1. Các cuộc tấn công của Tổng thống Trump vào Iran có thể giúp gì cho Putin?

Các chuyên gia năng lượng chia sẻ với Newsweek rằng xuất khẩu dầu của Nga, nguồn tài trợ cho cỗ máy chiến tranh của Vladimir Putin, có thể được thúc đẩy sau các cuộc tấn công của Hoa Kỳ vào các cơ sở hạt nhân của Iran nếu Tehran thực hiện lời đe dọa đóng eo biển Hormuz.

Giá dầu tăng vọt và Iran, một nhà sản xuất dầu mỏ quan trọng, đã cảnh báo rằng nước này có thể trả đũa các cuộc tấn công của Hoa Kỳ và Israel bằng cách đóng cửa điểm trung chuyển chiến lược nhất thế giới cho loại hàng hóa này, nối Vịnh Ba Tư và Vịnh Oman.

Các quan chức Iran đã đe dọa sẽ thả thủy lôi vào eo biển này và vì thế các quan chức quân sự Hoa Kỳ đang chuẩn bị một kế hoạch đóng cửa eo biển này, có thể làm giảm một phần tư nguồn cung dầu mỏ và một phần năm nguồn khí đốt tự nhiên hóa lỏng của thế giới, theo tờ The New York Times.

Nhưng động thái này có thể đảo ngược tình trạng doanh thu dầu mỏ của Nga sụt giảm trong nhiều tháng, cho phép Mạc Tư Khoa tiếp tục tài trợ cho cuộc chiến chống lại Ukraine.

Nikos Tzabouras, nhà phân tích thị trường cao cấp tại Tradu.com, phát biểu với Newsweek hôm thứ Hai rằng: “Nga có thể trở thành bên hưởng lợi nếu Iran đóng eo biển Hormuz”.

Doanh thu từ nhiên liệu hóa thạch là cốt lõi trong kế hoạch tài chính của Nga. Con số này đã giảm đều đặn và vào tháng 5, con số này thấp hơn một phần ba so với cùng kỳ năm ngoái.

Nhưng giá dầu tăng vọt sau khi Israel và sau đó là Hoa Kỳ nhắm vào các cơ sở hạt nhân của Iran, một nhà sản xuất chính của mặt hàng này, có thể mang lại lợi ích cho doanh thu của Nga.

Các cuộc tấn công của Hoa Kỳ cũng có thể khiến thế giới chú ý đến hành động xâm lược của Putin trong thời điểm hiện tại và dẫn đến các cuộc tấn công của Iran và lực lượng ủy nhiệm của nước này vào các lợi ích quân sự của Hoa Kỳ ở Trung Đông, điều này có thể mang lại lợi ích cho Nga.

Jakob Larsen, giám đốc an toàn và an ninh của Hội đồng Hàng hải Quốc tế và Baltic, gọi tắt là BIMCO, nói với Newsweek rằng vẫn chưa rõ Iran sẽ phản ứng như thế nào nhưng mối đe dọa đối với hoạt động vận chuyển thương mại ở vùng biển quanh Bán đảo Ả Rập “đã tăng thêm một bậc nữa”.

Larsen cho biết Iran có thể sẽ cố gắng gây gián đoạn rộng rãi hơn cho hoạt động vận chuyển thương mại ở Eo biển Hormuz thông qua các cuộc tấn công vào tàu buôn bằng hỏa tiễn chống hạm hoặc máy bay điều khiển từ xa trên không và trên mặt nước.

Larsen cho biết thêm rằng việc thủy lôi cũng sẽ là một diễn biến nguy hiểm khác, nhưng ý định làm như vậy của Iran vẫn còn đang bị nghi ngờ do rủi ro đối với các tàu thương mại của Iran và rủi ro thảm họa môi trường trong trường hợp một con tàu bị hư hại.

Hôm thứ Hai, giá dầu thô tương lai West Texas Intermediate tăng lên gần 74 đô la một thùng, tăng 0,2 phần trăm, thấp hơn mức tăng gần 4 phần trăm vào tối Chúa Nhật.

Giá dầu thô Brent tăng 0,8 phần trăm vào thứ Hai lên 77,62 đô la một thùng, trong khi giá dầu West Texas Intermediate tăng cùng mức lên 74,42 đô la trong phiên giao dịch đầu ngày với mức giá lên tới 81 đô la vào cuối tuần trước khi ổn định lại.

Tzabouras, từ Tradu.com, nói với Newsweek rằng việc đóng eo biển Hormuz, ngay cả trong thời gian giới hạn, cũng có thể khiến giá dầu tăng vọt, có khả năng đẩy giá dầu lên trên 100 đô la một thùng.

Nga có thể được hưởng lợi từ động thái như vậy và mặc dù không dễ để xác định tác động đến sản lượng, giá dầu cao hơn từ động thái này sẽ thúc đẩy doanh thu của Nga.

Tzabouras nói thêm: “Điều này có thể giúp Mạc Tư Khoa tiếp tục tài trợ cho cuộc chiến ở Ukraine và chống lại áp lực quốc tế ngày càng tăng nhằm chấm dứt các hành động thù địch”.

Russell Shor, nhà phân tích thị trường cao cấp tại Tradu.com, cho biết lệnh phong tỏa có thể làm tăng doanh thu của Nga từ 7,5 triệu thùng/ngày (bpd) xuất khẩu, bỏ qua eo biển này thông qua các tuyến đường Suez hoặc Thái Bình Dương.

