tiêu Mục tiêu năng lực và các nguồn lực hàng năm cần thiết theo tỷ lệ GDP, cũng như đệ trình các kế hoạch hàng năm của riêng mình”.
Ông nói thêm rằng liên minh sẽ xem xét lại lộ trình chi tiêu của mình vào năm 2029.
Trong hội nghị thượng đỉnh NATO, các đồng minh sẽ cam kết chi 3,5 phần trăm GDP cho “phòng thủ cứng” như vũ khí và quân đội và thêm 1,5 phần trăm cho các khoản đầu tư liên quan đến quốc phòng như an ninh mạng và khả năng cơ động của quân đội.
Tổng thống Trump đã nói rằng mục tiêu 5 phần trăm sẽ không áp dụng cho Hoa Kỳ
Các đồng minh sẽ phải đạt được mục tiêu đó vào năm 2035, một quan chức NATO nói với POLITICO. Đó là một chiến thắng cho các quốc gia như Ý và Anh, những nước lo ngại về việc tăng chi tiêu nhanh chóng có thể làm chệch hướng tài chính công của họ. Các quốc gia gần Nga hơn đang kêu gọi một thời hạn nhanh hơn nhiều là năm 2030, trong khi Rutte đã đề xuất một ngày là năm 2032.
NATO phải đồng ý về các mục tiêu chi tiêu mới bằng sự đồng thuận, trao cho mỗi thành viên trong số 32 thành viên của liên minh quyền phủ quyết. Sánchez nhấn mạnh rằng Madrid không làm suy yếu sự thống nhất của liên minh nhưng gọi việc tăng chi tiêu quốc phòng là “không cân xứng và không cần thiết” vì nó có thể làm suy yếu chi tiêu xã hội ở Tây Ban Nha.
[Politico: NATO allies agree to 5 percent defense spending goal]
8. JD Vance cho biết cuộc tấn công vào Iran không nhất thiết phải dẫn đến chiến tranh rộng lớn hơn
Phó Tổng thống JD Vance cho biết cuộc tấn công các cơ sở hạt nhân ở Iran của Tổng thống Trump không nhất thiết báo hiệu một cuộc xung đột lớn hơn ở Trung Đông.
Ngược lại, Vance nói với Kristen Welker của NBC vào Chúa Nhật rằng cuộc tấn công này là cơ hội để thiết lập lại các cuộc đàm phán đang trì trệ về việc cắt giảm chương trình hạt nhân của Iran.
“Chúng ta không có chiến tranh với Iran,” Vance phát biểu trên “Meet the Press.” “Chúng ta đang có chiến tranh với chương trình hạt nhân của Iran.”
Tổng thống Trump đã công bố các cuộc tấn công — vào các địa điểm hạt nhân của Iran là Fordo (còn gọi là Fordow), Natanz và Esfahan — trong một bài đăng trên Truth Social vào thứ Bảy. Mức độ thiệt hại đối với chương trình hạt nhân của quốc gia này vẫn chưa hoàn toàn rõ ràng. Nhưng những người đảng Cộng hòa hoài nghi về hành động quân sự của Mỹ chống lại Tehran phần lớn đã đồng ý.
Sự thay đổi cảm xúc từ quan chức số 2 của Tổng thống Trump là đáng chú ý, và nó nhấn mạnh đến giá trị chính trị mà tổng thống đã xây dựng trong chính đảng của mình. Là một người theo chủ nghĩa biệt lập lâu năm đã phục vụ trong Thủy quân lục chiến ở Iraq, Vance trước đây đã phản đối bất kỳ sự can thiệp quân sự chủ động nào chống lại Iran trên lãnh thổ của nước này. Nhưng tuần trước, ông đã phản ứng lại cuộc tranh luận xung quanh thẩm quyền chính trị và quá trình ra quyết định của Tổng thống Trump bằng một bài đăng đầy nhiệt huyết trên mạng xã hội, lập luận rằng: “Tổng thống đã giành được một số sự tin tưởng về vấn đề này.”
“Tôi chắc chắn đồng cảm với những người Mỹ kiệt sức sau 25 năm vướng vào các mối quan hệ nước ngoài ở Trung Đông,” ông nói với Welker vào Chúa Nhật. “Tôi hiểu mối quan tâm đó, nhưng sự khác biệt là trước đây, chúng ta có những vị tổng thống ngu ngốc, còn bây giờ chúng ta có một vị tổng thống thực sự biết cách hoàn thành các mục tiêu an ninh quốc gia của Hoa Kỳ.”
Vance cho biết cuộc tấn công xảy ra phần lớn là do Tổng thống Trump cảm thấy Iran đang “lừa chúng ta” trong các cuộc đàm phán ngoại giao. Ngay cả vào tháng 3, Tòa Bạch Ốc “vẫn còn một chút lạc quan”, ông nói.
“Làm sao chúng ta có thể đi từ đó đến bây giờ? Và câu trả lời là, chúng tôi cảm thấy rất mạnh mẽ rằng người Iran đang cản trở chúng tôi,” ông nói. “Họ không coi trọng điều này. Họ cố gắng kéo dài quá trình này càng lâu càng tốt để họ có thể xây dựng lại chương trình vũ khí hạt nhân của mình mà không có mối đe dọa từ hành động của Mỹ.”
