1. Chiến thắng của Putin ở Alaska
Ký giả lão thành Jamie Dettmer của tờ Politico có trụ sở tại Arlington County, Virginia, Hoa Kỳ có bài tường trình nhan đề “Putin’s Alaska triumph”, nghĩa là “Chiến thắng của Putin ở Alaska”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Đình Trinh.
Ngay từ khoảnh khắc Tổng thống Donald Trump và Vladimir Putin bước xuống máy bay tại căn cứ không quân thời Chiến tranh Lạnh bên ngoài Anchorage, Alaska, những tương tác công khai của họ đặc biệt thân thiện — với việc tổng thống Hoa Kỳ vỗ tay chào đón tên tội phạm chiến tranh Nga, trao đổi nụ cười, vỗ vai, một cuộc trò chuyện sôi nổi nhưng rõ ràng là thân thiện trên thảm đỏ.
Và sau đó, sau chuyến bay của quân đội Hoa Kỳ, Putin đã phá vỡ nghi thức ngoại giao một cách bất ngờ khi leo lên “Quái thú” - là chiếc xe chính thức của tổng thống Hoa Kỳ - để cùng đi trên chiếc xe limousine đến hội nghị thượng đỉnh quan trọng.
Nhà lãnh đạo Nga có vẻ rất vui mừng và tự tin. Cũng đúng thôi.
Quá trình chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh đã đi kèm với hàng loạt dự đoán gây sốc từ các quan chức, nhà ngoại giao và chuyên gia. Nỗi lo sợ dâng cao rằng Tổng thống Trump sẽ bị qua mặt bởi cựu điệp viên KGB xảo quyệt, cho phép ông ta tiến những bước dài trong mục tiêu khuất phục Ukraine, đưa nước này trở lại làm chư hầu của Nga — và phá vỡ liên minh phương Tây vốn đã mong manh bằng cách đặt Mỹ vào thế đối đầu với Kyiv và các đồng minh Âu Châu.
Mặc dù điều đó không xảy ra và Ukraine không bị bán đứng, Putin dường như vẫn là người hưởng lợi nhiều nhất từ cuộc gặp gỡ lịch sử này.
Ông đã bảo đảm cuộc gặp gỡ, bất chấp việc bị truy nã vì tội ác chiến tranh, và được chào đón trên đất Mỹ như một người bạn, chứ không phải là nhà lãnh đạo của một quốc gia bị ruồng bỏ đã xâm lược một nước láng giềng có chủ quyền.
Và ông ấy đã đạt được tất cả những điều này mà không hề phải đồng ý với bất kỳ nhượng bộ lớn nào, bao gồm cả lệnh ngừng bắn, như được dự kiến trước đó — và rời Anchorage mà không hề cam kết bất kỳ lệnh ngừng bắn nào, mặc dù Tổng thống Trump đã nói trong cuộc họp báo chung rằng người đồng cấp Nga của ông rất muốn cứu hàng ngàn sinh mạng. Rõ ràng là ông ấy không mấy bận tâm đến điều đó.
Hội nghị thượng đỉnh Alaska được mong đợi và sắp xếp vội vã dường như không bao giờ phản ánh được hội nghị thượng đỉnh Yalta vẽ lại bản đồ, nơi Joseph Stalin đã dụ dỗ - một số người cho là đã ép buộc - Franklin Roosevelt ốm yếu về thể chất và kiệt sức về tinh thần cùng Winston Churchill đang càu nhàu để chia cắt Âu Châu thành hai khu vực là phương Tây và Liên Xô.
Đó cũng không phải là hội nghị thượng đỉnh đột phá như Reykjavik, nơi Ronald Reagan và Mikhail Gorbachev đã đặt nền móng cho việc kiểm soát vũ khí hạt nhân trong tương lai vào năm 1986, góp phần vào việc tan băng Chiến tranh Lạnh.
Tất nhiên, Gorbachev đang cố gắng giải thể Liên Xô một cách êm thấm; Putin đang có ý định khôi phục lại đế chế này.
Nhưng theo các nhà quan sát dày dạn kinh nghiệm, từ Fiona Hill, là cựu chuyên gia về Nga của Tổng thống Trump, đến Michael Carpenter, cựu giám đốc cao cấp phụ trách Âu Châu tại Hội đồng An ninh Quốc gia dưới thời Tổng thống Joe Biden, cuộc hội đàm ở Alaska là một sai lầm.
Carpenter cho biết: “Hội nghị thượng đỉnh đã hợp pháp hóa vị thế của Putin trên trường thế giới”.
Và không chỉ trên trường quốc tế. Chắc chắn, Điện Cẩm Linh và truyền thông nhà nước Nga đã bận rộn mô tả hội nghị thượng đỉnh ít liên quan đến Ukraine mà tập trung nhiều hơn vào Putin và Tổng thống Trump, hai nhà lãnh đạo của các cường quốc, ngồi lại với nhau để quyết định tương lai toàn cầu. Trước thềm hội nghị, Putin cũng đã nhận được sự ủng hộ của Mỹ về ý tưởng Ukraine đổi đất lấy hòa bình, biến nạn nhân chiến cuộc Kyiv trở thành kẻ ngoan cố chống lại các thỏa thuận hòa bình.
Trong bài phát biểu tại cuộc họp báo, Putin đã hết lời khen ngợi Tổng thống Trump vì những nỗ lực chấm dứt chiến tranh. Nhà lãnh đạo Nga đủ thông minh để hiểu rằng những tràng pháo tay tôn trọng dành cho Tổng thống Trump luôn được đón nhận nồng nhiệt, một nước cờ mà Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy đầy nhiệt huyết đã suýt chút nữa thất bại trong cuộc gặp tai tiếng tại Phòng Bầu dục hồi đầu năm nay.
Nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy Putin sẵn sàng từ bỏ mục tiêu chính của mình – đó là kiểm soát Ukraine, một quốc gia mà ông tin rằng thậm chí không nên tồn tại.
Điều đó rất rõ ràng khi ông một lần nữa nói về việc loại bỏ “nguyên nhân gốc rễ” của chiến tranh và đề cập đến “các mối đe dọa cơ bản đối với an ninh của Nga”. Đó là những thuật ngữ của Điện Cẩm Linh thường được dùng để đổ lỗi cho NATO và Âu Châu về cuộc chiến.
“Chúng tôi luôn coi Ukraine là một quốc gia anh em,” Putin than thở. Nói cách khác, Ukraine là một quốc gia nằm trong định nghĩa về thế giới Nga của Putin.
Mục đích của Putin với hội nghị thượng đỉnh Alaska chắc chắn là tránh chọc giận Tổng thống Trump, trì hoãn việc áp đặt thêm lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Nga hoặc các đồng minh của nước này và tiếp tục thực hiện những gì ông đã làm là tấn công tàn bạo vào dân thường Ukraine và các cơ sở hạ tầng dân sự để buộc Ukraine phải quỳ gối xuống.
Tổng thống Nga muốn thể hiện mình là một đối tác xây dựng cho hòa bình, khi nói rằng ông hy vọng những người khác sẽ không cố gắng phá hoại tiến trình chấm dứt chiến tranh trong khi ông ta là người phát khởi chiến tranh và điên cuồng tấn công Ukraine bằng bất cứ phương tiện nào có trong tay, thậm chí là nếu không có trong tay thì đi cầu xin các quốc gia bất hảo như Bắc Hàn, Iran và Trung Quốc.
Theo hãng truyền thông độc lập Meduza, Điện Cẩm Linh đã chỉ đạo các cơ quan truyền thông Nga nhấn mạnh câu chuyện này trong các bài đưa tin về hội nghị thượng đỉnh. Các hướng dẫn của Điện Cẩm Linh gửi đến các nhà báo do nhà nước chỉ đạo nêu rõ họ nên nhấn mạnh vai trò của Putin trong việc “thiết lập chương trình nghị sự” cho mối quan hệ Mỹ-Nga và miêu tả Ukraine là vô lý và không muốn đàm phán.
Nói cách khác, Putin không vội chấm dứt chiến tranh - thực tế, làm như vậy có thể gây nguy hiểm cho chế độ của ông, và chính sinh mạng của ông, vì việc chuyển đổi khỏi nền kinh tế thời chiến sẽ làm gia tăng viễn cảnh về một số cuộc nội chiến chính trị xã hội nguy hiểm.
Và tất nhiên, việc kéo dài xung đột sẽ gây thêm áp lực cho các quốc gia Âu Châu và liên minh xuyên Đại Tây Dương.
2. Quân đội Ukraine đã cắt đôi gọng kìm hai mũi nhọn của Putin và đẩy lùi lực lượng ở thành phố quan trọng trong đòn giáng mạnh vào Putin
UKRAINE đã cắt giảm một nửa các cuộc tấn công từ hai hướng của Nga và đẩy lùi lực lượng địch khỏi một thành phố quan trọng, đây là đòn giáng mạnh vào Putin.
Cuộc phản công diễn ra sau khi Mạc Tư Khoa bất ngờ tấn công vào một khu vực ở vùng Donetsk trong bối cảnh có các báo cáo rằng có đến 110.000 quân tiến vào mặt trận phía đông.
Quân đội Ukraine hiện thông báo rằng họ đã tiến quân mạnh mẽ lên tới 2km trên tiền tuyến ở Sumy, phía đông bắc đất nước.
Bộ Tổng tham mưu Ukraine cho biết “các khu vực từng chịu thiệt hại liên tục do hỏa lực của địch đang trong tình trạng khả quan hơn” khi lực lượng Ukraine đẩy lùi quân đội của Putin.
Trong cuộc họp báo tại trung tâm báo chí Kyiv hôm Chúa Nhật, 17 Tháng Tám, phát ngôn nhân Bộ Quốc phòng Ukraine, Chuẩn tướng Oleksii Hromov, phấn khởi cho biết “Các hoạt động tích cực nhằm giải phóng đất nước Ukraine vẫn tiếp tục. Hai hướng tấn công theo thế gọng kềm của quân xâm lược đã bị bẻ gãy, số các cuộc tấn công của quân Nga đã giảm hơn một nửa”
Sumy có giá trị chiến lược quan trọng, đặc biệt là do vị trí gần khu vực Kursk ở phía bên kia biên giới.
Ukraine đã thành công trong việc xâm nhập Kursk vào một số thời điểm trong suốt cuộc chiến.
Sự việc xảy ra sau khi lực lượng khát máu của Putin tiến ít nhất 10km về phía bắc theo hai hướng như một phần trong nỗ lực chiếm toàn bộ khu vực Donetsk.
Diễn biến đáng sợ này xảy ra chỉ vài ngày trước hội nghị thượng đỉnh Alaska với Tổng thống Donald Trump và được coi là mưu toan của Putin hiếu chiến đang cố gắng giành thế thượng phong trước các cuộc đàm phán.
Hiện nay, Mạc Tư Khoa kiểm soát hơn 70 phần trăm khu vực Donetsk đang có nhiều tranh chấp.
Việc chiếm được hoàn toàn khu vực này sẽ cho phép lực lượng của Putin gây gián đoạn lớn cho các tuyến tiếp tế ở mặt trận phía đông và buộc Ukraine phải đầu hàng.