Thị trường Á Châu, như Trung Quốc và Ấn Độ, cũng có thể ủng hộ dầu của Nga trong một kịch bản như vậy. Tuy nhiên, Iran dựa vào eo biển này để xuất khẩu dầu của riêng mình và việc đóng cửa có nguy cơ gây mất lòng các đồng minh như Trung Quốc. Hạm đội thứ năm của Hoa Kỳ có thể sẽ can thiệp, làm leo thang căng thẳng và do đó Iran có thể chọn các vụ gián đoạn có mục tiêu thay vì phong tỏa hoàn toàn để gây áp lực lên phương Tây, ông nói thêm.

Tổng thống Trump đã đề cập đến tác động mà cuộc tấn công của ông có thể gây ra đối với giá dầu trong một bài đăng trên Truth Social, trong đó ông nói rằng “mọi người, hãy giữ giá dầu ở mức thấp”.

Larsen cho biết ngoài việc bị phong tỏa, còn có nhiều rủi ro khác đối với khu vực như lực lượng ủy nhiệm của Tehran, lực lượng Houthi có thể tấn công các tàu buôn ở Biển Đỏ và Vịnh Aden có liên kết với Israel hoặc Hoa Kỳ, cũng như các cuộc tấn công vào tàu buôn có liên kết khác cũng có thể xảy ra.

BIMCO khuyến cáo các tàu buôn trong khu vực tránh xa bờ biển Iran và duy trì liên lạc với lực lượng hải quân trong khu vực thông qua Hoạt động thương mại hàng hải của Vương quốc Anh, gọi tắt là UKMTO.

[Newsweek: How Trump's Iran Attacks Could Help Putin]

2. Israel cho biết họ đã tấn công sáu phi trường của Iran trước lệnh ngừng bắn

Quân đội Israel cho biết họ đã tấn công sáu phi trường ở phía tây, phía đông và miền trung Iran, phá hủy 15 máy bay và trực thăng như một phần trong “nỗ lực tăng cường ưu thế trên không trên bầu trời Iran”. phát ngôn nhân Lực Lượng Phòng Vệ Israel, Đề Đốc Daniel Hagari, cho biết như trên hôm Thứ Hai, 23 Tháng Sáu.

“Các cuộc tấn công đã phá hủy đường băng, hầm ngầm, máy bay tiếp nhiên liệu và máy bay F-14, F-5 và AH-1 thuộc về chế độ Iran”, Lực lượng Phòng vệ Israel cho biết trong một tuyên bố. “Những máy bay bị phá hủy được dự định sử dụng để chống lại máy bay của Không quân và ngăn chặn các cuộc tấn công của họ vào lãnh thổ Iran”.

Tuyên bố nói thêm rằng “Lực lượng Không quân đã phá vỡ khả năng cất cánh từ các phi trường này và hoạt động của lực lượng không quân Iran tại các phi trường này”.

Lực lượng Phòng vệ Israel cho biết lực lượng không quân hiện đang tấn công các cơ sở hạ tầng quân sự ở Kermanshah, một thành phố có khoảng một triệu người ở phía tây Iran.

Ba cơ quan truyền thông nhà nước Iran — Nour News, Tasmin News và Islamic Republic of Iran Broadcasting — đã đưa tin về hoạt động phòng không, các cuộc tấn công và vụ nổ xảy ra ở nhiều địa điểm khác nhau trong cả nước.

Theo Nour News, đơn vị đăng tải thông tin cập nhật trên Telegram, Israel đã tiến hành các cuộc không kích vào Parchin, phía đông nam Tehran, và có hoạt động phòng không ở phía bắc Tehran.

Tasmin News đưa tin hoạt động phòng không đã diễn ra tại thành phố Karaj, phía tây Tehran. Theo IRIB, tiếng nổ lớn cũng được nghe thấy ở Karaj và Baghestan.

[NBC News: Israel says it attacked six Iranian airports]

3. Đồng minh của Putin tăng cường cảnh báo về vũ khí hạt nhân của Iran sau khi Tổng thống Trump phản ứng

Cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev, Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga, đã nhấn mạnh lại lời cảnh báo của mình rằng một số quốc gia có thể cung cấp vũ khí hạt nhân cho Iran sau các cuộc tấn công do Hoa Kỳ thực hiện, nhưng ông cũng làm rõ rằng Mạc Tư Khoa không có ý định làm như vậy.

“Về mối quan ngại của Tổng thống Trump: Tôi lên án cuộc tấn công của Hoa Kỳ vào Iran—nó đã không đạt được mục tiêu của mình. Tuy nhiên, Nga không có ý định cung cấp vũ khí hạt nhân cho Iran vì, không giống như Israel, chúng tôi là các bên tham gia Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân.

Hiệp ước phổ biến vũ khí hạt nhân. Tôi biết rõ điều này sẽ dẫn đến điều gì, khi giám sát lực lượng hạt nhân của chúng ta với tư cách là tổng thống,” Medvedev, một đồng minh thân cận của Putin, tuyên bố hôm Thứ Hai, 23 Tháng Sáu.

“Nhưng các quốc gia khác có thể—và đó là những gì đã nói. Và chúng ta chắc chắn không nên tranh cãi về việc ai có nhiều vũ khí hạt nhân hơn. Nhất là vì hiệp ước New START, mà tôi đã từng ký với một tổng thống Hoa Kỳ, vẫn còn hiệu lực—cho đến bây giờ,” ông nói.

