Cha Michael Rennier, trên tạp chí Aleteia ngày 11/08/25, cho rằng: Thánh Clara hoàn toàn không liên quan gì đến truyền hình, nhưng ngài lại là bổn mạng của nó. Có một điều cần xem xét ở đây.

Thánh Clara thành Assisi đã kiên quyết sống đức khó nghèo khi, ở tuổi 18, ngài nghe Thánh Phanxicô giảng tại nhà thờ San Giorgio ở quê nhà Assisi. Ngài bỏ lại tất cả tài sản và tiếp tục phục vụ với tư cách là Viện mẫu đầu tiên của dòng San Damiano, ngày nay được gọi là Dòng Clara Nghèo Khó.

Các nữ tu Dòng Clara Nghèo Khó không sở hữu gì cả và dành thời gian cho việc cầu nguyện và sám hối. Đó là một cuộc sống khó khăn, được đánh dấu bằng sự tập trung hoàn toàn vào kỷ luật tâm linh.

Chính vì vậy, thật kỳ lạ khi Thánh Clara là bổn mạng của truyền hình.

Như thường lệ với những sự kết hợp kỳ lạ, dường như ngẫu nhiên này (Thánh Bernardino và quảng cáo, Thánh Columbanus và xe máy, Thánh Eligius và nhân viên trạm xăng...), Thánh Clare hoàn toàn không liên quan gì đến truyền hình. Bà sống rất lâu trước khi truyền hình được phát minh, và nếu bà còn sống đến ngày nay, tôi ngờ rằng bà sẽ không phải là một người nghiện tivi. Nhưng bà là vị thánh bảo trợ của truyền hình vì... nhiều lý do.

Tuy nhiên, tôi thấy sự kết hợp này đáng để suy gẫm. Mối liên hệ giữa sự nghèo khó của dòng Phanxicô và truyền hình là gì?

Dường như với tôi có hai loại nghèo khó - một loại lấy đi và một loại cho đi.

Hồi những năm 1980, khi tôi còn nhỏ, anh em tôi thường xem một đài truyền hình Thiên chúa giáo địa phương. Trớ trêu thay, một trong những quảng cáo được chiếu thường xuyên nhất trên kênh đó lại là cảnh trẻ em ngồi trên ghế sofa và xem tivi một cách vô thức. Người thu gom rác địa phương bước vào và đổ rác thẳng vào tivi trong khi chúng nhìn chằm chằm vào màn hình. Ông cười khúc khích và nói "trẻ con thời nay" trước khi báo cho mẹ chúng biết rằng tivi đã sẵn sàng hoạt động thêm một tuần nữa. Bà cảm ơn ông khi ông rời đi.

Tôi nhắc đến câu chuyện này vì một vài lý do. Thứ nhất, tôi rất thích xem tivi. Tôi lớn lên cùng với những bộ phim như Mr. Rogers, Saved By the Bell và các trận bóng chày Cardinals. Thứ hai, khi tôi nói rằng tivi đang làm con người ta nghèo đi, ý tôi không phải theo kiểu quảng cáo. Ý tôi là nó là một công cụ, giống như bất kỳ công cụ nào khác, vừa cho đi vừa lấy đi. Điều này đúng với tất cả các công cụ và chúng ta không thể làm gì để tránh khỏi sự đánh đổi.

Ví dụ, khi chữ viết trở nên phổ biến, trí nhớ của con người trở nên kém đi, và sự ra đời của máy xử lý văn bản đã khiến kỹ năng viết tay suy giảm. Khi nói đến tivi, một số chương trình khá hay, một số thì “rác rưởi”, nhưng bất cứ khi nào chúng ta chọn xem tivi, chúng ta đều chọn nó thay vì một hoạt động nào đó khác. Điều quan trọng là phải biết những đánh đổi đó là gì. Đôi khi chúng đáng giá. Thường thì không.

Sự đánh đổi

Một điều tôi nhận thấy về thói quen xem tivi của mình là tivi khiến tôi trở nên thụ động. Tôi chẳng đóng góp gì cho việc giải trí cả. Tôi chỉ đơn giản là tiếp thu nó. Truyền hình định hình chúng ta, không chỉ về mặt văn hóa mà còn cả cách chúng ta tiếp nhận thông tin. Chính vì vậy, nó làm chúng ta trở nên nghèo nàn, bằng cách đặt ra một ranh giới xung quanh các giác quan và trí tưởng tượng của chúng ta. Tất cả các giác quan của chúng ta đều tập trung vào màn hình và chúng ta trở nên vô cảm với mọi thứ khác. Thế giới hạn hẹp do truyền hình tạo ra đã thu hút toàn bộ sự chú ý của chúng ta.