Trong khi đó, tỉnh Donetsk chứng kiến sự kiệt quệ của quân Nga khi quân Ukraine đập tan các cuộc tấn công vào thành phố trọng điểm Pokrovsk, nơi được coi là có giá trị chiến lược to lớn đối với lực lượng của Putin - những người gọi đây là “cửa ngõ vào Donetsk”.
Trung tâm giao thông này là nơi có hệ thống hỏa xa lớn có thể ảnh hưởng lớn đến các tuyến đường cung ứng.
Mặc dù quân Nga đã có những đợt tấn công ban đầu vào lãnh thổ Ukraine nhưng những bước tiến này đã sớm chững lại sau những thất bại kinh hoàng đánh dấu bằng hàng ngàn tử sĩ Nga.
Theo dữ liệu từ DeepState, quân đội Ukraine đã có thể đẩy lùi đối phương khỏi các vị trí gần Rubizhne, Zolotyi Kolodiaz, Vesele, Vilne Shakhove, Nikanorivka và Sukhotske.
Những trận chiến ác liệt nổ ra gần thị trấn khai thác than Dobropillia khi Quân đoàn 1 của Vệ binh Quốc gia Ukraine thông báo quân Nga có hàng ngàn thương vong.
Quân đoàn dũng cảm này cũng đã phá hủy các xe tăng của Nga, tiêu diệt nhiều xe chiến đấu bộ binh và làm hư hại 37 xe hạng nhẹ cùng ba khẩu pháo.
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy cũng đã công khai khen ngợi Quân đoàn 1 cũng như một số đơn vị khác đang làm việc tại khu vực Donetsk trong những ngày gần đây.
Ông cho biết: “Chúng tôi đang bảo vệ các vị trí của mình dọc theo toàn bộ tiền tuyến.
“Trong ngày thứ hai liên tiếp, chúng tôi đã đạt được thành công ở một số khu vực cực kỳ khó khăn tại vùng Donetsk – theo hướng Dobropillia và Pokrovsk.
“Việc tiêu diệt quân xâm lược cố gắng xâm nhập sâu hơn vào vị trí của chúng tôi vẫn tiếp tục.”
Tổng thống Zelenskiy, người hiện đang có kế hoạch gặp Tổng thống Trump tại Tòa Bạch Ốc vào thứ Hai để bàn thảo về một thỏa thuận hòa bình nhằm chấm dứt chiến tranh, cho biết thêm: “Tôi biết ơn tất cả các chiến binh của chúng ta vì sự kiên cường của họ.”
Ông cũng gửi lời cảm ơn đặc biệt tới các đơn vị thuộc Lữ đoàn cơ giới độc lập số 93 “Kholodnyi Yar”.
Những cảnh quay về lực lượng kiên cường chiến đấu trên bộ và trên không tại làng Vesele cho thấy họ đã tiêu diệt hàng trăm người của Putin.
Một đoạn clip cho thấy cảnh một máy bay điều khiển từ xa kamikaze đâm thẳng vào hai người lính đang loạng choạng băng qua đường.
Một bức ảnh khác cho thấy một hỏa tiễn được thả từ trên trời xuống và phát nổ khi va chạm với mục tiêu ở Nga bên dưới.
Đơn vị Kholodnyi Yar còn bắt giữ một số binh lính Nga làm tù binh chiến tranh.
[The Sun: Ukrainian troops cut Putin’s two-pronged frontline breach in HALF and push back forces in key city in major blow to Vlad]
3. Nga hả hê trước hội nghị thượng đỉnh Putin-Tổng thống Trump
Ketrin Jochecová, Phát ngôn nhân của Bộ Nội Vụ Tiệp tại Prague, có bài tường nhan đề “Russia gloats over Putin-Trump summit”, nghĩa là “Nga hả hê trước hội nghị thượng đỉnh Putin-Tổng thống Trump.” Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Đình Trinh.
Các chính trị gia Nga và phương tiện truyền thông nhà nước đã ca ngợi hội nghị thượng đỉnh ở Alaska được theo dõi chặt chẽ là một thành công lịch sử.
Cuộc họp quan trọng mà Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hy vọng sẽ thuyết phục được Putin đồng ý ngừng bắn ở Ukraine, đã không đạt được mục tiêu.
Thay vào đó, cuộc gặp mặt ở Alaska đã mang lại chiến thắng về mặt tuyên truyền cho Putin và Nga, được thúc đẩy bởi việc nhà lãnh đạo Mỹ hoan nghênh nhà lãnh đạo Điện Cẩm Linh khi ông bước xuống đường băng trải thảm đỏ và cười cùng ông trong chuyến đi ngắn một mình trên chiếc limousine của Tổng thống Trump.
Dmitry Medvedev, cựu tổng thống Nga và hiện là phó chủ tịch hội đồng an ninh Nga, đã sử dụng cuộc họp diễn ra vào cùng ngày Nga phát động một làn sóng tấn công kinh hoàng trên khắp Ukraine như một tín hiệu Hoa Kỳ bật đèn xanh cho Nga tiếp tục tiến hành cuộc chiến chống lại Ukraine, mà Nga gọi là “một chiến dịch quân sự đặc biệt”.
“Điều quan trọng là cuộc họp đã chứng minh rằng các cuộc đàm phán là có thể thực hiện được mà không cần điều kiện tiên quyết và có thể diễn ra đồng thời với việc tiếp tục hoạt động quân sự đặc biệt”, Medvedev cho biết như trên.
Trong tuần trước hội nghị thượng đỉnh Alaska, Mạc Tư Khoa đã đạt được những thành tựu đáng kể về lãnh thổ, đặc biệt là ở khu vực Donetsk phía đông Ukraine, mặc dù họ đã phải trả giá rất đắt về nhân mạng, với hy vọng tận dụng áp lực quân sự để tác động đến các cuộc đàm phán.
Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova đã chế giễu các hãng tin phương Tây. “Truyền thông phương Tây đang ở trong trạng thái có thể gọi là ám ảnh, gần như hoàn toàn điên rồ: Trong ba năm, họ nói về sự cô lập của Nga, và hôm nay họ thấy thảm đỏ được trải ra để chào đón tổng thống Nga tại Hoa Kỳ”, bà Zakharova viết.
Kênh truyền hình hàng đầu của Nga Rossiya 1 cũng ghi nhận sự trang trọng và đón tiếp nồng hậu dành cho Putin. “Thảm đỏ, những cái bắt tay, những thước phim và hình ảnh xuất hiện trên tất cả các cơ quan truyền thông và kênh truyền hình toàn cầu”, Rossiya 1 đưa tin, đồng thời cho biết thêm rằng đây là lần đầu tiên Tổng thống Trump chào đón một nhà lãnh đạo đến thăm tại chân thang máy bay. Chỉ trong một video, Rossiya 1 cố tình lặp lại đến 5 lần rằng thông thường, Tổng thống Mỹ chỉ ngồi ở Tòa Bạch Ốc và cho xe ra đón khách đưa vào Tòa Bạch Ốc, ông không ra tận chân thang máy bay đón khách. Đó là lễ nghi ngoại giao truyền thống của Hoa Kỳ. Rossiya 1 cẩn thận nhắc nhở khán giả của họ rằng Tổng thống Trump phá lệ ra tận chân thang máy bay, trải thảm đỏ đón Tổng thống Putin thân mến của chúng ta vì Nga là siêu cường vũ khí hạt nhân. Những kẻ như Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Đức Friedrich Merz, chủ tịch Liên Hiệp Âu Châu Ursula von der Leyen, Tổng thư ký NATO Mark Rutte đều không được như thế đâu.
Trong khi đó, bản thân Putin đã mô tả hội nghị thượng đỉnh, lần đầu tiên giữa các nhà lãnh đạo Nga và Mỹ trong hơn bốn năm, là một bước đột phá trong quan hệ Washington-Mạc Tư Khoa, gọi hai quốc gia là “những nước láng giềng gần nhau bị ngăn cách bởi một đại dương” nên “lật trang mới” và quay lại hợp tác.
Hãng thông tấn nhà nước Nga Interfax đã nhấn mạnh tuyên bố của Thủ tướng Hung Gia Lợi Viktor Orbán rằng “thế giới ngày nay an toàn hơn ngày hôm qua”.
Trong khi hãng thông tấn nhà nước RIA dẫn lời một chuyên gia cho biết “Putin đã đạt được chính xác điều ông mong muốn nhất, đó là bắt đầu hàn gắn mối quan hệ với Tổng thống Trump”.
Về phần mình, RBC đã trích dẫn lời một số chuyên gia Nga, một trong số họ cho biết cuộc gặp này có ý nghĩa tương tự như cuộc gặp giữa Ronald Reagan và Mikhail Gorbachev tại Reykjavík năm 1986. Cuộc gặp đó không dẫn đến bất kỳ kết quả nào ngay lập tức, nhưng đã tạo điều kiện cho hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân được ký kết vào năm sau.
4. Tổng thống Zelenskiy sẽ gặp Tổng thống Trump tại Washington vào thứ Hai
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy sẽ gặp Tổng thống Donald Trump tại Washington vào thứ Hai, sau hội nghị thượng đỉnh giữa tổng thống Hoa Kỳ và Putin tại Alaska.
“Thứ Hai, tôi sẽ gặp Tổng thống Trump tại Washington, DC, để thảo luận mọi chi tiết liên quan đến việc chấm dứt giết chóc và chiến tranh. Tôi rất biết ơn lời mời này”, Tổng thống Zelenskiy cho biết như trên trong diễn từ gởi quốc dân đồng bào tối thứ Thứ Bẩy, 16 Tháng Tám.
Thông báo của Tổng thống Zelenskiy được đưa ra ngay sau khi nhà lãnh đạo Ukraine nói chuyện điện thoại với Tổng thống Trump, sau cuộc gặp hôm thứ Sáu giữa Tổng thống Trump và Putin, trong đó không có lệnh ngừng bắn nào được thống nhất.
“Chúng tôi đã có một cuộc trò chuyện dài và sâu sắc với Tổng thống Donald Trump”, Tổng thống Zelenskiy nói về cuộc gọi. “Chúng tôi bắt đầu bằng cuộc trò chuyện riêng trước khi mời các nhà lãnh đạo Âu Châu tham gia. Cuộc gọi này kéo dài hơn một tiếng rưỡi, bao gồm khoảng một tiếng trò chuyện song phương với Tổng thống Trump”, Tổng thống Zelenskiy nói thêm.
“Điều quan trọng là Âu Châu phải tham gia vào mọi giai đoạn để bảo đảm an ninh đáng tin cậy cùng với Mỹ”, Tổng thống Zelenskiy nói. “Chúng tôi cũng đã thảo luận về những tín hiệu tích cực từ phía Mỹ liên quan đến việc tham gia bảo đảm an ninh cho Ukraine.”
Tổng thống Trump đã xác nhận cuộc gặp hôm thứ Hai trên Truth Social, nói rằng: “Tổng thống Zelenskiy sẽ đến Washington D.C., Phòng Bầu dục, vào chiều thứ Hai. Nếu mọi việc suôn sẻ, chúng tôi sẽ lên lịch gặp Tổng thống Putin.”