Bình luận của ông được đưa ra sau khi Tổng thống Trump trả lời vào đầu ngày thứ Hai về những bình luận mà Medvedev đưa ra trước đó vào cuối tuần.

“Tôi có nghe Cựu Tổng thống Medvedev, từ Nga, vô tình nhắc đến Hạt nhân!, và nói rằng ông ta và các quốc gia khác sẽ cung cấp Đầu đạn hạt nhân cho Iran. Ông ta có thực sự nói như vậy không hay đó chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng của tôi?” Tổng thống Trump viết.

“Nếu ông ấy nói thế, và nếu được xác nhận, xin hãy cho tôi biết, NGAY LẬP TỨC. Từ vũ khí hạt nhân không nên được đối xử một cách hời hợt như vậy. Tôi đoán đó là lý do tại sao Putin là “ÔNG TRÙM”.

[Newsweek: Putin Ally Doubles-Down on Iran Nuclear Weapons Warning After Trump Reacts]

4. Merz của Đức nói rằng ‘không có lý do gì để chỉ trích’ việc ném bom các địa điểm hạt nhân ở Iran

Thủ tướng Đức Friedrich Merz hôm thứ Hai đã bảo vệ các nhà lãnh đạo Israel và Hoa Kỳ vì quyết định ném bom các cơ sở hạt nhân của Iran ngay cả khi các nhà lãnh đạo Âu Châu kêu gọi ngoại giao để ngăn chặn xung đột leo thang.

“Không có lý do gì để chúng tôi và cả cá nhân tôi chỉ trích những gì Israel đã bắt đầu một tuần trước và cũng không có lý do gì để chỉ trích những gì Mỹ đã làm vào cuối tuần trước,” Merz phát biểu tại một hội nghị thượng đỉnh ngành công nghiệp ở Berlin vào thứ Hai. “Nó không phải là không có rủi ro,” ông nói thêm. “Nhưng để nguyên như vậy cũng không phải là một lựa chọn.”

Vào cuối tuần, Hoa Kỳ đã tấn công ba địa điểm hạt nhân của Iran, một động thái leo thang mạnh mẽ của cuộc xung đột khiến Washington trực tiếp tham gia vào cuộc chiến giữa Israel và Iran.

Các nhà lãnh đạo Âu Châu kể từ đó đã kêu gọi Iran nối lại các cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân của nước này. “Chúng tôi sẽ tiếp tục các nỗ lực ngoại giao chung để xoa dịu căng thẳng và bảo đảm xung đột không leo thang và lan rộng hơn nữa”, các nhà lãnh đạo Đức, Anh và Pháp — được gọi chung là E3 — cho biết trong một tuyên bố chung được công bố vào Chúa Nhật.

Nhưng trong bài phát biểu tại Berlin hôm thứ Hai, Merz cũng bảo vệ việc Hoa Kỳ tham gia vào cuộc xung đột, nói rằng ông “khá tự tin” rằng cuộc chiến sẽ không leo thang thành hỗn loạn lớn hơn, nhưng cũng nói thêm rằng rất khó để đưa ra dự đoán.

Tuy nhiên, ông Merz cho biết một rủi ro lớn là khả năng đóng cửa eo biển Hormuz, một điểm nghẽn vận chuyển toàn cầu quan trọng.

“Nếu xảy ra tranh giành, nếu nó bị đóng cửa, nếu nó trở nên quá nguy hiểm để đi qua, thì chúng ta có thể phải gánh chịu những hậu quả gián tiếp từ cuộc xung đột này mà chúng ta chưa thể lường trước được.”

Ông Merz cũng cho biết hôm thứ Hai rằng một lý do khiến Hoa Kỳ chuyển sang ném bom các cơ sở hạt nhân của Iran là vì Tehran đã bắt đầu vận chuyển uranium từ các địa điểm hạt nhân của mình.

“Iran đã lấy một số lượng uranium nhất định ra khỏi các cơ sở và vận chuyển đến các địa điểm khác. Và đó dường như là một trong những lý do khiến chính phủ Israel quyết định phát động cuộc tấn công cách đây hơn một tuần và chính phủ Hoa Kỳ đã quyết định can thiệp vào cuộc xung đột vào đêm thứ Bảy.”

Nói về quyết định tấn công Iran của Israel, Merz nói thêm: “Họ đang làm điều gì đó cũng vì lợi ích của chúng ta”.

[Politico: Germany’s Merz says ‘no reason to criticize’ bombing of nuclear sites in Iran]

5. Macron: Các cuộc tấn công của Hoa Kỳ vào Iran là không hợp pháp

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hôm thứ Hai cho biết các cuộc không kích của Hoa Kỳ vào các địa điểm hạt nhân của Iran vào cuối tuần qua đã vi phạm luật pháp quốc tế - mặc dù Pháp chia sẻ mục tiêu với Washington là ngăn chặn Tehran phát triển vũ khí hạt nhân.

“Những cuộc tấn công này không có tính hợp pháp, ngay cả khi Pháp ủng hộ mục tiêu ngăn chặn Iran sở hữu bom hạt nhân”, ông phát biểu trong một cuộc họp báo cùng với Thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Støre tại Oslo.

Tổng thống Pháp cho biết, mặc dù “có tính hợp pháp trong việc vô hiệu hóa các cấu trúc hạt nhân của Iran”, nhưng Hoa Kỳ lại thiếu “khuôn khổ pháp lý” để làm như vậy.