Đây là lý do tại sao tôi nhận thấy rằng ngay cả những chương trình có giá trị cũng cần được xem một cách điều độ. Ví dụ, dạo này tôi thích ra ngoài chơi bắt bóng với con trai hơn là xem bóng chày trên tivi. Xem bóng chày không giống như chơi chủ động. Một bên là chủ động, còn bên kia là thụ động. Điều này không có nghĩa là tôi không bao giờ xem các sự kiện thể thao trên tivi nữa, nhưng nó có nghĩa là tôi nhận ra rằng việc xem hàng giờ liền các chương trình thể thao đêm này qua đêm khác, hoặc bỏ mặc gia đình để xem một trận đấu là không lành mạnh.

Tôi thấy thật thú vị khi Thánh Clara trở thành bổn mạng của truyền hình vì bà đã được xem Thánh lễ, như thể được phát trên màn hình tivi, khi bà quá ốm để đích thân tham dự. Thật tuyệt vời khi có thể xem Thánh lễ trên tivi khi cần, nhưng bất cứ ai đã từng trải nghiệm Thánh lễ trực tuyến đều biết rằng nó không giống như việc tham dự trực tiếp. Việc tham dự khó khăn hơn nhiều, các giác quan bị hạn chế hơn, trải nghiệm kém sống động hơn. Thiếu đi một điều gì đó thiết yếu.

Nghèo khó chủ động

Hãy so sánh sự nghèo khó của truyền hình với sự nghèo khó của đời sống sám hối theo khuôn khổ Phanxicô của Thánh Clara. Ngài và các chị em Dòng Thánh Clara Nghèo Khó từ bỏ của cải, thực hành khổ chế, và rèn luyện bản thân bằng những khoảng thời gian cầu nguyện và thinh lặng. Sự nghèo khó của họ là sự nghèo khó chủ động và tham gia. Thông qua đó, họ đang tìm kiếm một mầu nhiệm lớn lao. Họ khao khát sự nghèo khó để loại bỏ những xao nhãng và cho phép họ tập trung sâu sắc hơn vào ý nghĩa của sự hiện hữu, tình yêu dành cho Chúa và ý nghĩa của việc có được một số phận vĩnh cửu. Nếu họ hy sinh điều gì đó, họ làm vậy vì sự vĩ đại của tình yêu.

Truyền hình là nơi tôi tìm đến khi kiệt sức và khó tập trung vào điều gì đó đáng giá hơn. Đó là một sự nuông chiều (hy vọng là) tạm thời và tôi không chắc liệu nó có giúp ích hay gây hại cho tôi. Tôi biết rằng nó khiến tôi cảm thấy an toàn. Có một cảm giác thoải mái khi xem lại một chương trình cũ, quen thuộc hoặc xem đội thể thao yêu thích của tôi. Có lẽ, mỗi ngày một giờ, tôi chỉ cần sự thoải mái của những ranh giới đó. Tuy nhiên, sẽ thật đáng tiếc nếu tôi làm như vậy cả ngày.

Tôi thích xóa bỏ những ranh giới càng nhiều càng tốt, tham gia trọn vẹn vào cuộc sống và chấp nhận nguy cơ không phải lúc nào cũng biết cách giải trí cho bản thân. Có lẽ cũng không tệ lắm khi thỉnh thoảng cảm thấy sự nghèo nàn của sự im lặng, hay sự bất an, hoặc không biết phải làm gì. Đây là những cảm xúc của con người, một phần của trải nghiệm sống.

Thánh Clara nói rằng chúng ta trở thành những gì chúng ta yêu. Ngài hoàn toàn đúng. Đây là lý do tại sao việc suy nghĩ về sự nghèo nàn, về khoảng không gian chúng ta tạo ra trong cuộc sống của mình và cách chúng ta trao đi tình yêu của mình là điều đáng giá. Chúng ta chỉ có vài năm ngắn ngủi trên hành tinh này; hãy chắc chắn rằng chúng ta đang sống trọn vẹn những điều đó.