Tổng thống Trump cũng cho biết trong cuộc gọi với Tổng thống Zelenskiy và các nhà lãnh đạo Âu Châu, “tất cả đều quyết định rằng cách tốt nhất để chấm dứt cuộc chiến kinh hoàng giữa Nga và Ukraine là đi thẳng đến một Hiệp định hòa bình, nhằm chấm dứt chiến tranh, chứ không phải chỉ là một Hiệp định ngừng bắn đơn thuần, thường không có hiệu lực. “
Sau đó vào thứ Bảy, Tổng thống Zelenskiy cảnh báo rằng Mạc Tư Khoa có thể cố gắng giành thêm lãnh thổ ở Ukraine trước bất kỳ cuộc đàm phán ba bên nào có thể diễn ra.
“Dựa trên tình hình chính trị và ngoại giao xung quanh Ukraine, và biết được sự phản bội của Nga, chúng tôi dự đoán rằng trong những ngày tới, quân đội Nga có thể cố gắng tăng cường áp lực và tấn công vào các vị trí của Ukraine để tạo ra hoàn cảnh chính trị thuận lợi hơn cho các cuộc đàm phán với các bên liên quan trên toàn cầu”, nhà lãnh đạo Ukraine cho biết trong một bài đăng trên X.
“Tất nhiên, nếu cần thiết, chúng tôi sẽ phản công một cách không đối xứng”, Tổng thống Zelenskiy nói thêm.
[Kyiv Independent: Zelenskyy to meet Trump in Washington on Monday]
5. ‘Không thể tin tưởng Putin’ - Các nước Bắc Âu và Baltic ra tuyên bố chung ủng hộ chủ quyền của Ukraine
Vào ngày 16 tháng 8, tám quốc gia Bắc Âu-Baltic đã ra tuyên bố chung ủng hộ chủ quyền của Ukraine và chấm dứt cuộc chiến toàn diện của Nga.
Tuyên bố này được đưa ra sau hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Putin tại Alaska, nơi hai nhà lãnh đạo không đạt được thỏa thuận ngừng bắn nhưng được tường trình đã thảo luận về kế hoạch đổi các vùng đất chưa bị tạm chiếm của Ukraine để lấy một thỏa thuận hòa bình.
Tuyên bố chung nêu rõ: “Chúng tôi vẫn kiên định ủng hộ Ukraine và những nỗ lực, bao gồm cả nỗ lực của Tổng thống Trump, nhằm chấm dứt cuộc chiến tranh xâm lược của Nga chống lại Ukraine”.
“Để đạt được một nền hòa bình công bằng và lâu dài, bước tiếp theo phải là cùng với Ukraine. Chỉ có Ukraine mới có thể đưa ra quyết định về tương lai của mình.”
Tám nước Bắc Âu-Baltic là một khối khu vực bao gồm Đan Mạch, Estonia, Phần Lan, Iceland, Latvia, Lithuania, Na Uy và Thụy Điển. Nhiều quốc gia trong số này có chung biên giới với Nga và nằm trong số những nước ủng hộ mạnh mẽ nhất ở Âu Châu đối với các bảo đảm an ninh vững chắc cho Ukraine.
“Kinh nghiệm đã chứng minh rằng Putin không đáng tin cậy”, tuyên bố viết. “Rốt cuộc, Nga có trách nhiệm chấm dứt những hành vi vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế. Sự xâm lược và tham vọng đế quốc của Nga là nguyên nhân gốc rễ của cuộc chiến này.”
Putin thường xuyên viện dẫn cái gọi là “nguyên nhân gốc rễ” của cuộc xâm lược của chính mình để thúc đẩy các yêu sách tối đa ở Ukraine và biện minh cho hành vi vi phạm luật pháp quốc tế. Ông một lần nữa nhắc đến nguyên nhân gốc rễ cùng với Tổng thống Trump, nói rằng những vấn đề này cần phải được giải quyết để Nga có thể đồng ý với bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào.
Thay vì coi Putin là kẻ xâm lược, Tổng thống Trump lại vui vẻ cùng Putin đổ lỗi cho cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden về cuộc chiến. Vai trò xâm lược của Nga đã bị hạ thấp, và Tổng thống Trump rời khỏi cuộc họp với tuyên bố rằng ông không còn nghĩ cần thêm các biện pháp trừng phạt đối với Mạc Tư Khoa nữa.
Tuyên bố của khối Bắc Âu-Baltic đã chỉ đích danh Nga là kẻ xâm lược và kêu gọi ngừng bắn, “bảo đảm an ninh đáng tin cậy”, trả tự do cho trẻ em Ukraine bị Nga bắt cóc và cam kết từ các đồng minh của Ukraine nhằm ngăn chặn các cuộc tấn công của Nga trong tương lai.
Báo cáo cũng khẳng định rằng Nga không có quyền phủ quyết con đường gia nhập NATO hoặc Liên minh Âu Châu của Ukraine.
Tuyên bố nêu rõ: “Chúng tôi kiên định ủng hộ chủ quyền, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine”.
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đã cảm ơn khối này vì sự ủng hộ của họ như trên, nói rằng Ukraine hoan nghênh “tuyên bố có nguyên tắc” của họ.
“Tất cả những điểm này đều quan trọng để đạt được một nền hòa bình thực sự bền vững và đáng tin cậy”, ông viết.
[Politico: 'Putin cannot be trusted' — Nordic, Baltic countries issue joint statement supporting Ukraine's sovereignty]
6. Putin không muốn hòa bình, Kallas của Liên Hiệp Âu Châu cảnh báo sau cuộc đàm phán với Tổng thống Trump
Nhà ngoại giao hàng đầu của Liên Hiệp Âu Châu cho biết vào thứ Bảy, Nga không có ý định lùi bước trong cuộc chiến tàn khốc ở Ukraine, chỉ vài giờ sau khi Tổng thống Donald Trump khẳng định ông đã thất bại trong việc đạt được thỏa thuận ngừng bắn.