Vào thứ Bảy, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tuyên bố lực lượng nước này đã ném bom ba địa điểm hạt nhân của Iran, cùng với Israel thực hiện hành động quân sự chống lại Tehran.

Người Âu Châu kể từ đó đã kêu gọi kiềm chế giữa những lo ngại về sự leo thang khu vực ở Trung Đông trong khi thừa nhận mối đe dọa do chương trình hạt nhân của Tehran gây ra. Một số nhà lãnh đạo đã đứng về phía Israel một cách kiên quyết hơn, chẳng hạn như Thủ tướng Đức Friedrich Merz, người tuần trước đã ca ngợi quốc gia này vì đã làm “công việc bẩn thỉu” của phương Tây khi tấn công Iran.

Trong khi đó, các quan chức Pháp đã nhiều lần tuyên bố họ tin rằng cách duy nhất để kiềm chế vĩnh viễn tham vọng hạt nhân của Iran là thông qua ngoại giao và đã thúc đẩy các cuộc đàm phán sau các cuộc không kích của Israel và Mỹ.

Tổng thống Pháp và các nhà lãnh đạo NATO dự kiến sẽ thảo luận về các cuộc tấn công của Hoa Kỳ vào Iran tại hội nghị thượng đỉnh NATO diễn ra vào tuần này tại Hòa Lan.

[Politico: Macron: US strikes on Iran aren’t legal]

6. ‘Hộp Pandora’: Nga đưa ra cảnh báo mới cho Tổng thống Trump về Iran

Nga cáo buộc Hoa Kỳ đã “mở hộp Pandora” khi tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran và đánh cược với “sự an toàn và hạnh phúc của toàn thể nhân loại”.

“Mở hộp Pandora” là một thành ngữ có nghĩa là làm hoặc bắt đầu một việc gì đó gây ra nhiều vấn đề và rắc rối không lường trước được, thường có bản chất phức tạp và sâu rộng. Nó ngụ ý rằng hành động ban đầu đã giải phóng một loạt hậu quả tiêu cực không lường trước được. Cụm từ này bắt nguồn từ thần thoại Hy Lạp, nơi Pandora mở một chiếc lọ (thường bị nhầm là hộp) và giải phóng tất cả những điều xấu xa của thế giới vào nhân loại.

Tại cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc vào Chúa Nhật, ngày 22 tháng 6, đại sứ Nga tại Liên Hiệp Quốc Vassily Nebenzia cho biết Washington “một lần nữa thể hiện sự coi thường hoàn toàn đối với lập trường của cộng đồng quốc tế”.

Nebenzia cho biết, ám chỉ đến cuộc chiến ở Gaza, “Washington tái khẳng định rằng, để thúc đẩy lợi ích của đồng minh Israel, họ không chỉ sẵn sàng nhắm mắt làm ngơ trước vụ giết hại hàng chục ngàn phụ nữ, trẻ em và người già Palestine mà còn đánh cược với sự an toàn và hạnh phúc của toàn thể nhân loại”.

“Thông qua hành động của mình, Hoa Kỳ đã mở ra một chiếc hộp Pandora. Không ai biết những thảm họa và đau khổ mới nào sẽ xảy ra.”

Tổng thống Trump đã bật đèn xanh vào thứ Bảy, ngày 21 tháng 6, cho phép Hoa Kỳ ném bom ba địa điểm hạt nhân của Iran, bao gồm nhà máy làm giàu uranium Fordow nằm sâu trong núi.

Các cuộc tấn công liên quan trực tiếp đến Hoa Kỳ trong cuộc xung đột đang diễn ra giữa Israel và Iran, và đe dọa đẩy khu vực này vào cuộc chiến tranh toàn diện. Hoa Kỳ cho biết các cuộc tấn công của họ là có giới hạn và có mục tiêu, và thúc giục Iran quay lại con đường ngoại giao về chương trình hạt nhân của mình.

Israel và Hoa Kỳ cho biết họ đã hành động để ngăn chặn Iran phát triển vũ khí hạt nhân. Nhưng Iran cho biết họ không tìm cách chế tạo bom hạt nhân và các cơ sở của họ là để phục vụ năng lượng hạt nhân.

Iran đã tuyên bố sẽ đáp trả mạnh mẽ và cho biết các mục tiêu của Hoa Kỳ trong khu vực hiện là hợp pháp sau các cuộc tấn công.

Báo cáo cũng cảnh báo về một cuộc chiến tranh khu vực, và quốc hội Iran đã tán thành việc đóng eo biển Hormuz, một tuyến đường vận chuyển quan trọng cho hoạt động thương mại dầu khí toàn cầu, mặc dù quyết định cuối cùng vẫn chưa được giới lãnh đạo Iran đưa ra.

Phát ngôn nhân của bộ chỉ huy quân đội Iran gọi các cuộc không kích của Tổng thống Trump là “vô ích”, đồng thời nói thêm rằng chúng “mở rộng phạm vi các mục tiêu hợp pháp và đa dạng” đối với Iran - một mối đe dọa rõ ràng đối với người Mỹ ở Trung Đông - và “đặt nền tảng cho việc mở rộng chiến tranh trên khắp khu vực”.

Phát ngôn nhân cho biết: “Chúng tôi bảo đảm rằng, sau hành động xâm lược này, vận may sẽ không còn mỉm cười với các bạn nữa”.