Vậy điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?
“Đây là một sự thiết lập lại,” Vance nói với Welker. “Đây là cơ hội để người Iran đi theo con đường thông minh. Chúng tôi chắc chắn hy vọng rằng họ sẽ làm như vậy.”
[Kyiv Independent: Attack on Iran need not lead to wider war, JD Vance says]
9. ‘Chồng tôi được tự do’ - Lãnh đạo phe đối lập Belarus Siarhei Tsikhanouski được trả tự do sau khi đặc phái viên Hoa Kỳ đến thăm Minsk
Lãnh đạo phe đối lập Belarus và là tù nhân chính trị Siarhei Tsikhanouski đã được thả vào ngày 21 tháng 6, ngay sau khi nhà độc tài Alexander Lukashenko gặp đặc phái viên của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump về Ukraine, Keith Kellogg tại Minsk.
Tsikhanouski, một blogger nổi tiếng đã lên kế hoạch thách thức Lukashenko trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, đã bị bắt ngay trước cuộc bỏ phiếu và sau đó bị kết án 18 năm tù vì những cáo buộc có động cơ chính trị. Tổ chức Ân xá Quốc tế công nhận Tsikhanouski là tù nhân lương tâm.
Vợ ông, Sviatlana Tsikhanouskaya, đã tham gia và trở thành ứng cử viên đối lập chính chống lại Lukashenko.
Ít nhất 13 tù nhân chính trị, bao gồm cả blogger nổi tiếng Ihar Losik, cũng đã được thả vào ngày 21 tháng 6, hãng tin độc lập Nasha Niva của Belarus đưa tin.
Theo thư ký báo chí của Lukashenko, những tù nhân được thả khác bao gồm ba công dân Ba Lan, hai công dân Latvia, một công dân Estonia, một công dân Thụy Điển, một công dân Hoa Kỳ và hai công dân Nhật Bản.
Trong bài đăng trên mạng xã hội, Tsikhanouskaya hoan nghênh tin tức này nhưng nhấn mạnh rằng “1.150 tù nhân chính trị vẫn đang bị giam giữ”.
Phó của Kellogg, John Coale, cho biết các tù nhân chính trị được thả đã được chuyển đến Vilnius và bày tỏ lòng biết ơn chính phủ Lithuania đã tạo điều kiện cho việc di dời họ.
“ Sự lãnh đạo mạnh mẽ của Tổng thống Trump đã dẫn đến việc thả 14 tù nhân khỏi Belarus ngày hôm nay. Cảm ơn chính phủ Lithuania vì sự hợp tác và hỗ trợ của họ — họ vẫn là một người bạn và đồng minh thực sự,” Coale nói.
Theo kết quả chính thức của cuộc bầu cử năm 2020, Lukashenko đã giành chiến thắng với 80% số phiếu bầu, trong khi Tsikhanouskaya chỉ nhận được 10%. Bằng chứng cho thấy cuộc bầu cử đã bị gian lận nghiêm trọng và Tsikhanouskaya hoàn toàn có thể giành chiến thắng.
Kết quả là, hàng trăm ngàn người đã xuống đường ở Belarus vào năm 2020 để yêu cầu một cuộc bầu cử công bằng. Hàng ngàn người đã bị bắt, nhiều người bị đánh đập và tra tấn. Ít nhất bảy người biểu tình đã thiệt mạng trong các cuộc biểu tình.
Minsk đã phải đối mặt với nhiều lệnh trừng phạt liên tiếp của phương Tây kể từ cuộc đàn áp tàn bạo các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ.
Lukashenko, nắm quyền từ năm 1994, là đồng minh thân cận của Putin và đã cho phép Nga sử dụng lãnh thổ Belarus cho các hoạt động quân sự chống lại Ukraine.
Theo kênh truyền hình nhà nước Belta, Lukashenko đã nói với Kellogg trong cuộc gặp tại Cung điện Độc lập rằng: “Ông đã gây chấn động thế giới khi đến đây”.
“Nhưng tôi tự hỏi tại sao. Chúng ta không thể có một cuộc đối thoại bình thường và nói về công việc của chúng ta – về mối quan hệ giữa Belarus và Hoa Kỳ sao?”
Kellogg là quan chức cao cấp nhất của Hoa Kỳ đến thăm Belarus trong những năm gần đây, sau chuyến đi năm 2020 của cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump.
Kể từ khi Nga xâm lược toàn diện Ukraine vào tháng 2 năm 2022, chế độ của Lukashenko đã đóng vai trò hậu cần quan trọng trong việc hỗ trợ chiến dịch của Mạc Tư Khoa, cung cấp lãnh thổ của mình để điều động quân đội và dự trữ vũ khí.
[Kyiv Independent: 'My husband is free' — Belarus opposition leader Siarhei Tsikhanouski freed after US envoy visits Minsk]