Trong một tuyên bố chia sẻ với POLITICO, Kaja Kallas, đại diện cao cấp của khối về chính sách đối ngoại và an ninh, hoan nghênh “quyết tâm đạt được thỏa thuận hòa bình” của Tổng thống Trump sau khi ông hội đàm với Putin tại Alaska vào thứ sáu.
“Nhưng thực tế phũ phàng là Nga không hề có ý định chấm dứt cuộc chiến này sớm đâu,” bà chỉ trích. “Ngay cả khi các phái đoàn gặp nhau, Nga vẫn phát động các cuộc tấn công mới vào Ukraine. Putin tiếp tục kéo dài các cuộc đàm phán và hy vọng sẽ thoát tội. Ông ta rời Anchorage mà không đưa ra bất kỳ cam kết nào về việc chấm dứt chiến sự,” Kallas nói.
“Mạc Tư Khoa sẽ không chấm dứt chiến tranh cho đến khi nhận ra rằng nó không thể tiếp tục. Vì vậy, Âu Châu sẽ tiếp tục ủng hộ Ukraine, bao gồm cả việc soạn thảo gói trừng phạt thứ 19 nhắm vào Nga”, Kallas tiếp tục, chỉ trích tuyên bố của Putin rằng Kyiv phải chịu trách nhiệm về “nguyên nhân gốc rễ” của cuộc chiến.
“ Nguyên nhân gốc rễ thực sự của cuộc chiến là chính sách đối ngoại đế quốc của Nga, chứ không phải là khát vọng tự do của người Ukraine hay sự mất cân bằng tưởng tượng trong cấu trúc an ninh Âu Châu”.
Tuyên bố này được đưa ra chỉ vài giờ sau khi các đồng minh hàng đầu của NATO được mời tham dự một cuộc họp báo cáo với chính quyền Mỹ, trong đó Tổng thống Trump tuyên bố các cuộc thảo luận “cực kỳ hiệu quả” mặc dù chẳng đạt được bất cứ thoả thuận nào. Các nhà lãnh đạo Âu Châu nhanh chóng đưa ra tuyên bố ủng hộ nỗ lực của Tòa Bạch Ốc nhằm bảo đảm các cuộc đàm phán ba bên với Putin, Tổng thống Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy.
Trước các cuộc đàm phán, Thủ tướng Latvia Evika Siliņa nói với POLITICO rằng các nước Âu Châu đã chia sẻ với Tổng thống Trump “kinh nghiệm của chúng tôi với Nga, bao gồm cả việc họ thường không giữ lời hứa trong dài hạn, và nhấn mạnh sự cần thiết phải theo dõi chặt chẽ mọi cam kết”. Siliņa là người theo dõi chặt chẽ mọi diễn biến liên quan đến Ukraine vì Latvia, Estonia, và Lithuania được tin sẽ là nạn nhân đầu tiên một khi Nga chiếm được Ukraine, bất kể cả 3 nước này đều là thành viên của NATO.
Tổng thống Zelenskiy sẽ đến thăm Washington vào thứ Hai như một phần của tiến trình hòa bình được Tòa Bạch Ốc ca ngợi, mở đường cho khả năng gặp mặt Putin theo đề xuất của Tổng thống Trump.
[Politico: Putin doesn’t want peace, EU’s Kallas warns after Trump talks]
7. Áo nỉ Liên Xô và gà Kiev: Nga tăng cường nhục mạ Ukraine trước hội nghị thượng đỉnh Alaska
Trong một hành động sỗ sàng không mấy tinh tế, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã đến Alaska vào đêm trước hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Nga và mặc một chiếc áo nỉ có in dòng chữ “CCCP”, tên viết tắt tiếng Nga của Liên Xô.
Từng được coi là nhà ngoại giao thực dụng và khéo léo ở các thủ đô phương Tây, người đàn ông 75 tuổi này trong những năm gần đây đã phản ánh chính trị cực đoan của Điện Cẩm Linh, sử dụng giọng điệu ngày càng hiếu chiến và dùng đến những lời chế giễu và trêu chọc.
Lựa chọn trang phục của Lavrov ám chỉ đến câu chuyện lâu nay của Điện Cẩm Linh: Putin đã nhiều lần tuyên bố rằng người Nga và người Ukraine là “một dân tộc”, phủ nhận tính hợp pháp và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine trong khi thúc đẩy khái niệm rộng hơn về sự thống nhất với Nga.
Hầu hết phái đoàn kỳ cựu của Nga tới Alaska, bao gồm cả Lavrov, đều bắt đầu sự nghiệp của mình ở Liên Xô và bị phe đối lập Nga cáo buộc là bám víu vào tư tưởng đế quốc Liên Xô.
Trong thời gian Nga xâm lược lãnh thổ Ukraine, chính quyền thân Mạc Tư Khoa đã phá dỡ các tượng đài tưởng niệm nỗi đau khổ của người dân Ukraine dưới sự cai trị của Liên Xô, bao gồm cả đài tưởng niệm các nạn nhân của nạn Holodomor, nạn đói hàng loạt ở Ukraine thuộc Liên Xô vào những năm 1930 đã giết chết hàng triệu người Ukraine.
Cựu ngoại trưởng Lithuania Gabrielius Landsbergis đã chế giễu lựa chọn trang phục của Lavrov: “'Chỉ cần trao cho chúng tôi một nửa Ukraine và chúng tôi hứa sẽ dừng lại', một nhà đàm phán mặc áo nỉ Liên Xô nói.”
Các blogger thời trang người Nga trên Telegram đã nhanh chóng xác định chiếc áo nỉ giá 120 đô la này là sản phẩm của Selsovet, một thương hiệu có trụ sở tại Chelyabinsk chuyên về quần áo mang “di sản Liên Xô”.