“ Các chiến binh Hồi giáo, để đáp trả tội ác này, sẽ tiến hành các hoạt động mạnh mẽ và có mục tiêu rõ ràng, gây ra hậu quả nặng nề, đáng tiếc và không thể lường trước cho các người, nếu Chúa muốn.

“Gã cờ bạc Tổng thống Trump: Ông có thể bắt đầu cuộc chiến này, nhưng chúng tôi sẽ là người kết thúc nó.”

Dorothy Shea, quyền đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hiệp Quốc, phát biểu tại cuộc họp của Hội đồng Bảo an rằng các cuộc tấn công có “mục đích phá hủy năng lực làm giàu hạt nhân của Iran và ngăn chặn mối đe dọa hạt nhân do quốc gia tài trợ khủng bố hàng đầu thế giới gây ra”.

Shea cho biết: “Hoạt động này nhằm mục đích loại bỏ nguồn gốc bất ổn toàn cầu lâu đời nhưng đang leo thang nhanh chóng và hỗ trợ đồng minh Israel của chúng tôi trong quyền tự vệ tập thể vốn có của mình, phù hợp với Hiến chương Liên Hiệp Quốc”.

“Trong 40 năm qua, chính phủ Iran đã kêu gọi tiêu diệt nước Mỹ và Israel, đồng thời liên tục gây ra mối đe dọa đối với hòa bình và an ninh của các nước láng giềng, Hoa Kỳ và toàn thế giới.

“Iran đã tấn công Israel bằng hàng trăm hỏa tiễn đạn đạo và thông qua các lực lượng khủng bố.

“Trong nhiều thập niên, Iran đã gây ra đau khổ và vô số cái chết trên khắp Trung Đông. Chính phủ Iran và những người đại diện của họ cũng đã giết chết nhiều người Mỹ, bao gồm cả quân nhân Mỹ ở Iraq và Afghanistan.”

[Newsweek: 'Pandora's Box': Russia Issues New Warning to Trump Over Iran]

7. Âu Châu kêu gọi ngoại giao sau khi Mỹ tấn công Iran

Các Ngoại trưởng Âu Châu đã tiếp tục kêu gọi ngoại giao giữa Hoa Kỳ và Iran khi họ họp tại Brussels.

Vào cuối tuần, Hoa Kỳ đã tấn công ba địa điểm hạt nhân của Iran, một sự leo thang đáng kể đã đưa Washington trực tiếp vào cuộc chiến của Israel với Iran. Các nhà lãnh đạo Âu Châu đã đến Geneva vào đêm trước các cuộc tấn công để gặp Ngoại trưởng Iran trong một nỗ lực phút chót không thành công nhằm hạ nhiệt căng thẳng.

“Cần phải có một giải pháp ngoại giao,” Kaja Kallas, nhà ngoại giao hàng đầu của Liên Hiệp Âu Châu, cho biết trước cuộc họp hôm thứ Hai. “Âu Châu có vai trò quan trọng và luôn như vậy. Khi Iran sẵn sàng đàm phán với chúng tôi, chúng tôi phải tận dụng cơ hội này.”

Ngoại trưởng Ý Antonio Tajani cho biết ông đã đề xuất Rôma là địa điểm có thể diễn ra các cuộc đàm phán giữa Hoa Kỳ và Iran, và kêu gọi tất cả các bên “hướng tới tương lai, không phải quá khứ”.

“Không có giải pháp lâu dài nào cho vấn đề này thông qua các biện pháp quân sự,” Ngoại trưởng Pháp Jean-Noël Barrot cho biết. “Chỉ có đàm phán mới có thể hạn chế vĩnh viễn chương trình hạt nhân của Iran và đưa ra câu trả lời lâu dài cho câu hỏi này, cho vấn đề này, vốn có ý nghĩa sống còn đối với Israel, đối với khu vực và đối với Âu Châu.”

Khi được hỏi về vai trò của Âu Châu trong cuộc xung đột, Ngoại trưởng Đức Johann Wadephul cho biết “người Âu Châu có lập trường mạnh mẽ”. Ông cho biết Iran chỉ sẵn sàng đàm phán với Âu Châu, lưu ý rằng đây là “dấu hiệu tốt cho chúng tôi” - nhưng nhấn mạnh sự cần thiết phải có sự tham gia của Hoa Kỳ vào các cuộc đàm phán.

Wadephul cho biết: “Hôm thứ Sáu, Âu Châu đã nói với Iran rằng nước này phải sẵn sàng đàm phán trực tiếp với Hoa Kỳ. Thật không may, điều đó đã không thành công và có lẽ những gì chúng ta thấy là hậu quả của điều đó”.

“Bàn đàm phán là nơi duy nhất để chấm dứt cuộc khủng hoảng này”, Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen đăng trên X vào Chúa Nhật.

Khi họp vào thứ Hai, các bộ trưởng phần lớn đều theo hướng ngoại giao và từ chối trả lời câu hỏi liệu họ có thấy sự tham gia của Hoa Kỳ có lợi cho việc khởi động lại các cuộc đàm phán hay không.

Tuy nhiên, Phó thủ tướng Ái Nhĩ Lan Simon Harris cho biết cuộc tấn công của Washington là một “sự can thiệp rất vô ích” và “làm tăng thêm mức độ nguy hiểm đáng kể cho một tình hình vốn đã bất ổn”.

Ông nói: “Có luật pháp quốc tế quy định rằng bạn không nên làm điều này”.

Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi hôm Chúa Nhật cho biết việc Hoa Kỳ ném bom các cơ sở hạt nhân Fordo, Natanz và Isfahan của Iran là “hành vi cực kỳ nguy hiểm, vô luật pháp và tội phạm” và là “vi phạm nghiêm trọng” luật pháp quốc tế.

Araghchi cũng cáo buộc Israel và Washington cố tình phá hoại các nỗ lực ngoại giao nhằm giải quyết căng thẳng về chương trình hạt nhân của Tehran.

Ngoại trưởng Israel trước đó đã bác bỏ giải pháp ngoại giao cho cuộc xung đột, trong khi Tehran cũng tuyên bố “không có chỗ cho đàm phán” cho đến khi Israel ngừng các cuộc không kích.

[Politico: Europe pleads for diplomacy after US strikes Iran]

8. Bắc Hàn lên án cuộc tấn công của Hoa Kỳ vào Iran

Bắc Hàn “mạnh mẽ” lên án cuộc tấn công của Hoa Kỳ vào Iran, một trong những đồng minh duy nhất của nước này, gọi đây là hành vi vi phạm chủ quyền.

Phát ngôn nhân của Bộ Ngoại giao Bắc Hàn cho biết trong một tuyên bố được Hãng thông tấn Trung ương Bắc Hàn đưa tin, cuộc tấn công này “đã chà đạp một cách bạo lực toàn vẹn lãnh thổ và lợi ích an ninh của một quốc gia có chủ quyền”.

Phát ngôn nhân cho biết tình hình bất ổn ở Trung Đông là do Israel gây ra, quốc gia này đã “thúc đẩy lợi ích đơn phương của mình thông qua các động thái chiến tranh không ngừng và mở rộng lãnh thổ” và “trật tự tự do theo kiểu phương Tây đã dung thứ và khuyến khích điều đó”.

Phát ngôn nhân cho biết cộng đồng quốc tế “cần lên tiếng chỉ trích và phản đối đồng ý các hành động đối đầu của Hoa Kỳ và Israel”.

[NBC News: North Korea condemns U.S. attack on Iran]

9. ‘Thái tử’ lưu vong của Iran tuyên bố sẵn sàng kế nhiệm Khamenei

Người con trai lưu vong của vị vua cuối cùng của Iran hôm nay đã tự nguyện ứng cử làm nhà lãnh đạo lâm thời để tiếp quản việc điều hành đất nước, đồng thời kêu gọi phương Tây ủng hộ hết mình cho việc thay đổi chế độ.

Reza Pahlavi, người được những người ủng hộ gọi là “Thái tử Iran”, đã kêu gọi cộng đồng quốc tế giúp đỡ người dân Iran lật đổ Đại giáo chủ Ali Khamenei và chế độ độc tài tôn giáo của ông ta.

Pahlavi cho biết hành động quân sự để phá hủy bộ máy khủng bố của chế độ là cần thiết, nhưng cũng cần những bước đi thiết thực để hỗ trợ các nhóm đối lập bằng internet và phương tiện truyền thông tốt hơn, cũng như ủng hộ các cuộc tấn công hàng loạt.

Ông đã đề nghị ân xá cho những người làm việc trong bộ máy nhà nước đào tẩu và giúp lật đổ nó, “với điều kiện là họ cam kết ngay bây giờ sẽ tham gia cùng nhân dân”. Ông cho biết một “nền tảng an toàn” mới đang được thiết lập để những người bất đồng chính kiến và những người đối lập nội bộ phối hợp các nỗ lực lật đổ chế độ độc tài và giúp mang lại một xã hội “tự do và dân chủ”.

“Tôi ở đây hôm nay để nhận ủy nhiệm từ đồng bào của tôi để dẫn dắt họ đi trên con đường hòa bình này,” Pahlavi phát biểu tại một cuộc họp báo vào đầu ngày thứ Hai. “Chúng ta là một dân tộc có chiều dài lịch sử và kiên cường… Đây là thời khắc của chúng ta. Tôi ở bên các bạn. Hãy cùng nhau xây dựng một nước Iran mới.”

Pahlavi, 64 tuổi, đã sống 46 năm ở nước ngoài sau khi cuộc cách mạng Hồi giáo lật đổ chế độ quân chủ vào năm 1979. Chế độ cai trị của shah bao gồm cả lực lượng cảnh sát an ninh nhà nước đáng sợ, và Pahlavi bị nhiều nhà vận động đối lập chỉ trích vì không muốn chế độ quân chủ quay trở lại.

Nhưng ông cũng có sự ủng hộ nhiệt thành của những người theo chủ nghĩa quân chủ trong và ngoài Iran và đã đấu tranh cho việc thay đổi chế độ trong nhiều thập niên.

Bây giờ ông nhìn thấy cơ hội tốt nhất từ trước đến nay để thúc đẩy mục tiêu này.

Các lệnh trừng phạt kinh tế quốc tế và quản lý kinh tế kém đã góp phần gây ra tình trạng khốn khổ ở Iran, một quốc gia có khoảng 90 triệu người, với nhiều gia đình hiện không đủ khả năng chi trả cho các nhu yếu phẩm cơ bản. Nhưng chính cuộc chiến tranh trực tiếp của Israel, bắt đầu vào ngày 13 tháng 6, đã tạo nên sự khác biệt, với việc lực lượng Hoa Kỳ tham gia ném bom các cơ sở hạt nhân quan trọng vào cuối tuần.