Những trò hề của Lavrov là động thái mới nhất trong chuỗi hành động khiêu khích của Nga trước thềm hội nghị thượng đỉnh, nhằm gây bất ổn cho Ukraine và các đồng minh Âu Châu. Trước đó, tổng biên tập của RT, Margarita Simonyan, đã viết rằng đoàn báo chí Nga bay đến Alaska đã được phục vụ món gà rán Kiev – Chicken Kiev.
Nga gọi Thủ đô của Ukraine là Kiev thay vì Kyiv như chính người Ukraine và các nước phương Tây gọi. Trong tiếng Anh Chicken vừa có nghĩa là gà vừa có nghĩa là chết nhát. Nga muốn chế giễu Ukraine là chết nhát bất kể cuộc chiến đấu quyết liệt và bất khuất của họ chống lại cuộc xâm lược của Nga trong gần 4 năm qua.
Lựa chọn thực đơn này đã nhanh chóng được các nhà tuyên truyền Nga khác nắm bắt.
“Putin và Tổng thống Trump nên biến Tổng thống Zelenskiy thành một con gà Kiev. Điện Cẩm Linh không thiếu sự hài hước”, nhà bình luận thân Cẩm Linh Sergei Markov viết.
Tuy nhiên, báo chí nhà nước Nga lại không mấy vui mừng khi đến nơi nghỉ ngơi khiêm tốn của họ tại Anchorage, thành phố lớn nhất Alaska, nơi diễn ra hội nghị thượng đỉnh.
Do không gian khách sạn đã bị lấp đầy bởi làn sóng truyền thông quốc tế, các phóng viên Nga đã được bố trí ở tại sân vận động của đội khúc côn cầu trên băng địa phương, nơi đã được chuyển đổi thành bệnh viện Covid trong thời kỳ đại dịch và được trang bị giường bệnh quân đội do Hội Hồng Thập Tự quyên góp.
“Chúng ta đang sống trong điều kiện khắc nghiệt,” một phóng viên phàn nàn trong một đoạn clip đăng tải trên mạng xã hội.
[The Guardian: USSR sweatshirt and chicken kyiv: Russia dials up trolling before Alaska summit]
8. Tổng thống Zelenskiy kể chi tiết cuộc gọi điện thoại với Tổng thống Trump, xác nhận cuộc gặp ở Washington
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết ông đã nói chuyện với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và các nhà lãnh đạo thế giới khác sau cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Putin ở Alaska.
Tổng thống Zelenskiy cũng xác nhận sẽ gặp Tổng thống Trump tại Washington vào thứ Hai. Đây sẽ là chuyến thăm Mỹ đầu tiên của Tổng thống Zelenskiy kể từ ngày 28 tháng 2, khi Tổng thống Trump công khai chỉ trích ông trong một cuộc họp tại Phòng Bầu dục và cáo buộc ông “thiếu tôn trọng”.
Tổng thống Trump và Putin đã gặp nhau vào thứ Sáu để thảo luận về việc chấm dứt cuộc xâm lược toàn diện của Mạc Tư Khoa vào Ukraine, cuộc xâm lược mà Putin đã phát động vào tháng 2 năm 2022. Tòa Bạch Ốc cho biết nhà lãnh đạo Nga đã liên hệ để yêu cầu cuộc họp, nhưng Tổng thống Zelenskiy đã không được mời.
Cuộc hội đàm giữa Tổng thống Trump và Putin tại Alaska đã đặt ra những câu hỏi về sự hỗ trợ của Hoa Kỳ dành cho Ukraine trong bối cảnh chiến tranh đang diễn ra. Một cuộc gặp mặt trực tiếp tại Washington sẽ cho Tổng thống Zelenskiy cơ hội thúc đẩy các cam kết an ninh và quân sự trực tiếp từ Tổng thống Trump, đồng thời báo hiệu cho các đồng minh cũng như đối thủ về hướng đi của chính sách Hoa Kỳ. Cuộc gặp này không chỉ định hình tương lai quan hệ Mỹ-Ukraine mà còn cả cán cân quyền lực rộng lớn hơn giữa phương Tây và Nga.
Tổng thống Zelenskiy cho biết vào hôm Chúa Nhật, 17 Tháng Tám, rằng ông đã nói chuyện riêng với Tổng thống Trump trong khoảng một giờ trước khi các nhà lãnh đạo Âu Châu tham gia thêm nửa giờ nữa.
Ông viết: “Chúng tôi ủng hộ đề xuất của Tổng thống Trump về một cuộc họp ba bên giữa Ukraine, Hoa Kỳ và Nga. Ukraine nhấn mạnh rằng các vấn đề then chốt có thể được thảo luận ở cấp lãnh đạo, và hình thức ba bên này phù hợp cho việc này.
“Tôi sẽ thảo luận mọi chi tiết sau vụ thảm sát, sau chiến tranh, với Tổng thống Trump tại Washington vào thứ Hai. Tôi rất biết ơn vì lời mời này.”
Cuộc họp tại Washington dự kiến diễn ra ba ngày sau cuộc hội đàm giữa Tổng thống Trump và Putin ở Alaska, kết thúc mà không có lệnh ngừng bắn hay bất kỳ tiến triển rõ ràng nào hướng tới việc chấm dứt cuộc xâm lược kéo dài hơn ba năm của Mạc Tư Khoa.
Một ngày sau, Tổng thống Zelenskiy thúc giục các đối tác Âu Châu của Kyiv phải tham gia vào “mọi giai đoạn” đàm phán và nhắc lại mong muốn tham gia cuộc họp ba bên với Tổng thống Trump và Putin - một ý tưởng mà Ukraine từ lâu đã ủng hộ nhưng Điện Cẩm Linh lại phản đối.