Trong khi thay đổi chế độ không phải là mục tiêu chiến tranh chính thức đối với Israel hay Hoa Kỳ, thì tâm trạng có thể đang chuyển sang ủng hộ việc buộc Khamenei từ bỏ quyền lực. Đêm qua, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã đăng trên mạng xã hội: “Sử dụng thuật ngữ 'Thay đổi chế độ' là không chính xác về mặt chính trị, nhưng nếu Chế độ Iran hiện tại không thể LÀM CHO IRAN VĨ ĐẠI TRỞ LẠI, tại sao lại không có một sự Thay đổi chế độ??? MIGA!!!”

Phát biểu với POLITICO, Pahlavi cho biết hành động quân sự bao gồm các cuộc tấn công vào các nhân vật lãnh đạo của chế độ và các địa điểm mang tính biểu tượng như Nhà tù Evin ở Tehran, nơi giam giữ nhiều nhân vật chính trị đối lập, đã giúp người dân tin tưởng hơn rằng chế độ độc tài có thể bị đánh bại.

“Yếu tố cuối cùng của sự thay đổi là người dân vùng lên, biết rằng mọi yếu tố đàn áp của chế độ đều bị tiêu diệt hoặc loại bỏ”, ông nói. “Mục tiêu cụ thể này chứng minh rằng cuộc chiến không phải chống lại người dân mà là chống lại chế độ, điều này đẩy nhanh sự sụp đổ của chế độ nhưng cũng mang đến cho người dân cơ hội thực sự để thành công lần này”.

Theo Pahlavi, hành động quân sự đang đẩy chế độ độc tài của Khamenei đến bờ vực sụp đổ và khái niệm thay đổi chế độ đang ngày càng được cộng đồng quốc tế quan tâm. Ông cho biết ông tin rằng “khả năng rất cao” là chế độ này sẽ sụp đổ vào cuối năm nay.

Nhưng các nhà lãnh đạo thế giới, bao gồm cả các cường quốc đang họp tại hội nghị thượng đỉnh NATO tuần này, vẫn chưa đi đủ xa để ủng hộ rõ ràng và kiên quyết thay đổi chế độ nhằm mang lại cho người dân Iran sự tự tin cần thiết để xuống đường, đào tẩu khỏi chính phủ và tiến hành các cuộc tấn công hàng loạt, ông nói. “Họ vẫn chưa nghe thế giới nói rằng 'chúng tôi sẽ không ném thêm một đường dây cứu sinh nào nữa cho chế độ'. Đó là thông điệp chính của tôi gửi đến các nhà lãnh đạo thế giới ngay lúc này.”

Các cường quốc Âu Châu bao gồm Vương quốc Anh đã kêu gọi “giảm leo thang” và quay trở lại bàn đàm phán. Pahlavi tin rằng đó sẽ là một sai lầm. Ông cho biết Hoa Kỳ và các cường quốc Âu Châu không được trao cho Khamenei “một đường dây cứu sinh” và việc khởi động lại các cuộc đàm phán ngoại giao sẽ là “vô ích”.

“Nghĩ rằng chế độ này sẽ trở nên hợp lý là sai lầm. Sai lầm lớn nhất trong phân tích [của quá khứ] là nghĩ rằng chúng ta có thể buộc chế độ này trở nên hợp lý để chúng ta có thể đàm phán… đàm phán là vô ích vì chế độ này đã chứng minh hết lần này đến lần khác rằng nó sẽ không bao giờ thay đổi hành vi của mình.”

“ Các người đã đàm phán đủ lâu với chế độ này rồi. Đã đến lúc chúng ta đầu tư vào người dân Iran như sự bảo đảm của các người về một thẩm quyền sẽ bảo đảm hòa bình cho các người, an ninh cho thế giới và quan trọng nhất là tự do cho đất nước của tôi.”

Sau khi chế độ độc tài bị lật đổ, Pahlavi hứa sẽ đối xử công bằng với những người bị lật đổ và đề nghị đưa “phần lớn” lực lượng quân sự, bán quân sự và bộ máy quan liêu dân sự vào tương lai, để tránh “thảm họa” “phi Baath hóa” ở Iraq sau thất bại của Saddam Hussein năm 2003.

“Để tôi thành công trong kế hoạch chuyển giao của chính phủ lâm thời, chúng tôi muốn mọi công cụ duy trì chức năng của đất nước được đưa vào hoạt động”, ông nói. “Sẽ có rất ít người còn lại từ những nhà lãnh đạo… nhưng phần lớn nên tham gia vào quá trình đó. Trước hết, tôi sẽ kêu gọi những người có súng trong tay không phải là mối đe dọa đối với xã hội mà là người bảo vệ luật pháp, trật tự và sự ổn định”.

Tuy nhiên, ông cho biết điều quan trọng là những người này phải “đào ngũ ngay bây giờ”.

Ông đề xuất rằng một hội nghị hiến pháp nên được tổ chức giữa các đại diện của Iran để đưa ra một hiến pháp mới, để được người dân phê chuẩn trong một cuộc trưng cầu dân ý. Khi được hỏi liệu ông có muốn thấy chế độ quân chủ được khôi phục hay không, ông nói: “Các lựa chọn dân chủ nên được đưa ra thảo luận. Tôi sẽ không phải là người quyết định điều đó. Tuy nhiên, vai trò của tôi là bảo đảm rằng không có tiếng nói nào bị bỏ lại phía sau. Rằng tất cả các ý kiến đều có cơ hội để tranh luận về trường hợp của họ — không quan trọng họ là người theo chủ nghĩa cộng hòa hay quân chủ, không quan trọng họ ở bên trái hay trung tâm hay bên phải.”

Mặc dù các giáo sĩ Hồi giáo Iran đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng hiện sinh nghiêm trọng nhất, Pahlavi vẫn còn một ngọn núi phải vượt qua trong nỗ lực của riêng mình để trở lại lãnh đạo đất nước mà ông đã rời đi nửa thế kỷ trước. Phe đối lập Iran vẫn chia rẽ sâu sắc và vẫn chưa chắc chắn về tác động của các cuộc ném bom của Hoa Kỳ-Israel đối với tâm trạng quốc gia trong dài hạn.

Có rất nhiều tiếng nói bao gồm một số nhân vật nổi tiếng nhất của đất nước và những người chỉ trích chế độ đang tập hợp xung quanh sự nghiệp quốc gia trong bối cảnh các cuộc tấn công của Israel. Đối với hầu hết người Iran, việc giữ an toàn trong các cuộc không kích đang diễn ra là ưu tiên hàng đầu của họ hiện nay.

[Politico: Iran’s exiled ‘crown prince’ says he is ready to take over from Khamenei]

10. Iran đe dọa sẽ phát động các cuộc tấn công của các nhóm nằm vùng bên trong Hoa Kỳ nếu nước này bị tấn công

Các nguồn tin cho biết Iran đã gửi một thông cáo tới Tổng thống Trump vài ngày trước cuộc tấn công vào các cơ sở hạt nhân của nước này vào đêm qua, đe dọa sẽ kích hoạt các nhóm khủng bố ẩn náu bên trong Hoa Kỳ nếu nước này bị tấn công.

Theo các nguồn tin bao gồm hai quan chức Hoa Kỳ và một người hiểu biết về mối đe dọa, thông điệp này đã được gửi đến Tổng thống Trump thông qua một người trung gian tại hội nghị thượng đỉnh Nhóm bảy nước công nghiệp phát triển, gọi tắt là G7, ở Canada vào tuần trước, nơi Tổng thống Trump đã rời đi vào sáng ngày 16 tháng 6 để cân nhắc các lựa chọn của mình trong bối cảnh xung đột giữa Israel và Iran.

Tòa Bạch Ốc không trả lời nhiều yêu cầu bình luận và Phái đoàn Iran tại Liên Hiệp Quốc cũng từ chối bình luận.

Iran đe dọa sẽ tung ra các cuộc tấn công của các nhóm nằm vùng bên trong Hoa Kỳ nếu nước này bị tấn công, tiếp tục

Hôm qua, Tổng thống Trump đã tuyên bố trên mạng xã hội rằng bất kỳ hành động trả đũa nào của Iran đối với Hoa Kỳ “SẼ ĐƯỢC ĐÁP ỨNG BẰNG SỨC MẠNH HƠN NHIỀU SO VỚI NHỮNG GÌ ĐÃ CHỨNG KIẾN TỐI NAY.”

Chính quyền của ông, cũng như các cơ quan thực thi pháp luật tại các thành phố trọng điểm, đang trong tình trạng báo động cao để đề phòng bất kỳ hành động trả đũa nào bên trong Hoa Kỳ.

Bộ An ninh Nội địa đã cảnh báo trong một tuyên bố ngày hôm nay rằng “cuộc xung đột với Iran đang gây ra môi trường đe dọa gia tăng tại Hoa Kỳ”.

Tuyên bố cho biết có thể có khả năng xảy ra các cuộc tấn công khủng bố ở Hoa Kỳ, đặc biệt là “nếu giới lãnh đạo Iran ban hành phán quyết tôn giáo kêu gọi bạo lực trả đũa nhằm vào các mục tiêu ở Hoa Kỳ”. Tuyên bố cũng cho biết Iran có thể tiến hành các cuộc tấn công mạng vào các mạng lưới của Hoa Kỳ và nhắm vào các quan chức chính phủ Hoa Kỳ hiện tại và trước đây mà Tehran đổ lỗi cho vụ ám sát vị tướng hàng đầu của Iran, Qasem Soleimani vào năm 2020.

Trong quá khứ, Iran đã gặp nhiều khó khăn khi muốn tổ chức các hoạt động ở Hoa Kỳ.

Phó Tổng thống JD Vance hôm nay phát biểu trên chương trình “Meet the Press” của NBC News rằng chính quyền đang xem xét khả năng xảy ra một cuộc tấn công trong nước “rất chặt chẽ” và ông bày tỏ sự tin tưởng rằng lực lượng thực thi pháp luật có thể giải quyết được mối đe dọa này.

Một điểm đáng lo ngại, ông cho biết, là việc thiếu “báo cáo đầy đủ” về những người có thể đã nhập cảnh vào đất nước trong nhiệm kỳ của Tổng thống Joe Biden mà không được thẩm tra kỹ lưỡng. “Chúng tôi biết rằng một số người trong số họ nằm trong danh sách theo dõi khủng bố”, Vance cho biết.

Một nhà ngoại giao Âu Châu phụ trách vấn đề Iran cho biết Hoa Kỳ và các đồng minh cũng tin rằng Iran có khả năng tấn công công dân Âu Châu và Mỹ ngoài lãnh thổ Hoa Kỳ và ngoài Trung Đông.

[NBC News: Iran threatened to unleash attacks by sleeper cells inside U.S. if it was attacked]