Tổng thống Trump cho biết cuộc gặp ba bên trực tiếp với Tổng thống Zelenskiy và Putin sẽ được lên lịch “nếu mọi việc diễn ra suôn sẻ” sau cuộc họp tại Phòng Bầu dục vào thứ Hai.
“ Nếu mọi việc suôn sẻ, chúng tôi sẽ lên lịch gặp Tổng thống Putin. Có khả năng hàng triệu mạng sống sẽ được cứu”, Tổng thống Trump nói hôm thứ Bảy.
Chương trình nghị sự cho cuộc họp ngày thứ Hai vẫn chưa được công bố, nhưng Tổng thống Trump cho biết ông và Tổng thống Zelenskiy sẽ thảo luận về một thỏa thuận “có thể chấm dứt chiến tranh”.
Tổng thống Zelenskiy trước đây đã ủng hộ lệnh ngừng bắn để gặp gỡ và thảo luận về một thỏa thuận hòa bình, nhưng Mạc Tư Khoa đã bác bỏ ý tưởng này. Ông cũng chỉ trích bất kỳ cuộc đàm phán nào diễn ra mà không có sự tham gia của Ukraine.
Bất chấp tuyên bố của Putin về việc muốn có một thỏa thuận hòa bình với Ukraine, quân đội Điện Cẩm Linh vẫn tiếp tục tấn công lực lượng Ukraine cho đến tận thứ Sáu trong khi nhà lãnh đạo Nga đang chuẩn bị gặp Tổng thống Trump, bề ngoài là để thảo luận về một thỏa thuận ngừng bắn.
Nga và Ukraine cũng khác biệt lớn về các điều khoản hòa bình. Tổng thống Zelenskiy đã từ chối chấp thuận một thỏa thuận ngừng bắn không bao gồm các bảo đảm an ninh cho đất nước ông, trong khi Putin yêu cầu loại Ukraine khỏi NATO và nhượng lại cho Nga bốn vùng lãnh thổ mà Mạc Tư Khoa tuyên bố đã sáp nhập.
Tổng thống Zelenskiy đã nhiều lần nhấn mạnh rằng các nhà lãnh đạo Âu Châu nên tham gia vào các cuộc đàm phán hòa bình. Mặc dù các nhà lãnh đạo Âu Châu không được mời tham dự hội nghị thượng đỉnh ở Alaska, một phát ngôn viên của Ủy ban Âu Châu cho biết hôm thứ Sáu rằng sau cuộc hội đàm với Putin, Tổng thống Trump cũng đã trao đổi với Thủ tướng Anh Keir Starmer, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Tổng thư ký NATO Mark Rutte và Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen.
Phát ngôn nhân cho biết các nhà lãnh đạo Âu Châu đã có cuộc gọi thứ hai sau đó để thảo luận về các bước tiếp theo trong cuộc xung đột ở Ukraine.
Các nhà lãnh đạo Âu Châu đã kêu gọi “bước tiếp theo” trong nỗ lực hòa bình là các cuộc đàm phán tiếp theo có sự tham gia của Tổng thống Zelenskiy.
“Các nhà lãnh đạo hoan nghênh những nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm chấm dứt tình trạng giết chóc ở Ukraine, chấm dứt cuộc chiến tranh xâm lược của Nga và đạt được hòa bình công bằng và lâu dài,” họ viết trong một tuyên bố chung hôm thứ Bảy. “Như Tổng thống Trump đã nói 'sẽ không có thỏa thuận nào cho đến khi có một thỏa thuận'. Như Tổng thống Trump đã hình dung, bước tiếp theo bây giờ phải là các cuộc đàm phán tiếp theo, bao gồm cả cuộc gặp với Tổng thống Zelenskiy, người mà ông sẽ sớm gặp.”
Tuyên bố - được ký bởi các quan chức cao cấp của Liên Hiệp Âu Châu và các nhà lãnh đạo từ Pháp, Đức, Ý, Anh, Phần Lan và Ba Lan - cho biết Âu Châu sẵn sàng ủng hộ hội nghị thượng đỉnh Tổng thống Trump-Tổng thống Zelenskiy và nhấn mạnh rằng Ukraine phải có “sự bảo đảm an ninh vững chắc”.
Tuyên bố nói thêm: “Không nên đặt ra bất kỳ hạn chế nào đối với quân đội Ukraine hoặc sự hợp tác của nước này với các nước thứ ba. Nga không thể phủ quyết con đường gia nhập Liên Hiệp Âu Châu và NATO của Ukraine.”
Riêng Starmer và Macron đã ca ngợi “sự cởi mở” của Washington đối với các bảo đảm an ninh. “Tôi hoan nghênh sự cởi mở của Hoa Kỳ, cùng với Âu Châu, trong việc cung cấp các bảo đảm an ninh mạnh mẽ cho Ukraine như một phần của bất kỳ thỏa thuận nào”, thủ tướng Anh phát biểu trong một tuyên bố, đồng thời nói thêm rằng “đây là một tiến bộ quan trọng”.
Starmer cũng khen ngợi “sự lãnh đạo” của Tổng thống Trump, mà ông cho là đã đưa thế giới “đến gần hơn bao giờ hết với việc chấm dứt cuộc chiến tranh phi pháp của Nga tại Ukraine”. Ông nhấn mạnh rằng bất kỳ cuộc đàm phán nào tiếp theo với Mạc Tư Khoa đều phải có sự tham gia của Tổng thống Zelenskiy.
Macron cho biết Pháp sẽ phối hợp với Hoa Kỳ và các đồng minh khác để “đạt được tiến triển cụ thể”.
Tổng thống Trump đã cảnh báo về “hậu quả rất nghiêm trọng” đối với Nga nếu Putin không đồng ý chấm dứt chiến tranh.
[Newsweek: Zelensky Details Trump Phone Call, Confirms Washington Meeting]